26 września - Światowy Dzień Morza 2024

Tematem Światowego Dnia Morza 2024 jest „Żegluga w przyszłości: bezpieczeństwo przede wszystkim” („Navigating the future: safety first”). Powyższe zagadnienia odzwierciedlają działania Międzynarodowej Organizacji Morskiej (International Maritime Organization – IMO) na rzecz poprawy bezpieczeństwa morskiego i ochrony na morzu, w połączeniu z ochroną środowiska morskiego, przy jednoczesnym zapewnieniu rozwoju przepisów wynikających z szybkiego tempa zmian w rozwoju technologii i innowacji.

Tegoroczny temat pozwala również skupić się w pełnym zakresie na wprowadzanych regulacjach dotyczących bezpieczeństwa, a wynikających z nowych technologii oraz wprowadzenia paliw alternatywnych, w tym środków mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych ze statków. IMO dąży do zapewnienia utrzymania bezpieczeństwa i natężenia żeglugi oraz potencjalnej jej poprawy, tak aby przepływ międzynarodowego handlu morskiego był nadal płynny i wydajny. Bezpieczeństwo leży u podstaw wszystkich działań IMO od momentu powstania Organizacji. Ramy regulacyjne stale ewoluują w miarę pojawiania się nowych potrzeb. Doskonałym przykładem tego jest obecnie trwający proces tworzenia kodeksu dla morskich autonomicznych statków nawodnych (kodeks MASS).

W 2024 r. mija 50 lat od przyjęcia Konwencji SOLAS (International Convention for the Safety of Life at Sea – Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu) z 1974 r., kluczowego traktatu IMO regulującego bezpieczeństwo morskie. Światowy Dzień Mórz, który obchodzimy w tym roku 26 września (pierwotnie była to data utworzenia IMO - 17 marca), ma na celu uświadomienie, że morza są wspólnym dobrem, a ochrona środowiska morskiego powinna być przedmiotem zainteresowania i odpowiedzialności nie tylko rządów czy instytucji, ale także całej ludzkiej społeczności. Obchody tego dnia zainicjowane zostały przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO), wyspecjalizowaną agendę Narodów Zjednoczonych, która formalnie powstała w 1948 roku. Obecnie należą do niej 176 państwa i 3 państwa stowarzyszone.

Wody mórz i oceanów pokrywają niemalże 71% powierzchni całej Ziemi. Powierzchnia mórz szacowana jest na około 40 mln km2, zaś ich liczba wynosi 71 (w tej liczbie nie są uwzględnione Morze Kaspijskie i Morze Martwe, gdyż maja śródlądowy charakter). Morza są częścią oceanów. Ich wody są bezpośrednio połączone z oceanami i mieszają się. W przypadku mórz śródlądowych wymiana ta następuje przez wąskie cieśniny i jest utrudniona, jednakże większość to morza otwarte, przybrzeżne lub międzywyspowe. Granice niektórych mórz trudno wydzielić od oceanów. Wody morskie i oceaniczne stanowią niezwykle istotny element ziemskiego ekosystemu.

Z okazji Światowego Dnia Morza 2024 Sekretarz Generalny IMO Arsenio Dominguez wystosował przesłanie na tę okoliczność.

Opracowanie: Kontradmirał w st. spocz. dr. inż. Czesław Dyrcz, Akademia Marynarki Wojennej