Począwszy od 1 stycznia 2017 roku ustawodawca przewiduje wprowadzenie szeregu nowych regulacji prawnych dotyczących przedsiębiorców, poprzez zmianę aż 18 aktów prawnych. W tym celu Ministerstwo Rozwoju złożyło do Sejmu projekt „ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców” (dalej jako ustawa zmieniająca). W projekcie ministerstwo proponuje zmiany między innymi, takich aktów prawnych jak: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa czy ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych. Według uzasadnienia projektu ustawy, celem wprowadzenia tak licznych zmian jest uproszczenie wykonywania działalności gospodarczej w różnych jej obszarach, a także poprawa warunków prawnych związanych z wykonywaniem działalności na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Realizacji powyższego celu służyć będzie redukcja niektórych obowiązków administracyjnych oraz doprecyzowanie zagadnień wywołujących wątpliwości interpretacyjne. Ponadto, zmiany mają na celu wspierać rozwój przedsiębiorczości, jak również zmniejszyć uciążliwości kontroli działalności gospodarczej. Istotną częścią proponowanych przez ustawodawcę zmian, stanowią zmiany w ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (dalej jako KSH).

Nowe regulacje dotyczące spółek publicznych

Prócz zmian wyżej wskazanych przepisów dotyczących wspólników i akcjonariuszy, Ustawodawca zakłada również zmiany przepisów mających zastosowanie do spółek publicznych. Zgodnie z treścią uzasadnienia projektu ustawy, planowana zmiana art. 377 KSH polegać ma na uzupełnieniu tego przepisu o wprowadzenie obowiązku wskazania sprzeczności interesów spółki publicznej z interesami członka zarządu tej spółki (lub innych osób o których mowa w tym przepisie). Ponadto, zmiany mają dotyczyć wprowadzenia w spółkach publicznych obowiązku zaznaczania w protokole faktu wstrzymania się od udziału w rozstrzyganiu spraw dotkniętych sprzecznością interesów oraz wskazania sprzeczności interesów nawet bez żądania członka zarządu. Sprzeczność interesów spółki i członka zarządu oraz osób z nimi powiązanych może powodować, że członek zarządu w swoim interesie albo interesie tych osób podejmie decyzje które korzystne są dla niego, ale które jednocześnie mogą być niekorzystne dla Spółki. Zmiana ta ma na celu zwiększenie transparentności zarządzania spółkami publicznymi oraz lepszą ochronę interesów akcjonariuszy.

Co więcej, projektodawca zaproponował zmianę art. art. 402¹ KSH poprzez wydłużenie terminu na dokonanie ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia spółki publicznej z dotychczasowych 26 do 30 dni przed terminem walnego zgromadzenia. Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, KSH rozróżnia dwie formuły zwołania walnego zgromadzenia, uzależniając ich zastosowanie od statusu spółki. Zatem inny sposób przewidziany został w stosunku do spółki niepublicznej (art. 402 KSH), inny natomiast - uwzględniający jej specyfikę - dla spółki publicznej (art. 4021 KSH). Sposób zwoływania walnego zgromadzenia zastrzeżony dla kategorii spółek publicznych, bazuje na postanowieniach dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r., ujednolicających zasady zwoływania spółek, opartych na założeniach zakładających transgraniczność obrotu wyemitowanymi przez nie akcjami. Zgodnie z proponowaną regulacją ogłoszenie o walnym zgromadzeniu spółki publicznej powinno zostać dokonane na 30 dni przed terminem walnego zgromadzenia (art. 4021 § 2 KSH). Co ważne, termin wskazany przez ustawodawcę będzie mógł być wydłużany postanowieniami zawartymi w statucie Spółki. Nadto, w ocenie projektodawcy, zmiana ma na celu większą ochronę interesów akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych oraz zapewnienie ochrony porównywalnej z europejskimi systemami prawnymi najlepiej ocenianymi pod względem stopnia ochrony inwestorów mniejszościowych. Chodzi tu o systemy prawne Francji, Danii, Hiszpanii czy Słowenii.

Pozostałe zmiany w przepisach Kodeksu Spółek Handlowych

Pozostałe zmiany jakie dotyczą Kodeksu Spółek Handlowych obejmują modyfikację przepisów art. 191 KSH, - dotyczącego udziału w zysku sp. z o.o. , art. 192 KSH – dotyczącego kwoty dywidendy, art. 347 KSH – dotyczącego udziału w zysku spółki akcyjnej, 348 KSH – dotyczącego kwoty dywidendy, 363 KSH – dotyczącego nabycia akcji własnych a także 328 KSH – dotyczącego zawartości dokumentu akcji i 584¹ KSH – dotyczącego przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową. Wskazane powyżej przepisy  191, 192, art. 347, 348, 363  były już co prawda zmieniane - przez art. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1333), jednakże pomimo powyższego, zdaniem ustawodawcy zmiany te wymagają dodatkowych korekt i uporządkowania.

Ustawodawca postanowił przede wszystkim przenieść unormowania dotyczące zmniejszenia kwoty nadającej się do podziału między wspólników (akcjonariuszy) z odpowiednio art. 191 i art. 347, normujących zasady podziału zysku do, odpowiednio art. 192 KSH i 348 KSH, które normują zakres dopuszczalnej wypłaty dywidendy.

Zgodnie z zaproponowanym projektem ustawy, zmiany w art. 192 i 348 obejmują usunięcie elementów pomniejszających maksymalną sumę dywidendy akcji własnych, które zgodnie ze zmianą dokonaną przez art. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw mają być ujmowane w aktywach. W związku z powyższym, zdaniem prawodawcy konieczne jest usunięcie przepisu art. 363 § 6 zdanie drugie, który dotyczył przypadków, gdy akcje były ujmowane w pasywach (w kapitale własnym). W przypadku ujmowania akcji własnych w aktywach nie jest uzasadnione rozwiązywanie kapitału rezerwowego tworzonego na ich nabycie (nie jest on zresztą w każdym przypadku nabycia akcji własnych wymagany), który powinien w spółce być ujmowany przez cały czas, w którym spółka dysponuje akcjami nabytymi z tego kapitału (tak jak to przyjmowała ustawa o rachunkowości do 2001 roku, tj. do zmiany wprowadzającej ujmowanie akcji własnych w pasywach).
Kolejną istotną zmianą jest zaproponowana przez ustawodawcę, modyfikacja art. 328 KSH polegającą na zmianie § 2 ww. artykułu, poprzez usunięcie obowiązku opatrywania dokumentów akcji pieczęcią spółki, jako obligatoryjnego elementu treści dokumentu, którego brak może powodować nieważność z mocy prawa. W myśl projektu § 2 będzie miał następujące brzmienie: „Dokument akcji powinien być opatrzony podpisem zarządu. Podpis może być mechanicznie odtwarzany”. Zdaniem ustawodawcy, „wprowadzenie takiej zmiany usunie jeden z obligatoryjnych elementów treści dokumentu akcji, którego dalsze utrzymywanie jako wymogu ustawowego nie znajduje uzasadnienia z punktu widzenia konieczności zapewnienia pewności obrotu gospodarczego. W ocenie projektodawcy bowiem, fakt opatrzenia dokumentu określoną pieczęcią nie powoduje bowiem współcześnie podniesienia jego wiarygodności, ze względu na powszechną łatwość uzyskania pieczęci o dowolnej treści”.
Zaproponowany projekt ustawy dotyczy również zmiany art. 584¹ KSH, odnoszącego się do obowiązków organów ewidencyjnych w przedmiocie wykreślenia podmiotu przekształcanego z urzędu a także obowiązków sądu rejestrowego w zakresie przekazywania dokumentów dotyczących przekształcenia. W ocenie ustawodawcy należy uchylić zdanie drugie w § 1 i § 2 art. 584¹ KSH, gdyż dotychczasowe brzmienie § 2 tego przepisu stoi w sprzeczności z art. 31 ust. 4 ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej, stanowiącym o przekazywaniu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej informacji. Zmiana powyższa ma charakter techniczny i dokonywana jest na celu zgodności przepisów Kodeksu Spółek Handlowych z przepisami Ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej w zakresie postępowania o wykreślenie przedsiębiorcy z Centralnej Informacji Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zakończenie i wnioski

Proponowane zmiany, jakie planuje przeprowadzić ustawodawca z początkiem nowego roku z pewnością będą korzystne dla małych i średnich przedsiębiorstw. Co więcej, stanowią one jeden z elementów pakietu zmian jakie Ministerstwo Rozwoju planuje wprowadzać w życie, w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców i ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie projekt ustawy zmieniającej znajduje się na etapie konsultacji publicznych, gdzie zgłoszono szereg uwag i propozycji.

Analizując zaproponowane zmiany przepisów Kodeksu Spółek Handlowych, istotną zmianą będą z pewnością nowe uregulowania dotyczące długości kadencji członków zarządu spółek kapitałowych i związanych z tym dodatkowych wymogów formalnych przy konstruowaniu aktów założycielskich spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych. Propozycja zmian z pewnością będzie budzić wiele kontrowersji w praktyce obrotu gospodarczego, niemniej jednak w uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, iż w projekcie uwzględnia się dotychczasowe stanowisko doktryny i orzecznictwa, które opowiada się za koniecznością ujmowania w aktach założycielskich kadencji członków organów spółek kapitałowych. Co ciekawe, w projekcie ustawy brak jest przepisów przejściowych, które pozwoliłoby spółkom kapitałowym na dostosowanie się do nowych obowiązków wynikających z Kodeksu Spółek Handlowych.

Dalej, koniecznie jest również zwrócenie uwagi na zmiany odnoszące się do ochrony interesów wspólników i akcjonariuszy mniejszościowych. Uprawnienia zaproponowane przez Ministerstwo Rozwoju, można traktować jako zbyt daleko idące. W rzeczywistości mogą one dezorganizować funkcjonowanie spółki. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w nowym brzmieniu art. 236 § 1 KSH brak jest uregulowania wskazującego, czy żądanie zwołania zgromadzenia, powinno być skutecznie doręczone. Nie wskazano bowiem, czy żądanie powinno dotrzeć do zarządu, aby organ ten mógł zapoznać się z jego treścią, czy tylko wysłane. Co więcej, uprawnienie przyznane wspólnikowi lub wspólnikom, reprezentującym co najmniej 1/20 kapitału zakładowego może naruszać prawa pozostałych wspólników, ponieważ w niektórych sytuacjach wspólnicy nie będą mieć świadomości, iż dana sprawa znajduje się w porządku obrad zgromadzenia wspólników. Niewykluczone również, że dowiedzą się oni o powzięciu uchwały w konkretnej sprawie już po fakcie.

Zmiany w przepisach KSH, które dotycząc spółek publicznych, należy z pewnością poddać dokładnej analizie w kontekście obowiązujących zasad dobrych praktyk, zarówno „Dobrych praktyk Spółek Notowanych na GPW 2016” oraz „Dobrych praktykach spółek notowanych na NewConnect”. Z uwagi na stosunkowo liczne uwagi zgłoszone podczas konsultacji społecznych przez podmioty zgłaszające uwagi takie jak Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, niewykluczone iż poszczególne przepisy będą jeszcze zmieniane na dalszym etapie procesu legislacyjnego.  

Radca Prawny Mateusz Romowicz
Aplikant radcowski Łukasz Pawłuszyński
Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook