Analizę zagadnienia opodatkowania odszkodowania wypłaconego marynarzowi przez podmiot zagraniczny należy rozpocząć od omówienia aspektów prywatnoprawnych takiej rekompensaty. Charakter płatności rekompensaty z tytułu rozstroju zdrowia lub uszkodzenia ciała albo utraty życia przez członka załogi, ma – z cywilnoprawnego punktu widzenia – bezsprzecznie charakter odszkodowawczy. Członkowie załogi objęci są ubezpieczeniem armatorskim, dotyczącym ryzyk związanych z wykonywaniem pracy kontraktowej. Ubezpieczenie powyższe gwarantowane jest marynarzowi w treści kontraktu pracowniczego lub – częściej – układu zbiorowego pracy.

Odszkodowania o powyższym charakterze, wypłacane przez armatorów – w tym zagranicznych – na rzecz osób fizycznych będących polskimi rezydentami podatkowymi, są zwolnione z opodatkowania w Polsce na gruncie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych [dalej: „PitU”]. Zgodnie z przywołanym przepisem, kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych są zwolnione z opodatkowania PIT. Wyjątkiem od tej reguły są jedynie rekompensaty za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej albo dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia.  

Przedmiotem ubezpieczeń majątkowych jest każdy interes majątkowy określony w pieniądzu, który nie jest sprzeczny z prawem, zaś ubezpieczenia osobowe sprowadzają się do ochrony życia i zdrowia ludzkiego. Skoro zatem odszkodowanie marynarskie wypłacane jest na podstawie uprzednio zawartej umowy ubezpieczenia i dotyczy rekompensaty z tytułu uszkodzenia ciała lub utraty zdrowia albo życia i nie zalicza się do żadnego z wymienionych powyżej wyjątków wskazać należy, że ich otrzymanie jest w Polsce zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Kwestią odrębną pozostaje ustalenie skutków podatkowych, jakie otrzymanie odszkodowania marynarskiego przez polskiego rezydenta podatkowego wywoła w państwie źródła, tj. w państwie siedziby podmiotu dokonującego wypłaty rekompensaty. W takim kontekście zauważyć należy, iż treść większości umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska, nie przewiduje szczególnych zasad miejsca opodatkowania odszkodowań marynarskich. Powyższe oznacza, iż ustalenie zasad opodatkowania, w państwie źródła, odszkodowania marynarskiego wypłacanego polskiemu rezydentowi podatkowemu przez zagraniczny podmiot, winno być dokonywane według zasad przewidzianych dla tzw. „innych dochodów” w rozumieniu określonej konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Te z kolei opodatkowane są wyłącznie w państwie rezydencji podatkowej podmiotu uzyskującego ów „inny dochód”.

W tym stanie rzeczy, odszkodowania marynarskie wypłacane przez podmioty zagraniczne mogą być opodatkowane jedynie w Polsce, która jednak zwalnia je z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 4 PitU.

Radca prawny Rafał Czyżyk
Prawnik Piotr Porzycki
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie


Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl