Rewolucja  informatyczna w portach i biznesie morskim jest jednym z wiodących trendów, który wpłynął na logistykę morską - wynika z najnowszego raportu opublikowanego przez Bank Światowy we współpracy z International Association of Ports and Harbors (IAPH). 

„Rewolucja cyfrowa stała się w ostatniej dekadzie jednym z głównych czynników stymulujących zmiany w sektorze portowym i morskim” – podkreśliła we wstępie do raportu Boutheina Guermazi, dyrektor ds. Rozwoju Cyfrowego Banku Światowego. 

Digitalizacja doprowadziła do integracji techniki, operatorów i procesów w globalnych łańcuchach logistycznych. Wraz ze zwiększeniem  powiązań między portami i operatorami logistycznymi w transporcie morskim powstał  nowy ekosystem. Funkcjonowanie poza tym systemem   „stanowi znaczną niedogodność dla portów i krajów” – uważa dyrektor Boutheina Guermazi.

Raport Accelerating Digitalization: Critical Actions to Strengthen the Resilience of the Maritime Supply Chain,   analizuje wszystkie aspekty zastosowania informatyzacji w morskich łańcuchach dostaw. Autorzy wskazują na korzyści z wdrożenia  technologii cyfrowych w transporcie morskim. Zwracają uwagę na wnioski wyciągnięte z działania portów i żeglugi morskiej w warunkach pandemii Covid-19. Jednym z kluczowych problemów  rozwiązanych na początku pandemii było zapewnienie ciągłości globalnych strumieni dostaw. Istotnym walorem raportu są studia przypadków. 

Autorzy raportu podkreślają wielokrotnie,  że obecnie transport morski obsługuje 90% globalnego handlu. Ostrzegają, że niewykluczone jest ryzyko kolejnych fal pandemii i możliwych zakłóceń w globalnych łańcuchach dostaw. Dlatego niezbędna jest dalsza poprawa odporności biznesu morskiego na zawirowania na rynku transportu morskiego. Potrzebne jest  więc przyspieszenie procesów digitalizacji  w handlu morskim  i logistyce. Szeroko zakrojona cyfryzacja   zautomatyzuje handel transgraniczny i ograniczy udział  ludzi w procesach logistycznych  eliminując transakcje w formie papierowej. 

Porty  morskie muszą włączyć się w te procesy jeśli nie chcą wypaść z globalnych łańcuchów logistycznych.  „Niezwykle ważne jest, aby porty morskie poprawiły swoją pozycję pod względem innowacji technologicznych i integracji [z globalnymi sieciami logistycznymi – MG], zarówno w celu zapewnienia lub poprawy konkurencyjności, jak i zmniejszenia kosztów handlu międzynarodowego” – podkreślają autorzy Raportu. 

Tegoroczny raport Banku Światowego i Międzynarodowego Stowarzyszenia Portów i Portów (IAPH) wykazuje, że konieczne jest usprawnienie  przepływu informacji przy pomocy narzędzi informatycznych między podmiotami prywatnymi i publicznymi  w całym morskim łańcuchu dostaw. Zapewni to  znaczny wzrost wydajności, bezpieczniejsze i odporne na zakłócenia łańcuchy dostaw oraz przyczyni się do zmniejszenia emisji substancji szkodliwych do środowiska. 

Kurs na cyfryzację. „Jeśli chodzi o cyfryzację, to kryzys związany z pandemią COVID-19 boleśnie pokazał bardzo zróżnicowany obraz sytuacji w portach na całym świecie” – stwierdził Dr Patrick Verhoeven, dyrektor zarządzający, International Association of Ports and Harbors, koordynator, World Ports Sustainability Program.  Zauważył on, że tylko niektóre wiodące porty włączyły się do czwartej rewolucji przemysłowej i przekształciły się w „inteligentne” porty. Wciąż działa  wiele zarządów portów, które „ledwo zrozumiały podstawy cyfryzacji i nadal zmagają się z uzależnieniem od osobistych interakcji, a transakcje w formie papierowej traktują jako normę w obsłudze statków oraz klientów dostarczających towary lądem” – twierdzi Verhoeven. 

Autorzy Raportu Accelerating Digitalization… dokonali kompleksowego przeglądu najnowszych technologii stosowanych przez wiodące  porty i operatorów. W obszernym opracowaniu czytelnik znajdzie informacje o wykorzystaniu i zarządzaniu big data, zastosowaniu w portach i transporcie morskim internet of things (IoT), stosowaniu w globalnych łańcuchach dostaw technologii piątej generacji (5G), wykorzystania w logistyce morskiej blockchain, a także zastosowaniu w portach dronów do transportu przesyłek i monitoringu akwenów i nabrzeży. Zwraca się uwagę na konieczność wykorzystania autonomicznych środków transportu na lądzie, wodzie i w powietrzu. 

Port przyjazny. Nawiązując do bieżącej sytuacji, autorzy raportu podkreślają, że  w celu wzmocnienia odporności na sytuacje kryzysowe biznes morski i logistycy  muszą postawić na kilka kluczowych rozwiązań. Podstawą jest ochrona zdrowia załóg statków, pracowników portów i pasażerów.  Niezbędne jest także  opanowanie zarządzania w warunkach sytuacji kryzysowych.  Kolejnym krokiem jest zapewnienie wymagań określonych w FAL (IMO 1965). Chodzi minimalizację  kontaktów międzyludzkich w obsłudze statków i towarów przez ograniczenie do minimum dokumentacji papierowej. W dalszych krokach postuluje się usprawnienie zarządzania i obsługi klientów poprzez wdrożenie w portach innowacyjnych  systemów opartych na wykorzystaniu narzędzi informatycznych. Wśród najważniejszych wymienia się: Port Community System, Port Management System, Maritime Single Window, Port Call Optimization. Jednym z warunków działania tych rozwiązań jest zapewnienie cyberbezpieczeństwa. Wdrożenie wymienionych systemów jest warunkiem koniecznym, by port był „inteligentny” (smart) oraz przyjazny dla klientów i środowiska.  A przez to konkurencyjny. 

Tekst i zdjęcie: Marek Grzybowski

Więcej: The World Bank, 2020. “Accelerating Digitization: Critical Actions to Strengthen the Resilience of the Maritime Supply Chain.” World Bank, Washington, DC. License: Creative Commons Attribution CC BY 3.0 IGO 

Click here to access the full report.