• <

Polskie Towarzystwo Nautologiczne. W służbie dla Polski Morskiej [ZDJĘCIA]

27.09.2021 20:15 Źródło: własne
Strona główna Marynarka Wojenna, Bezpieczeństwo Morskie, Ratownictwo Polskie Towarzystwo Nautologiczne. W służbie dla Polski Morskiej [ZDJĘCIA]

Partnerzy portalu

Polskie Towarzystwo Nautologiczne. W służbie dla Polski Morskiej [ZDJĘCIA] - GospodarkaMorska.pl
Fot. Marek Grzybowski

Przez kolejne cztery lata członkowie Polskiego Towarzystwa Nautologicznego będą kontynuować działania na rzecz umacniania Polski Morskiej. Będą one prowadzone przez najbliższe 4 lata pod kierownictwem wybranych na Walnym Zebraniu władz. 

Walne Zebranie odbyło się na Wydziale Nawigacji Uniwersytetu Morskiego w ostatnią sobotę września br. Uroczystość rozpoczęła się złożeniem wiązanki kwiatów pod pomnikiem admirała Kazimierza Porębskiego, twórcy polskiego szkolnictwa morskiego i inicjatora zakupu żaglowego statku szkolnego dla Szkoły Morskiej w Tczewie. 

Środowisko, które utworzyło Polskie Towarzystwo Nautologiczne rozpoczęło swoją działalność prawie 70 lat temu i ma trwałą i silną pozycję wśród ludzi morza związanych z nauką i edukacją, biznesem i morską administracją. 

Inicjatorzy

Pierwszym inicjatorem konsolidacji środowiska był dr. Władysław Drapella, dzięki któremu doszło do   powołania w 1952 r. Podkomisji Nautologicznej  wchodzącej w skład Komisji Morskiej Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku. Wśród zwolenników, którzy poparli jego starania byli m.in.: kmdr por. prof. Aleksander Rylke, pierwszym dziekanem uruchomionego we wrześniu 1945 Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej,  kmdr Karol Zagrodzki, dyrektor Państwowego Instytutu Hydrometeorologicznego – Oddział w Gdyni, Szef Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej, doc. Witold Urbanowicz, dyrektor Morskiego Instytutu Technicznego, a w latach 1951–1966 zastępca dyrektora do spraw naukowych Instytutu Morskiego w Gdańsku. 

W 1957  r. Powołano 13-osobową Radę Główną, na czele której stanął Witold Urbanowicz, a funkcję sekretarza generalnego objął W. Drapella. Równocześnie powołano oddziały PTN: szczeciński, (13.01.1957 r.), gdański (25.04.1957 nr.), poznański (23.10.1957 r.), krakowski i komitet organizacyjny warszawskiego (5.02.1957 r.). 

Nowe władze na 4 lata pod Biało-Czerwoną Banderą

Przez długie lata przewodniczącym zarządu PTN był prof. Daniel Duda, były dziekan Wydziału Nawigacji i Rektor Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni. Po nim obowiązki 5 lat temu przejął Marek Grzybowski, a wspierają go wiceprezesi, sędzia w stanie spoczynku Witold Kuczorski i niezawodny prof. Daniel Duda, dr h.c. Akademii Marynarki Wojennej i Uniwersytetu Morskiego. W nowej kadencji wspierać ich będą prof. dr hab. Bolesław Hajduk, redaktor naczelny oraz dr Krzysztof Chalimoniuk, sekretarz redakcji oraz kpt ż.w. dr inż. Wiesław Piotrzkowski, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, prof. Ryszard Wawruch i dr  Agnieszka Czarnecka z Uniwersytetu Morskiego oraz kadm. Dr Czesław Dyrcz, były rektor komendant Akademii Marynarki Wojennej, wieloletni Grotmaszt Bractwa Kaphornowców.  

Aktywność naukowa i badawcza

Działalność badawcza i naukowa należały do jednych z podstawowych od początku powstania PTN. Począwszy od roku 1965 działały komisje problemowe, przygotowujące zebrania i sesje naukowe. Były to : Komisja Historii i Żeglugi- przewodniczący prof dr Maciej Krzyżanowski, Historii Portów – przewodniczący prof. dr Bolesław Kasprowicz,, Historii Okrętownictwa – przewodniczący prof. Witold Urbanowicz, Historii Rybołówstwa - przewodniczący  dr Kazimierz Siudziński, Historii Środowisk Nautycznych – przewodniczący prof. dr Kazimnierz Kubik. W miarę rozwoju działalności PTN przybywały nowe, a niektóre z nich ulegały przekształceniu. 

Na początku 1971 r. rozpoczęła działalność Komisja Kultury Morskiej pod kierownictwem doc. dr. Andrzeja Piskozuba, późniejsza Komisja Kultury Morskiej i Marynistyki pod przewodnictwem Jana Tuczyńskiego i Barbary Skuratowicz. Równie ważną rolę odgrywały wchodzące w ich skład zespoły badawcze, w tym poza Trójmiastem: Zespół Pomorza Środkowego w Koszalinie – przew. Edwin Rozenkranz, Zespół Żeglugii Śródlądwej przew. Jerzy Danielewicz, natomiast w ramach Komisji Środowisk Nautycznych – Zespół Historii Ligi Morskiej. Przewodniczącym Komisji Historii  i Okrętownictwa został dr inż.  Jerzy Litwin, a Komisji Żeglugi i Portów dr Jan K. Sawicki (1984 r.). Ważnym wydarzeniem była konferencja poświęcona 450-leciu polskiej administracji morskiej, która miała miejsce na „Darze Pomorza”. 

Księgi Floty Ojczystej

Najpierw wyniki badań publikowano specjalnych  wydawnictwach. Pierwsze były „Materiały z zakresu historii, techniki, gospodarki i terminologii morskiej” (3 roczniki wydawane w latach 1955-1957), a potem „Biuletyn Nautologiczny”(8 roczników z lat 1958-1965). 

Z  inicjatywy Jana Kazimierza Sawickiego w ramach Komisji Żeglugi i Portów rozpoczęto realizację programu badawczego pt. „Historia Marynarki Handlowej”, przyjętego przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Wyższą Szkołę Morską w Gdyni. W WSM i Akademii Morskiej w Gdyni działała pracowania historii w której powstały serie unikalnych opracowań źródłowych. W 1989 r. należy odnotować fakt wydania przez PTN pierwszej książki z tej serii. Była to publikacja prof. Sawickiego pt. „Podróże polskich statków 1939-1945”. Udaną kontynuację tematyki stanowi cykl „Kadry Morskie Rzeczypospolitej” oraz wielotomowa seria „Księgi Floty Ojczystej”.

„Nautologia”

Flagowym wydawnictwem PTN jest „Nautologia”. Jej pierwsze numery zaczęto wydawać w drugiej połowie lat 50-tych. W okresie 1958-1965 wyniki badań naukowych i materiały zawierał obszerny „Biuletyn Nautologiczny”. W miarę rozwoju działalności Towarzystwa, w kwietniu 1966 r. wydano pierwszy numer kwartalnika „Nautologia”. W roku 2005 wydawnictwo wychodzi jako rocznik.

Nadal jest to jedyne w Polsce czasopismo popularnonaukowe o tematyce morskiej. Do końca 2021 r. ukazało się 158 numerów, w których przedstawiono problematykę dotyczącą pracy człowieka na morzu, historii, techniki i hydrografii. Każde wydanie jest uroczyście przekazywane na rynek w formie „wodowania” i „chrztu” (na wzór wodowania statku). W tym roku Matką Chrzestną była prof. Dorota Pyć, kierownik Katedry Prawa Morskiego UG, Przewodnicząca Komisji Prawa Morskiego PAN. 

Aleja Zasłużonych Ludzi Morza

Od 2008 r. PTN jest członkiem Ogólnopolskiej Kapituły Zasłużonych Ludzi Morza w Kosakowie, reprezentuje je  prof. Daniel Duda. Na podstawie złożonych przez PTN wniosków uhonorowano „Gwiazdami” w Ogólnopolskiej Alei Zasłużonych Ludzi Morza w Rewie: kmdra  Antoniego Garnuszewskiego, kmdra prof. Józefa Urbańskego, Augustyna Krauze, prof. Andrzeja Ropelewskiego (wspólnie z MIR), kpt.ż.w. Zygmunta Deyczakowskiego. Odsłonięto postumenty „Lwowa”, „Daru Pomorza”, ORP Iskry”, „Zewu Morza” oraz obelisk gen. bryg. Stanisława Dąbka i tablicę poświęconą udziałowi załóg PMH w Drugiej Wojnie Światowej. W tym roku Kapituła Ogólnopolskiej Aleji Zasłużonych Ludzi Morza w Rewie uznała, by pamiątkowe tablice upamiętniały następujące osoby: kmdr dr hab. Ignacy Gloza, kmdr Roman Wojciech Francki, ksiądz gen. brygady Józef Wrycza oraz kpt ż.w. Zbigniewa Deyczakowski.

Szeroka współpraca

Towarzystwo współpracuje ze Stowarzyszeniem Kapitanów Żeglugi Wielkiej, Stowarzyszeniem Starszych Mechaników, Towarzystwem Pamięci Józefa Piłsudskiego, towarzystwem Przyjaciół Nauk, Ligą Morską i Rzeczną, Związkiem Towarzystw Gdyni, Towarzystwem Miłośników Gdyni, Towarzystwem Upiększania  Miasta Pucka, Narodowym Muzeum Morskim, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Marynarki Wojennej, Muzeum Ziemi Puckiej, Muzeum Piśmiennictwa  w Wejherowie. Na szczególne wyróżnienie zasługuje aktywność we wspieraniu organizacji konferencji poświęconych Polsce Morskiej, w tym zaślubinom Polski z Bałtykiem w Pucku. 

Nie można również pominąć aktywnej współpracy ze szkołami, które noszę imię polskiego marynisty kpt. ż.w. Karola Olgierda  Borchardta. Dyrekcje, nauczyciele i młodzież Szkół Borchardtowskich wnoszą istotny wkład w popularyzację „morskości” w środowisku młodzieży. Wraz z Polskim Towarzystwem Nautologicznym w każdym roku organizowane są specjalne imprezy okolicznościowe, konkursy i inne wydarzenia przyczyniające się do upowszechniania wiedzy i kultury morskiej. Szczególnie jest tu aktywne środowisko szkół podstawowych. W przypadku szkół średnich wyraźnym wyjątkiem jest tu 1 Liceum Ogólnokształcące w Tczewie z którym PTN organizuje rocznicowe obchody i imprezy okolicznościowe.   

Partnerzy portalu

Dziękujemy za wysłane grafiki.