Senat za nowelizacją Prawa oświatowego dotyczącą szkolnictwa zawodowego

Senat poparł nowelizację ustawy Prawo oświatowe, dotyczącą szkolnictwa zawodowego. Wprowadza ona m.in. dla uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe obowiązek przystąpienia do egzaminu zawodowego lub egzaminu czeladniczego. Będzie to warunkiem ukończenia szkoły.

Senat zaproponował kilka poprawek do nowelizacji, dlatego trafi ona z powrotem do Sejmu.

Jedna z poprawek dotyczy likwidacji obowiązku przyjmowania przez szkoły regulaminów ze wskaźnikami oceny pracy nauczycieli. Za jej przyjęciem głosowało 69 senatorów, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

W ubiegłym tygodniu w Centrum Partnerstwa Społecznego "Dialog" podczas spotkania z przedstawicielami oświatowych związków zawodowych minister edukacji narodowej Anna Zalewska zapowiedziała, że podczas procedowania nowelizacji w Senacie zostanie zgłoszona poprawka dotycząca wykreślenia zapisów, które nakładają na szkoły obowiązek przyjmowania regulaminów ze wskaźnikami do oceny pracy.

Zgodnie z ustawą o finansowaniu zadań oświatowych, która nowelizuje część zapisów ustawy Karta Nauczyciela, od 1 września tego roku przy awansie zawodowym odstąpiono od oceny dorobku zawodowego nauczyciela na rzecz oceny jego pracy. W ustawie zapisano, że kryteria oceny określa minister edukacji w rozporządzeniu, a wskaźniki oceny - same szkoły w regulaminie. MEN uzasadniał ten przepis tym, że ustalanie wskaźników w regulaminach pozwoli uwzględnić przy ocenianiu specyfikę szkół i warunki, w jakich pracują nauczyciele. Na początku listopada przy okazji uchwalania w Sejmie noweli Prawa oświatowego Zalewska mówiła jednak, że ustalanie w regulaminach wskaźników doprowadziło do absurdów biurokracji.

Senat w głosowaniu poparł też poprawkę, zgodnie z którą w tworzonych czteroletnich liceach ogólnokształcących (w latach szkolnych 2019/2020-2021/2022) i pięcioletnich technikach (w latach szkolnych 2019/2020-2022/2023) możliwe będzie tworzenie klas dla absolwentów gimnazjów, a nie tylko dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej. Ta poprawka również została poparta jednogłośnie.

Pozostałe poparte przez Senat poprawki mają charakter porządkujący i redakcyjny.

Senatorowie odrzucili natomiast poprawkę wykreślającą z nowelizacji zapis, zgodnie z którym w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez osoby fizyczne i prawne można zatrudniać nauczycieli prowadzących zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami w wymiarze nie wyższym niż czterech godziny tygodniowo także na innej podstawie niż umowa o pracę, np. na umowę zlecenie. Poprawkę tę w głosowaniu poparło 20 senatorów, przeciwko było 55, jeden wstrzymał się od głosu.

Zgodnie z popartą w środę przez Senat nowelizacją ustawy Prawo oświatowe, samorządy otrzymają większą subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących się w zawodach, na które jest większe zapotrzebowanie na rynku pracy (wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego). Wprowadzono też nowe kryterium do podziału subwencji oświatowej, polegające na zróżnicowaniu kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o charakterze unikatowym.

Uczniowie branżowej szkoły I stopnia (niebędący młodocianymi pracownikami) i uczniowie technikum będą mogli – na podstawie umowy z pracodawcą – realizować staż uczniowski. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu, zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu.

Szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły gromadzić na wydzielonym rachunku dochody uzyskiwane z prowadzonej w ramach kształcenia w danym zawodzie działalności usługowej. Celem jest umożliwienie szkołom gromadzenia dochodów uzyskiwanych w ramach praktycznego kształcenia zawodowego (np. za usługi gastronomiczne, mechaniczne, fryzjerskie itp.) i sfinansowania z nich wydatków bieżących, w szczególności kosztów pomocy dydaktycznych, sprzętu, materiałów na potrzeby szkoły lub placówki. Na tych wydzielonych rachunkach gromadzone będą też pieniądze z zapisów i darowizn na kształcenie zawodowe.

Od 1 września 2019 r. wprowadzony zostanie obowiązek przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe do egzaminu zawodowego przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne albo do egzaminu czeladniczego przeprowadzanego przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (w przypadku ucznia – młodocianego pracownika kształcącego się u rzemieślnika). Przystąpienia do egzaminu zawodowego będzie warunkiem ukończenia szkoły lub promocji do następnej klasy. Obecnie egzamin zawodowy nie jest obowiązkowy - jak podaje MEN, przystępuje do niego np. tylko 45 proc. uczniów kończących technika.

Będą też obowiązkowe szkolenia branżowe dla nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Ujednolicono także wymiar pensum nauczycieli kształcenia zawodowego do 20 godzin tygodniowo. Dotychczas pensum nauczycieli przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych wynosiło 18 godzin, a nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych – 22 godziny.

Zgodnie z nowelą nauczyciele będą podlegali obowiązkowej ocenie nie co trzy lata, ale co pięć. Jeśli zechcą, ocena będzie mogła być przeprowadzona wcześniej.

Odstąpiono od dopuszczania do użytku szkolnego podręczników przeznaczonych do kształcenia zawodowego i zastąpienie ich materiałami edukacyjnymi w wersji elektronicznej lub papierowej.

Nowelizacja wprowadza też zmiany w innych dziedzinach edukacji, m.in. obowiązek zapewnienia uczniom szkoły podstawowej pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków i możliwości spożycia dziennie w szkole podstawowej jednego gorącego posiłku.

W nowelizacji są też nowe przepisy dotyczące uczniów i nauczycieli polonijnych, m.in. na ich wniosek szkolne punkty konsultacyjne przemianowane zostaną na polskie szkoły. Przyjęte zapisy umożliwią awans zawodowy nauczycielom języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim pracujących w szkołach w systemach oświaty innych państw lub w innych formach przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą.