• <

W 2023 roku logistyka surowców energetycznych się ustabilizuje. Rosyjska gospodarka straci nawet 190 mld dolarów w wyniku sankcji

Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska W 2023 roku logistyka surowców energetycznych się ustabilizuje. Rosyjska gospodarka straci nawet 190 mld dolarów w wyniku sankcji

Partnerzy portalu

W 2023 roku logistyka surowców energetycznych się ustabilizuje. Rosyjska gospodarka straci nawet 190 mld dolarów w wyniku sankcji  - GospodarkaMorska.pl

Sankcje nałożone na Rosję po napadzie na Ukrainę osłabiły gospodarkę Rosji, ale jej nie załamały. Moskiewski indeks MoEx zmalał w ciągu ponad roku o połowę, a akcje wiodących spółek zjeżdżają po równi pochyłej. Ceny surowców energetycznych i frachtów ustabilizowały się po skokowym wzroście cen surowców energetycznych spowodowanym zmianami w ich podaży i radykalną reorientacją logistyki. 

Na przykład cena ropy Ural (USD/baryłka w CIF NWE) spadła w ciągu roku o 43,5% do 53,42 USD/b, cena gazu Henry Hub USA zmalała w ciągu roku o 52,9% do  2,51 USD/MMBtu, a cena węgla Russia Baltic Thermal 105 USD/t Russia Far East Thermal do 129,83 USD/t – podaje w najnowszym raporcie Banchero Costa Research powołując się na dane Refinitiv.  

– Rosyjska gospodarka jest na dobrej drodze do utraty 190 mld dolarów, ponieważ inwazja Putina na Ukrainę przeradza się w kryzys finansowy w zwolnionym tempie – twierdzi Azure Gilman w analizie sytuacji ekonomicznej Rosji w 2022 i 2023 roku w „Fortune” 17 lutego br. 

Sytuacja gospodarcza ma swoje odzwierciedlenie w sytuacji sprzed roku, kiedy wartość akcji firm rosyjskich spadała najszybciej w historii, tracąc 150 mld dolarów – informowała już 24 lutego 2022 r. Ksenia Galouchko dla Bloomberga.

MOEX pod presją sankcji


W połowie lutego 2023 roku akcje w Moskwie miały za sobą trzydniową, przegraną serię, a oparty na rublu moskiewski index MOEX odbił się do około 2175 punktów. Po stronie korporacyjnej z kolei NOR Globaltrans Inves Ord SHS i MMK osiągnęły w ostatnim okresie największe zyski, odpowiednio o 1,1% i 1% – informował „Trading Economics”.

Ożywienie MOEX wywołały zyski z sektorów metali i branży wydobywczej. Spółki energetyczne zajmujące się wydobyciem i obrotem gazu i ropy wciąż były osłabione restrykcjami wprowadzonymi przez UE i inne rozwinięte kraje. Mimo to MOEX stracił prawie 4% w drugim tygodniu lutego 2023 roku i prawie 80% od stycznia ubiegłego roku. Stało się tak pomimo tego, że prezydent Władimir Putin zapowiedział na początku lutego, że gospodarka Rosji będzie się rozwijała, a PKB Rosji wzrośnie w 2023 roku mimo sankcji. Jego zdaniem rosyjska gospodarka przezwyciężyła najgorsze skutki obostrzeń i oczekuje się, że w tym roku wykaże skromny wzrost, pomimo prób osłabienia niektórych gałęzi przemysłu.

– Dla wielu z tych, którzy próbowali i próbują stwarzać nam problemy, zaskoczeniem było, jak skutecznie przeciwdziałamy zagrożeniom w gospodarce i w niektórych sektorach produkcji – powiedział Putin w transmitowanym przez telewizję przemówieniu z urzędnikami i zaznaczył, że „instytucje międzynarodowe muszą przyznać, że Rosja nie tylko poradziła sobie z oczekiwanymi wstrząsami… W tym roku spodziewany jest niewielki wzrost rosyjskiej gospodarki”.

190 mld dolarów strat do 2026 roku


Rzecz w tym, że instytucje finansowe mają inny pogląd na przyszłość rosyjskiej gospodarki, choć jak zaznacza „Trading Economics” „inwestorzy z zadowoleniem przyjęli uwagi pierwszego zastępcy przewodniczącego banku centralnego Władimira Czistuchina o przywróceniu zwykłej praktyki wypłacania dywidend przez organizacje finansowe Federacji Rosyjskiej”. 

– Mimo wzrostu indexu MOEX to apetyt na ryzyko inwestycyjne prawdopodobnie pozostanie stonowany wśród rosnących obaw dotyczących nowej fali sankcji – prognozuje „Trading Economics”. 

Gospodarka, którą Putin kiedyś chciał uczynić jedną z pięciu największych na świecie, jest na ścieżce do utraty 190 miliardów dolarów produktu krajowego brutto do 2026 roku w stosunku do swojej przedwojennej trajektorii, mniej więcej równowartości całego rocznego PKB krajów takich jak Węgry lub Kuwejt – porównuje „Forbes”.

PKB się broni przed spadkiem


Rosyjski bank centralny oszacował ubiegłoroczny spadek PKB w pierwszych trzech kwartałach na 2,5% i zapowiada, że tempo wzrostu rosyjskiego PKB może rosnąć już w tym roku. Natomiast Rosstat przekłada informację o ostatecznych wynikach 2022 roku. 

PKB Rosji skurczył się o 3,7% rok do roku w trzecim kwartale 2022 roku, po spadku o 4,1% w drugim kwartale i wzroście o 3,5% w I kwartale, informowała Federalna Służba Statystyczna (Rosstat). W oświadczeniu na temat dynamiki PKB w III kwartale Rossstat skorygował więc wcześniejsze szacunki banku centralnego oraz swoje własne prognozy, że PKB spadł w trzecim kwartale o 3,7%. PKB osiągnął w trzecim kwartale 36 829 bln rubli. Natomiast według analityków ankietowanych przez Bloomberga spadek aktywności gospodarczej Rosji nasilił się w ostatnim kwartale ub.r. i może pogłębić się na początku tego roku. Według sondażu Bloomberga, byłby to największy spadek PKB od czasu słabych wyników w okresie globalnej pandemii. Z wstępnych informacji wynika, że zmalało o 4,6% w czwartym kwartale ubiegłego roku. Jeszcze ubiegłoroczna prognoza Banku Centralnego Rosji na lata 2022-2025 zakładała spadek PKB o 3-3,5% w 2022 i 1- 4% w 2022, a następnie wzrost o 1,5-2% w latach 2024-2025. Prezes Banku Centralnego Elwira Nabiullina zapowiedziała w połowie grudnia ub.r., że w 2023 roku spadek może wynieść blisko 3% lub nawet mniej niż 3%, w zależności od dynamiki w listopadzie i grudniu.

Sankcje „lekkim pchnięciem”  


– Skutek sankcji będzie przedłużony w czasie. A ich proces się nie zakończył. Pojawia się coraz więcej nowych – powiedział na łamach „Forbesa” Oleg Wjugin, były wysoki urzędnik banku centralnego i urzędnik Ministerstwa Finansów. 

Jak wiemy, sankcje nie były respektowane przez wiele krajów. Niemała grupa operatorów statków, terminali paliwowych oraz odbiorców przemysłowych kupowała ropę, gaz i węgiel w zwiększonych ilościach. Dlatego sankcje nie były tak skuteczne jak zakładano, nawet w przypadku konfiskat aktywów wymierzonych w osoby bliskie Putinowi i zablokowania międzynarodowych rezerw o wartości około 300 miliardów dolarów. Kolejne kompromisy sprawiły, że Rosja faktycznie sprzedała  na kilku rynkach więcej ropy, gazu i węgla niż dotąd. Wywołane paniką wysokie ceny surowców energetycznych sprawiły, że Rosja zarobiła więcej z ich sprzedaży niż w czasach pandemii.  

W ratowaniu bilansu handlowego Rosji pomógł bojkot sankcji i zwiększony popyt na ropę i gaz m.in. ze strony Chin i Indii. Kraje wytwarzające ponad 30% światowego PKB utrzymały więzi handlowe i powstrzymały się od przyłączenia do sankcji gospodarczych, co umożliwiło Rosji odbudowę łańcuchów dostaw i walkę z izolacją gospodarczą. Według Wjugina, sankcje były „nie tyle nokautem, co lekkim pchnięciem”.

Zwrot w handlu w kierunku krajów, które nie nałożyły sankcji, oraz ogromny wzrost wydatków rządowych to jedne z powodów, dla których Międzynarodowy Fundusz Walutowy dał gospodarce Rosji największą korektę dynamiki aktywności rosyjskiej gospodarki w górę w bieżącym i przyszłym roku w porównaniu ocen perspektyw głównych gospodarek świata. 

Rosja znajdzie nowych klientów


Dla gospodarki światowej najnowsza prognoza MFW przewiduje tempo wzrostu na poziomie 2,9% w 2023 r. i 3,1% w 2024 roku. Poprawiła się również ocena sytuacji w Rosji. Zdaniem ekspertów MFW gospodarka Rosji pomimo szerokiego wachlarza zachodnich sankcji może wzrosnąć w 2023 roku o 0,3%.  

MFW twierdzi, że Rosja znajduje nowych klientów poza Zachodem, przekierowując handel „z krajów objętych sankcjami do krajów nieobjętych sankcjami”. Wysokie wydatki rządowe na utrzymanie armii i inwazja na Ukrainę również pomogły utrzymać aktywność gospodarczą w okresie sankcji – twierdzi MFW.

– Gospodarka Rosji jest dość zależna od dóbr kapitałowych pochodzących z krajów zachodnich. Z biegiem czasu spodziewaliśmy się, że wpływ tych sankcji będzie większy – twierdzi w wypowiedzi dla  „Euronews” zastępca dyrektora w IMF Research Department Petya Koeva Brooks. Zauważa, że wpływ zachodnich sankcji jeszcze się w pełni nie zmaterializował.

Do 2027 roku poziom produkcji spadnie


– Jeśli spojrzymy w perspektywie średniookresowej, jeśli weźmiemy pod uwagę okres do 2027 r., przewidywany przez nas poziom produkcji dla rosyjskiej gospodarki będzie znacznie niższy niż przed wojną. Oczekuje się, że wojna będzie miała bardzo trwały i znaczny wpływ na rosyjską gospodarkę – prognozuje Petya Koeva Brooks.

Według Bloomberg Economics równie ważne dla powstrzymania załamania gospodarczego Rosji były środki nadzwyczajne, które zapobiegły krachowi finansowemu. Wraz z kontrolą kapitału zdecydowany wzrost stóp procentowych powstrzymał kryzys finansowy. Gospodarka poniosła jednak koszty po stronie konsumpcji.

"Sytuacja na rynku może sprawić, że MOEX Rosja osiągnie 1968,91 punktu do końca 1 kwartału 2023 r., zgodnie z globalnymi modelami makro i oczekiwaniami analityków. Patrząc w przyszłość, szacujemy, że indeks zmaleje do 1472,89 w ciągu najbliższych 12 miesięcy" – prognozuje „Trading Economics”.

Jeśli ceny podstawowych surowców energetycznych utrzymają się na niskim poziomie, to odczuje to gospodarka rosyjska oraz operatorzy zbiornikowców i masowców. 

"W naszej krótkoterminowej prognozie energetycznej ze stycznia 2023 roku prognozujemy, że cena ropy Brent wzrośnie ze średniej 81 USD za baryłkę w grudniu 2022 roku do średnio 83 USD za baryłkę w pierwszym kwartale 2023 roku" – informuje amerykańska EIA w analizie z lutego br.

EIA Prognozuje, że cena Brent pozostanie względnie stała w II kwartale 2023, średnio 85 USD za baryłkę, a następnie spadnie do końca 2024 roku. Dla eksporterów ropy nie jest to dobra informacja, że cena Brent wyniesie średnio 83 USD w br. i 78 USD w kolejnym. Dla  porównania w 2022 r. było to 101 USD.

W przypadku gazu EIA w styczniowej krótkoterminowej prognozie energetycznej (STEO) przewiduje, że cena spot gazu ziemnego wg Henry Hub wyniesie średnio 4,90 USD za mln brytyjskich jednostek termicznych (MMBtu) w 2023 roku. A więc będzie to o ponad 1,50 USD/MMBtu mniej niż średnia z 2022 roku. EIA prognozuje również, że ceny pozostaną prawie takie same w 2024 roku, ponieważ produkcja gazu ziemnego w Stanach Zjednoczonych nadal rośnie i przez większą część roku przewyższa krajowe zapotrzebowanie na gaz ziemny i eksport.

Powyższe informacje pozwalają wnioskować, że sankcje ekonomiczne będę coraz bardziej odczuwane przez gospodarkę rosyjską w wyniku stabilizacji cen surowców energetycznych na względnie niskim poziomie. Importerzy surowców energetycznych, tacy jak Polska, mogą natomiast spodziewać się, że sytuacja na rynku się poprawi, a dzięki niższym cenom ich gospodarki złapią oddech po zawirowaniach związanymi ze zmianą źródeł dostaw w 2022 roku. Porty jak nigdy dotąd odegrają istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa gospodarczego wielu państw, w tym Polski. 

Fot. Depositphotos


Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.