SEA Naval ogłasza alarm: Porty i stocznie w gotowości bojowej

W tym tygodniu, z inicjatywy SEA Europe, odbyło się spotkanie w ramach Strategiczne Dialogu Wysokiego Szczebla na temat Przyszłej Strategii Przemysłowej UE dla Przemysłu Morskiego. W spotkaniu uczestniczyli menedżerowie europejskich przemysłów morskich. Reprezentowane były stocznie i producenci wyposażenia okrętowego, armatorzy i operatorzy flot handlowych. Byli przedstawiciele związków zawodowych i interesariusze. Wspólnie zidentyfikowaliśmy wyzwania, szanse i kluczowe działania w celu realizacji skutecznej Strategii Przemysłowej dla Przemysłu Morskiego.

SEA Naval, stała grupa robocza SEA Europe reprezentująca interesy europejskich stoczni morskich opublikowała niedawno stanowisko w sprawie włączenia aktywów morskich Unii Europejskiej do inicjatywy „EU Military Mobility”. Plan ReArm Europe/Readiness 2030 ma za zadanie wzmocnić zdolności obronne krajów UE z pomocą nowych funduszy. W białej księdze Readiness 2030 określono nowe podejście do obronności i potrzeby inwestycyjne.

Źródło: SEA Naval

Ogłaszając nowy plan wzmocnienia obronności krajów Unii Europejskiej Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powiedziała: „Epoka zysków płynących z pokoju dawno się skończyła. Architektura bezpieczeństwa, na której mogliśmy polegać, przestała się sprawdzać. Europa musi przyspieszyć”. 

Zanim  pod koniec 2025 r. ukażą się szczegółowe wytyczne i programy finansowe, SEA Naval zaproponował swoje priorytety „w celu lepszej integracji wymiaru morskiego z inicjatywą” ReArm Europe/Readiness 2030. W komunikacie informującym o uruchomieniu programu podkreśla się, że należy „dokonywać dużych inwestycji w obronność”. W programie informuje się „jak zamawiać systemy obronne i budować gotowość europejskiego przemysłu obronnego w perspektywie długoterminowej”. 

Podkreśla się między innymi, że aby skutecznie sprostać tym wyzwaniom, konieczne jest „Wspieranie europejskiego przemysłu obronnego przez agregację zapotrzebowania i upowszechnienie zamówień realizowanych w ramach współpracy”. Konieczne jest również „Przyspieszenie transformacji obronności przez innowacje radykalne, takie jak sztuczna inteligencja i technologia kwantowa”. Niezbędne jest „Wzmocnienie partnerstw z krajami o podobnych poglądach na całym świecie”.

- Musimy inwestować w obronność, wzmacniać nasze zdolności i przyjąć proaktywne podejście do kwestii bezpieczeństwa. Podejmujemy zdecydowane działania. Przedstawiamy plan „Readiness 2030”, który zakłada zwiększenie wydatków na obronność i poważne inwestycje w zdolności europejskiego przemysłu obronnego. Musimy kupować więcej w Europie. Jest to warunek niezbędny do wzmocnienia europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego. A to z kolei oznacza stymulowanie innowacji i tworzenie ogólnounijnego rynku sprzętu wojskowego – apeluje Ursula von der Leyen.

Źródło: European Defence Agency

PESCO z morskim akcentem

Między innymi do tych zaleceń odwołuje się komunikat SEA Naval. Istotną rolę we wzmacnianiu obronności krajów Unii Europejskiej odgrywają już realizowane programy i uruchomione środki. Chodzi tu również o wzajemne wsparcie. A więc mobilność wojsk, zgodnie z koncepcją zawartą w Białej księdze, ma na celu usprawnienie przepływu wojsk przez granice w szybki i efektywny sposób w czasach kryzysu lub konfliktu. 

Kumulacja sił na zagrożonych kierunkach to podstawowy czynnik wzmacniający obronę granic i terytorium Europy. W przygotowaniu do wykonywania tych zadań uruchomiono  cały pakiet  projektów Permanent Structured Cooperation (PESCO) i jest to kluczowy obszar współpracy UE-NATO. 

- W związku z tym, pomimo dokumentu wspominającego o identyfikacji różnych korytarzy multimodalnych dla mobilności wojskowej, w tym kolejowego, drogowego, morskiego i lotniczego, odpowiednie zasoby morskie i stoczniowe nie są uwzględnione ani w pełni rozważane – zauważa SEA Naval. 

Źródło: SEA Naval

Aktywa morskie podwójne zastosowania

Dlatego członkowie SEA Naval proponują wdrożenie podstawowych działań uzupełniających  aktywności wchodzące w skład programu Inicjatywy na rzecz Mobilności Wojskowej. Organizacja w swoim stanowisku eksponuje trzy podstawowe obszary, z którymi wiążą się kluczowe zalecenia:

1. STRATEGICZNE WYKORZYSTANIE AKTYWÓW TRANSPORTOWYCH PODWÓJNEGO ZASTOSOWANIA

2. STOCZNIE UZNAWANE ZA STRATEGICZNE UMOŻLIWIAJĄCE MOBILNOŚĆ

3. STRATEGICZNE ZNACZENIE AKTYWÓW MORSKICH JAKO KLUCZOWYCH INFRASTRUKTUR DLA MOBILNOŚCI WOJSKOWEJ

- Wymiar morski, postrzegany jako integracja wszystkich aktywów komercyjnych i morskich, odegra kluczową rolę w mobilności wojskowej – podkreśla Davide Cucino, przewodniczący SEA Naval.

Źródło: SEA Naval

 Cucino wyjaśnia, że „Dedykowane inwestycje ukierunkowane na sektor morski otworzą nowe możliwości przemieszczania sprzętu wojskowego i żołnierzy w sposób najbardziej wydajny i elastyczny. Mobilność wojskowa morska stanowi trzon logistyki wojskowej i stanowi okazję dla UE do wykorzystania efektów tej inicjatywy”.

Podkreśla się, że sektor morski jest z natury obszarem podwójnego przeznaczenia. A podstawą mobilności wojskowej jest wielopłaszczyznowe wykorzystanie infrastruktury cywilnej. SEA Naval zaznacza z naciskiem, że „skuteczna mobilność wojskowa zależy od aktywów podwójnego zastosowania, które muszą być stale konserwowane i gotowe do szybkiego wyposażenia lub remontu w przypadku nagłego zdarzenia”.

Transport morski w połowie europejski

Zwraca się również uwagę na szerszy kontekst, że transport morski jest na tyle elastyczny, iż można go wykorzystać w przypadku potrzeby przerzutu dużej ilość wojsk i sprzętu wojskowego. Również porty morskie można względnie szybko dostosować do wykonywania zadań związanych z obronnością. Jest jednak pewna ograniczenie, na które od lata zwraca się uwagę w  Polsce w czasie dyskusji o powrocie polskich statków pod narodową banderę.  

SEA Naval zaznacza, że tylko „54% globalnej zdolności przewozowej kontenerów jest kontrolowane przez zaledwie cztery firmy z UE”. A przecież „Podwójne zastosowanie jest charakterystyczną cechą sektora morskiego, a statki można uznać za strategiczne elementy  transportu morskiego, które mogą chronić handel i morskie linie komunikacyjne, a także wspierać działania humanitarne, nadzór morski, patrole odstraszające i operacje bojowe”.

Źródło: SEA Naval

Wykorzystanie statków do działań związanych z obronnością wymaga jednak infrastruktury przygotowanej do działania w czasie pokoju i sytuacji ekstremalnych. Do infrastruktury o podwójnym zastosowaniu zaliczyć należy nie tylko sieci portów morskich, ale również zasoby stoczni produkcyjnych i remontowych, infrastrukturę centrów logistycznych. 

– Muszą one być przygotowane, odporne i szybko dostosowywalne do celów obronnych – podkreśla SEA Naval. To samo dotyczy statków handlowych. Powinny one być możliwie szybko dostosowane do zadań oczekiwanych przez wojsko. 

- Ta gotowość jest kamieniem węgielnym europejskiej autonomii strategicznej. To jest uzasadnienie, dla którego przedstawiamy Komisji nasze główne zalecenia, które zostały zawarte w dokumencie stanowiska i podsumowane w publicznej karcie informacyjnej - informuje przewodniczący SEA Naval.

Stocznie na pierwszej linii

SEA Naval to stała grupa robocza SEA Europe reprezentująca interesy europejskich stoczni morskich działających w ramach SEA Europe. SEA Naval to forum europejskiego przemysłu morskiego. Celem grupy jest zapewnienie UE i jej państwom członkowskim wiedzy fachowej, technologii i możliwości niezbędnych do zagwarantowania im swobody działania. SEA Naval składa się z 7 głównych europejskich stoczni morskich: Damen, Fincantieri, Lürssen, Naval Group, Navantia, Saab Kockums & Thyssenkrupp Marine Systems oraz 3 stowarzyszeń krajowych: ASSONAVE, GICAN & VSM. 

Firmy te tworzą  forum europejskiego przemysłu morskiego, które  prezentuje wspólne stanowiska wobec instytucji UE, definiuje wspólne cele i plany działań badawczo-rozwojowych oraz koordynuje wspólny udział w projektach finansowanych przez UE. SEA Naval bierze udział w czterech projektach finansowanych ze środków EDF: SEA Defence (EDIDP), EDINAF (EDF 2021), dTHOR (EDF 2021 & SWAT-SHOAL (EDF 2022). 

Źródło: EDIDP SEA Defence

Innowacyjny okręt SEA Defence

Na przykład Projekt EDIDP SEA Defence to studium wykonalności w celu przygotowania planu technologii, które zostaną uwzględnione w kolejnej generacji platform morskich i będą realizowane w dalszych europejskich programach rozwojowych. Studium obejmie następujące kwestie: niższa wykrywalność, wyższa przeżywalność w obliczu współczesnych zagrożeń powierzchniowych i podziemnych, w tym zagrożeń o dużej prędkości i roju, redukcja ruchów okrętu. 

W ramach projektu prowadzone są również prace, które mają zapewnić sprawniejsze wytwarzanie i magazynowanie energii elektrycznej, zdolność do działania w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Prowadzone są prace nad zwiększeniem autonomii i automatyzacji platform morskich.

W przypadku każdego obszaru projekt zmapuje najnowocześniejsze technologie i oceni wpływ integracji statku na możliwości, budżet i interfejsy. Zapewni również zalecenia, aby europejski sektor budowy okrętów mógł realizować innowacje gotowe na platformy morskie nowej generacji, od momentu ich zaprojektowania lub w trakcie cyklu życia – wyjaśnia Damen, który koordynuje prace partnerów projektu.

Grupa SEA Naval wspiera instytucje europejskie i państwa członkowskie, oferując im specjalistyczną wiedzę i organizuje wspólny udział w projektach finansowanych przez UE. SEA Naval reprezentuje prawie 90% integratorów systemów morskich i stoczni w Europie.