Z dniem 1 lipca 2016 r. w życie wejdzie dekret wykonawczy do uchwalonej dnia 6 sierpnia 2015 r. francuskiej ustawy o wzroście aktywności i równości szans gospodarczych (fr. Loi pour la croissance, l'activité et l'égalité des chances économiques), zwanej „ustawą Macrona”. Przepisy ustawy oraz dekretu utrudnią działanie na francuskim rynku zagranicznym firmom transportowym, głównie ze względu na wprowadzone regulacje podatkowe.

Adresatami przepisów ustawy Macrona są bowiem m. in. przedsiębiorcy niebędący francuskimi rezydentami podatkowymi, prowadzący działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego, którzy czasowo oddelegowują swoich pracowników do pracy na terytorium Francji. Omawiane regulacje nakazują takim przedsiębiorcom ustanowienie we Francji swojego reprezentanta, który będzie odpowiedzialny za wszelkie kwestie administracyjne związane z delegowanymi pracownikami. Jego dane mają być obowiązkowo zawierane w zaświadczeniach wydawanych w związku z delegowaniem.

W tym stanie rzeczy, na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Francję (w tym umowy polsko – francuskiej) powstaje istotna wątpliwość w zakresie tego czy działalność reprezentanta, którego konieczność powołania została narzucona mocą ustawy Macrona, nie skutkuje powstaniem na terenie Francji zakładu zagranicznego nierezydenta,  opodatkowanego tamże podatkiem dochodowym w zakresie dochodów osiągniętych na terytorium Francji.  

W świetle Konwencji Modelowej OECD („KM OECD”) oraz opartych na niej umowach międzynarodowych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, przez pojęcie „zakładu” rozumieć należy stałą placówkę utworzoną na terytorium innego państwa niż państwo rezydencji podatkowej, przez którą podatnik całkowicie lub częściowo prowadzi działalność gospodarczą, w tym m. in. siedziba zarządu, filia, czy biuro (vide: art. 5 ust. 1 – 2 KM OECD). Z istnieniem zakładu zagranicznego wiąże się opodatkowanie dochodu podatnika prowadzącego taki zakład i związanego z funkcjonowaniem takiego zakładu w państwie położenia zakładu (vide: art. 7 ust. 1 KM OECD). Podkreślenia wymaga jednak, iż w stosunku do uznania danej placówki zagranicznej za „zakład” KM OECD wprowadza pewne wyłączenia. W tym kontekście podkreślić należy, iż w świetle art. 5 ust. 6 KM OECD, podatnik nie posiada zakładu w drugim państwie jeżeli podejmuje w tym państwie czynności za pośrednictwem maklera, generalnego komisanta albo jakiegokolwiek innego niezależnego przedstawiciela, pod warunkiem że te osoby działają w ramach swojej zwykłej działalności.

Regulacje te znajdują swoje odzwierciedlenie w treści umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku („Konwencja”), a mianowicie odpowiednio w jej art. 5 ust. 4 – 5. Zgodnie z drugim z ww. przepisów podatnik nie będzie traktowany jak posiadający zakład w drugim umawiającym się państwie jeżeli będzie wykonywał tam czynności przez maklera, komisanta generalnego albo każdego innego niezależnego przedstawiciela, o ile te osoby działać będą w ramach swojej zwykłej działalności. W pozostałych przypadkach, jeżeli osoba trzecia działa w drugim umawiającym się państwie na rzecz podatnika, to uważa się, iż w tym państwie istnieje zakład, o ile osoba trzecia posiada pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu podatnika, chyba że jej działalność ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów.

Mając na uwadze regulacje Konwencji oraz ustawy Macrona wskazać należy, iż powołanie reprezentanta przez polskiego rezydenta podatkowego będącego przedsiębiorcą transportowym może – z podatkowego punktu widzenia – skutkować posiadaniem przez tego przedsiębiorcę agenta zależnego na terytorium Francji, który winien zostać uznany za zagraniczny zakład polskiego rezydenta podatkowego. Dochody wygenerowane na terenie Francji mogłyby wówczas zostać uznane za dochody zakładu i tamże opodatkowane. Zdaniem autorów, za dopuszczalne uznać należy przyjęcie wykładni, w świetle której zakład zagraniczny – w przypadkach takich, jak omawiany – nie powstanie. Powyższe winno następować jeżeli – o ile będzie to możliwe na gruncie ustawy Macrona lub przepisów wykonawczych – działalność reprezentanta będzie miała wyłącznie charakter administracyjny, a sam reprezentant nie będzie musiał posiadać pełnomocnictwa przedsiębiorcy transportowego.

Rafał Czyżyk, radca prawny
Piotr Porzycki, prawnik
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie


Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl