Największe na świecie stowarzyszenie żeglugi morskiej BIMCO jest w fazie końcowej tworzenia wytycznych dotyczących ochrony środowiska i zmniejszenia emisji CO2 dla branży morskiej. Wytyczne te dotyczą standardów czyszczenia kadłubów statków, celem zmniejszenia zanieczyszczania akwenów wodnych oraz ryzyka przenoszenia tzw. inwazyjnych gatunków (czyli organizmów morskich obcych z punktu widzenia lokalnego ekosystemu) w tym procesie.

Każdorazowo, gdy statek handlowy zawija do portu, sprowadza obce organizmy na zanurzonych częściach statku. Wskazane organizmy mogą przemieszczać się z jednego kontynentu na drugi, wędrując między środowiskami morskimi i przynajmniej potencjalnie szkodząc lokalnym ekosystemom morskim. Organizmy rosnące na kadłubie dodatkowo również zwiększają opór i zmniejszają wydajność paliwa statku nawet do 35%, co prowadzi do wyższych kosztów paliwa i większej emisji CO2. Jest to zatem problem zarówno ekologiczny, jak i ekonomiczny patrząc z perspektywy armatora.

BIMCO wskazuje, że dla zapewnienia bezpiecznego i przyjaznego dla środowiska czyszczenia kadłuba, niezbędny są usystematyzowane w spójny sposób globalne standardy. Standardy te są przygotowywane tak, by ujmowały problem w możliwie przejrzysty sposób, mając na uwadze korzyści ekonomiczne i środowiskowe dla armatorów, portów, władz portowych i firm zajmujących się oczyszczaniem wody. Podkreślono również, że ​​koniecznym jest wykonanie czyszczenia „w wodzie”, ponieważ dostępność suchych doków jest ograniczona dla dużych statków.

Z praktycznego punktu widzenia, brak wspólnego zestawu standardów globalnych powoduje dla armatorów problemy gospodarcze i administracyjne. Kraje takie jak Australia i Nowa Zelandia, a także regiony takie jak Hawaje i Kalifornia, wdrożyły już własne regulacje dotyczące „biofoulingu” na statkach przybywających na ich wody. Należy zwrócić uwagę, że bez konkretnych, międzynarodowych standardów czyszczenia, porty będą miały trudności z określeniem, które firmy czyszczą kadłuby statków i zbierają odpady w odpowiedni sposób. Z powyższym związane są również liczne wątpliwości po stronie armatorów.

Jako dodatkowe zalety globalnego standardu czyszczenia kadłubów można uznać zbieranie materiałów usuniętych ze statków, a tym samym zmniejszenie zanieczyszczenia metalami ciężkimi i odpadami farby akwenów podczas czyszczenia „pod wodą”, zmniejszenie ryzyka pracy nurków czyszczących kadłuby oraz utrzymanie działania systemów przeciwporostowych. W tym miejscu warto wskazać, że statek potrzebuje czyszczenia kadłuba średnio co dwa lata, a czyszczeniu podlegają bardzo często również inne niż kadłub elementy statku, np. pędniki dziobowe i wały napędowe.

Celem BIMCO jest stworzenie standardu uznanego przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO), która sprawuje pieczę nad światowym transportem morskim. Ponadto, przy tworzeniu standardów, BIMCO podjęło współpracę z podmiotami, które na co dzień zajmują się czyszczeniem kadłubów, co świadczy o praktycznym podejściu do tej kwestii.

Na obecnym etapie, BIMCO podejmuje pierwsze badania, które mają na celu zatwierdzenie przez specjalistyczne laboratoria używanego sprzętu, metod oraz środków czyszczących w wodzie. Badania te są prowadzone w celu uzyskania stosownych certyfikatów, wydanych przez uznane organizacje międzynarodowe. Proces zatwierdzania standardów jest wciąż w fazie rozwoju, który ostatecznie ma prowadzić do skierowania przez BIMCO wniosku do IMO o ich przyjęcie. 

Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego