Dnia 9 sierpnia bieżącego roku Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wydał rozporządzenie w sprawie zwolnienia statku z wymagań w zakresie wyposażenia i konstrukcji lub zastosowania środków równoważnych [dalej: „Rozporządzenie”]. Postanowienia Rozporządzenia weszły w życie 7 września br. W uzasadnieniu projektu przekazywanego Rządowemu Centrum Legislacji podniesiono, że nie istnieje jednolite podejście państw UE w podanym zakresie, a rozwiązania zaproponowane w treści Rozporządzenia są dostosowane do polskich obszarów morskich oraz rodzajów żeglugi uprawianych przez statki o polskiej przynależności.

Rozporządzenie zostało wydane w wykonaniu ustawy o bezpieczeństwie morskim (art. 86 ust. 3c) [dalej: „Ustawa”]. Określa ono szczegółowe warunki i tryb zwolnienia statku z obowiązku spełniania wymagań określonych przepisami wydanymi na podstawie art. 86 ust. 3 ustawy lub wyrażenia zgody na zastosowanie środków równoważnych w zakresie wyposażenia i konstrukcji statku oraz szczegółowe warunki eksploatacyjne, których spełnianie uzasadnia zastosowanie zwolnień lub środków równoważnych.

W powyższym kontekście przypominamy, iż zasada generalna skonstruowana na łamach ustawy stanowi, że w przypadku gdy cechy konstrukcyjne statku nie pozwalają na zastosowanie wymagań określonych przepisami wydanymi na podstawie ustawy (art. 86 ust. 3) lub gdy jest to uzasadnione ze względu na rejon lub warunki żeglugi możliwe jest, na wniosek armatora, zwolnienie statku z obowiązku spełniania tych wymagań albo wyrażenie zgody na zastosowanie środków równoważnych w zakresie wyposażenia i konstrukcji statku, pod warunkiem że poziom bezpieczeństwa żeglugi nie zostanie zmniejszony. Ponadto, zwolnienie statku z obowiązku spełniania wymagań określonych przepisami wydanymi na podstawie ust. 3 ustawy lub wyrażenie zgody na zastosowanie środków równoważnych w zakresie wyposażenia i konstrukcji statku lub odmowa wydania zwolnienia lub wyrażenia zgody na zastosowanie środków równoważnych w zakresie wyposażenia i konstrukcji statku następuje, w drodze decyzji, właściwego dyrektora urzędu morskiego.

I tak zgodnie z § 3 ust. 2 Rozporządzenia możliwe jest zwolnienie statku z przedmiotowych wymagań przez właściwego dyrektora urzędu morskiego, jeżeli:

1)    „jest to uzasadnione szczególnymi warunkami eksploatacyjnymi statku, takimi jak rodzaj odbywanych podróży, ograniczony rejon żeglugi, warunki meteorologiczne, w tym ograniczona wysokość fali lub siła wiatru, ograniczony sezon eksploatacji, rejsy odbywające się wyłącznie w porze dziennej, ograniczony czas podróży lub bliskość służb ratowniczych, o ile:
a)    statek spełnia wymagania bezpieczeństwa wystarczające do uprawiania żeglugi, do której jest przeznaczony,
b)    w przypadku zwolnień dotyczących konstrukcji statku lub wyposażenia stałego instalowanego na statku, opinia uznanej organizacji sprawującej nadzór techniczny nad statkiem jest pozytywna, lub
2)    statek, który nie odbywa podróży w danym rejonie, planuje odbyć w nim jednorazową podróż, o ile:
a)    spełnione zostaną wymagania bezpieczeństwa wystarczające na podróż, którą statek planuje odbyć,
b)    zwolnienie będzie dotyczyło jednej podróży, lub
3)    statek zostanie trwale wycofany z eksploatacji w ciągu dwóch lat od wejścia w życie odpowiednich wymagań, o ile:
a)    statek spełnia wymagania bezpieczeństwa wystarczające do uprawiania żeglugi, do której jest przeznaczony,
b)    w przypadku zwolnień dotyczących konstrukcji statku lub wyposażenia stałego instalowanego na statku, opinia uznanej organizacji sprawującej nadzór techniczny nad statkiem jest pozytywna.”

Warto wskazać, iż do składanego wniosku należy dołączyć właściwą dokumentację techniczną, opinię uznanej organizacji sprawującej nadzór techniczny nad statkiem. W przypadku kiedy statek ma zostać trwale wycofany z eksploatacji w ciągu dwóch lat od wejścia w życie odpowiednich wymagań Rozporządzenie wymaga również złożenia oświadczenia armatora o zamiarze wycofania statku z eksploatacji.

Weryfikacji spełniania przez statek wymagań bezpieczeństwa, dyrektor urzędu morskiego dokonuje podczas inspekcji, która prowadzona jest w oparciu o przepisy ustawy. Cały uregulowany przepisami Rozporządzenia proces dokonuje się z momentem wskazanym w § 7 Rozporządzenia, zgodnie z którym „statek, który został zwolniony z wymagań lub który otrzymał zgodę na zastosowanie środków równoważnych, otrzymuje certyfikat zwolnienia”. Ponadto kserokopia wydanego certyfikatu lub decyzji dyrektora urzędu morskiego jest w terminie 7 dni przekazywana ministrowi właściwemu do spraw gospodarki morskiej.


Rafał Czyżyk, radca prawny
Szymon Romanowicz, asystent prawny
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie