Plan zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich

Planowanie przestrzenne obszarów morskich jest procesem stosunkowo młodym, mającym na celu zarządzanie działalnością człowieka na szczególnie cennych obszarach morza. W Regionie Morza Bałtyckiego morskie planowanie przestrzenne postrzegane jest jako narzędzie wspierające podejmowanie decyzji, ukazujące preferencje dotyczące obszarów morskich, minimalizujące konflikty z nich wynikające, przestrzennie i czasowo lokujące działalność człowieka, tak aby osiągać ważne cele gospodarcze, ekologiczne i społeczne.

W Polsce trwają prace nad pierwszym w historii Planem zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich. Jego podstawą jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z 23 lipca 2014. ustanawiającej ramy planowania przestrzennego obszarów morskich.  Każde państwo członkowskie ma obowiązek opracowania i wdrożenia planów  przestrzennych dla obszarów morskich do 2021 roku.

Prace nad projektem Planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich w skali 1:200 000 wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko, rozpoczęły się 22 lipca 2016 roku. Zgodnie z Ustawą z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej do opracowania projektu planu zobowiązani są Dyrektorzy Urzędów Morskich w Gdyni, Słupsku i Szczecinie, którzy zlecili wykonanie projektu Planu i Prognozy ze środków finansowych pozyskanych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój,  współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Projekt Planu poddawany jest szerokim konsultacjom społecznym. Dotychczas odbyły się dwa spotkania na poziomie krajowym oraz dwa spotkania międzynarodowe. Pierwsze spotkanie (Gdańsk, marzec 2017) miało na celu przedstawienie materiałów planistycznych oraz dyskusję nad wnioskami płynącymi z wykonanych wcześniej analiz, jak również prezentację założeń Planu i Prognozy oddziaływania na środowisko. Kolejne spotkanie (Słupsk, październik 2017) poświęcone było prezentacji wstępnego projektu Planu, który obejmował podział na akweny o określonych funkcjach podstawowych i dopuszczalnych wraz z analizą sytuacji na tych akwenach. Na spotkaniu zostały zaprezentowane również rekomendacje płynące ze wstępnej Prognozy.

Ponadto odbył się szereg dodatkowych spotkań konsultacyjnych dotyczących kwestii infrastruktury technicznej, morskich farm wiatrowych, rybołówstwa, ochrony środowiska i przyrody, wykorzystania strefy przybrzeżnej, poszukiwania, rozpoznawania i wydobycia kopalin, zagospodarowania Zatoki Gdańskiej oraz żeglugi.

Prezentacje ze wszystkich spotkań dostępne są na stronie internetowej Urzędu Morskiego w Gdyni.

Obecnie dobiegają końca prace nad pełnym projektem planu zagospodarowania, który będzie miał formę rozporządzenia. Projekt Planu został przygotowany mając na względzie:

a. wsparcie zrównoważonego rozwoju w sektorze morskim w szczególności zapewnienie możliwości bezpiecznej żeglugi z uwzględnieniem obronności i bezpieczeństwo państwa oraz ochrony środowiska;
b. koordynację działań podmiotów i sposobów wykorzystania morza, spójne zarządzanie zasobami i obszarami morskimi i nadmorskimi;
c. wzmocnienie pozycji polskich portów morskich, zwiększenie konkurencyjności transportu morskiego oraz zapewnienie bezpieczeństwa morskiego;
d. zwiększenie udziału sektora gospodarki morskiej w PKB oraz wzrost zatrudnienia w gospodarce morskiej;
e. oszczędne korzystanie z przestrzeni, pozostawiające możliwie wiele miejsca na przyszłe, również obecnie nieznane, sposoby korzystania z morza.

Równolegle do prac nad projektem Planu prowadzone są prace nad Prognozą oddziaływania na środowisko dotyczącą tegoż Planu. W ramach dotychczasowych prac nad Prognozą przedstawiono propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu Planu; informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko; informacje odnośnie cennych akwenów pod względem przyrodniczym. Przeanalizowano również stopień zgodności projektu Planu z dokumentami planistycznymi na poziomie krajowym i międzynarodowym, a także innymi dokumentami istotnymi dla zachowania stanu i ochrony środowiska.

Opracowany projekt planu wraz z Prognozą zostanie wyłożony i poddany konsultacjom społecznym. W pierwszym tygodniu lipca 2018 roku przewiduje się w Szczecinie organizację otwartej dyskusji publicznej. Osoby zainteresowane zapraszamy do śledzenia strony internetowej Urzędu Morskiego w Gdyni, gdzie będą zamieszczone szczegóły konsultacji.

Przewidywany dalszy przebieg prac nad projektem Planu:

- opracowanie projektu planu uwzględniającego opinie, uzgodnienia oraz wnioski z dyskusji publicznej - sierpień 2018 r.;
- ponowne uzgodnienia projektu planu  na szczeblu krajowym - listopad 2018 r.;
- opracowanie projektu planu  uwzględniającego ponowne uzgodnienia - kwiecień 2019 r.;
- trzecie międzynarodowe spotkanie konsultacyjne - marzec 2019 r.;
- czwarte krajowe spotkanie konsultacyjne - konferencja końcowa - maj 2019 r.

Projekt Planu jest przygotowywany przez interdyscyplinarny zespół specjalistów związanych z Instytutem Morskim w Gdańsku we współpracy z Morskim Instytutem Rybackim – Państwowym Instytutem Badawczym w Gdyni. Prognozę opracowuje zespół ekspercki Instytutu Morskiego w Gdańsku przy współpracy specjalistów z  innych instytucji naukowych i planistycznych.