Fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych („FundInwU”) podlegają w świetle art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych („CitU”) zwolnieniu podmiotowemu z podatku dochodowego od osób prawnych.

Z powyższego zwolnienia, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10a CitU, korzystać mogą również instytucje zbiorowego inwestowania (fundusze), posiadające siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jeżeli:

1.    w państwie siedziby podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,

2.    wyłącznym przedmiotem ich działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa, w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe,

3.    prowadzą swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę (lub w niektórych przypadkach gdy prowadzenie przez nie działalności wymaga zawiadomienia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę).

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach kwestionują prawo do zwolnienia tych funduszy zagranicznych, których głównym przedmiotem działalności nie jest inwestowanie w prawa majątkowe, w tym udziały spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, lecz lokowanie środków w spółkach osobowych i prowadzenie w ich formie działalności gospodarczej na terenie Polski.

Powyższa problematyka była przedmiotem rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Stanowisko sądu

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, wyrażonym w wyroku z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie o sygn. akt: I SA/Gl 1041/14, dochody z udziałów w zyskach spółek osobowych osiągane w Polsce przez zagraniczne instytucje zbiorowego inwestowania z siedzibą w państwie członkowskim Unii Europejskiej albo państwie należącym do EOG, są zwolnione z opodatkowania w Polsce.

WSA podniósł, iż z przepisu art. 6 ust. 1 pkt 10 CitU nie wynika jakoby zwolnienie w nim wyrażone nie obejmowało funduszy zagranicznych inwestujących w prawa majątkowe w postaci praw udziałowych w spółkach osobowych. Dodatkowo sąd podniósł, iż przepisy CitU nie uzależniają zastosowania zwolnienia od wypełnienia przez fundusz zagraniczny uzyskujący dochody w Polsce, wymogów które nie zostały wymienione w przepisie.

Komentarz Autorów

Autorzy podzielają pogląd wyrażony w omawianym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Po pierwsze zauważyć należy, iż o ile polskie fundusze inwestycyjne funkcjonujące w oparciu o przepisy FundInwU nie mogą inwestować zgromadzonych środków bezpośrednio w spółki osobowe, o tyle obowiązujące regulacje prawne nie zabraniają dokonywania powyższych operacji finansowych zagranicznym instytucjom zbiorowego inwestowania. W tym stanie rzeczy, dochód funduszy zagranicznych osiągnięty tytułem udziału w zysku spółki osobowej stanowi dochód instytucji wspólnego inwestowania posiadającej siedzibę w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Jeżeli instytucja ta spełnia warunki wskazane w pkt 1 – 3 wstępu niniejszego artykułu, to dochód taki powinien podlegać zwolnieniu podmiotowemu w Polsce.

Zdaniem Autorów przyjęcie odmiennej interpretacji przepisu art. 6 ust. 1 pkt 10a CitU skutkowałoby naruszeniem traktatowej zasady swobody przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi. Na marginesie warto podkreślić, iż przywołany przepis wprowadzony został do polskiego porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2011 r. na skutek interwencji Komisji Europejskiej. Wcześniejsze regulacje CitU zwalniały bowiem z opodatkowania wyłącznie dochody funduszy inwestycyjnych w rozumieniu FundInwU.

Wprawdzie wyrok potwierdza korzystną dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych linię orzeczniczą polskich sądów administracyjnych, niemniej jednak autorzy z rozwagą podchodzą do koncepcji wdrażania struktur kapitałowych z udziałem tego rodzaju instytucji. W powyższym kontekście podkreślenia wymaga, iż zachodnioeuropejskie przepisy dotyczące funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, oparte na postanowieniach Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (AIFMD), działają zwykle w formie spółek kapitałowych prywatnych (Limited, Ltd.) lub publicznych (Public Limited Company, Plc). Te podmioty, jako instytucje holdingowe uzyskujące dochody pasywne, mogą zostać uznane za zagraniczne spółki kontrolowane w rozumieniu art. 24a ust. 3 CitU lub 30f ust. 3 PitU.

Rafał Czyżyk, radca prawny
Piotr Porzycki, prawnik
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie