Międzynarodowy Kodeks dla Statków Uprawiających Żeglugę na Wodach Polarnych (Kodeks Polarny) został opracowany jako uzupełnienie istniejących instrumentów IMO, w celu poprawy bezpieczeństwa żeglugi statków na odległych, wrażliwych i potencjalnie trudnych wodach polarnych oraz złagodzenia wpływu tej żeglugi na środowisko tych obszarów. Kodeks Polarny, w formie nowego XIV rozdz. Konwencji SOLAS, wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.

Kodeks jako całość ma zastosowanie zarówno do Wód Arktyki jak i Antarktyki, jednakże bierze pod uwagę zasadnicze różnice tych dwóch obszarów. Arktyka jest oceanem otoczonym przez kontynenty, Antarktyda jest kontynentem otoczonym przez ocean. Na obszarze morza wokół Antarktydy lód cofa się w okresie lata lub jest rozproszony przez stałe prądy cyrkulacyjne do mórz Weddella i Rossa, natomiast lód wokół Arktyki utrzymuje się w okresie letnim.

Kodeks wyróżnia 3 klasy lodowe statków na podstawie warunków w jakich są zdolne uprawiać żeglugę: kategoria A to statki zaprojektowane do żeglugi na wodach polarnych w co najmniej średnim jednorocznym lodzie, który może zawierać lód wieloletni, kategoria B dotyczy statków zaprojektowanych do żeglugi w co najmniej cienkim jednorocznym lodzie mogącym zawierać starszy lód, oraz kategoria C dotyczy jednostek żeglujących na wodach otwartych lub przy pokrywie mniejszej niż ta opisana w pozostałych dwóch kategoriach.

Kodeks bierze pod uwagę czynniki, które zwiększają niebezpieczeństwo żeglugi, ponieważ występują na tych obszarach częściej i/lub ich skutki są bardziej dotkliwe. Niektóre z tych czynników to: lód, niska temperatura, wydłużone okresy ciemności lub dnia, wysoka szerokość geograficzna, oddalenie statku od urządzeń nadawczych, gwałtownie zmieniające się i ostre warunki pogodowe, utrudnione operacje ratunkowe. Te czynniki wpływają zarówno na statek (struktura kadłuba, stateczność, urządzenia maszynowe, nawigacja, gotowość na wypadek awarii, złe funkcjonowanie systemów i sprzętu ratunkowego), jak i załogę (środowisko pracy, wydajność pracy).

Wody polarne nakładają dodatkowe wymagania nawigacyjne. Już od długiego czasu, istniejące mapy są nieadekwatne dla żeglugi przybrzeżnej wielu obszarów. Wiadomo również, że nawet istniejące mapy nie mogą wskazać niezbadanych i nieoznaczonych ławic.
Kodeks składa się z Wprowadzenia, Części I oraz II. We Wprowadzeniu znajdują się obowiązkowe prawidła mające zastosowanie do Części I i II. Część I jest podzielona na Część I-A poświęconą obowiązkowym wymaganiom dot. środków bezpieczeństwa, natomiast Część I-B zawiera zalecenia dot. bezpieczeństwa. Analogicznie, Część II dzieli się na Część II-A, gdzie znajdują się obowiązkowe wymagania dot. zapobiegania zanieczyszczeniom oraz Część II-B z zaleceniami w tym obszarze.

Żegluga na wodach polarnych nakłada na statki, ich systemy i żeglugę dodatkowe wymagania, które wykraczają poza istniejące przepisy Konwencji SOLAS, 1974, Konwencji MARPOL, 1973 zmienionej Protokołem z 1978 r. i innych obowiązujących instrumentów IMO.
Zachęca się Państwa, aby w możliwie jak najszerszym zakresie i na zasadach dobrowolności, rozważyły zastosowanie Kodeksu również do innych statków pływających po wodach polarnych niż te, do których jest on bezpośrednio adresowany.
Nadrzędnym celem Kodeksu jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi morskiej na wodach polarnych poprzez określenie ryzyka związanego z tą żeglugą – ryzyka, które nie zostało w sposób właściwy ograniczone przez inne instrumenty prawne IMO.