• <

Odpowiedzialność członków zarządu spółki kapitałowej za zobowiązania podatkowe spółki

26.07.2016 20:24 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Odpowiedzialność członków zarządu spółki kapitałowej za zobowiązania podatkowe spółki

Partnerzy portalu

Odpowiedzialność członków zarządu spółki kapitałowej za zobowiązania podatkowe spółki - GospodarkaMorska.pl

Przyjmuje się, że najbardziej bezpieczną formułą prowadzenia działalności gospodarczej jest utworzenie spółki kapitałowej tj. z.o.o lub akcyjnej. Atrakcyjność prowadzenia działalności w takiej formie wynika z braku odpowiedzialności osobistej wspólników i ograniczenie jej do majątku spółki. Niemniej jednak nie można zapominać o zakresie odpowiedzialności podatkowej wynikającej z art. 116 Ordynacji podatkowej.

1.    PRZESŁANKI ODOPOWIEDZIALNOŚCI

Zgodnie z art. 116 ust. 1 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. W tym kontekście odpowiedzialność członków zarządu w spółkach z o.o. za zobowiązania podatkowe jest zbliżona do odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. określonej w art. 299 k.s.h. (przepis zbliżony do 116 OP, z tym że dotyczący zobowiązań cywilnoprawnych). Tym co stanowi podstawową różnice jest to, że do orzeczenia odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki nie jest wymagany wyrok sądu, jak ma to miejsce w przypadku odpowiedzialności za zobowiązania cywilnoprawne, a podstawą jest ostateczna decyzja administracyjna.

Do 1 stycznia 2016 roku, na podstawie ustawy prawo upadłościowe osoby powołane do reprezentowania spółki miały obowiązek nie później niż w dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości w przypadku gdy spółka znajdowała  się w sytuacji, która uzasadniała złożenie takiego wniosku. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, osoby te ponosiły odpowiedzialność za szkodę jaka została wyrządzona w wyniku tego zaniedbania.

Zgodnie ze brzmieniem ustawy prawo upadłościowe po 1 stycznia 2016 roku, upadłość ogłasza dłużnik który stał się niewypłacalny, nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Odnosząc się do przesłanki "niewypłacalności dłużnika" nieistotne jest, czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny też jest rozmiar niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Niewypłacalność istnieje więc nie tylko wtedy, gdy dłużnik nie ma środków, lecz także wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn.

Z dotychczasowego dorobku orzecznictwa sądowego, wysnuć można wnioski, że ocena wystąpienia przesłanki wskazanej w przepisie art. 116 ust. 1 pkt 1 lit. b Ordynacji podatkowej powinna koncentrować się na relacji zachodzącej pomiędzy faktem niezgłoszenia wniosku o upadłość, a winą członka zarządu. Dla odpowiedzialności członka zarządu nie ma znaczenia np. czy zaległości składkowe powstały z przyczyn przez niego zawinionych, czy też niezawinionych oraz co bardzo istotne z podatkowego punktu widzenia, odpowiedzialność członka zarządu nie zostanie również wyłączona w przypadku nieznajomość stanu finansów spółki (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 grudnia 2015 r. I SA/Łd 1144/15). Odpowiedzialność członka zarządu ma charakter obiektywny, tj. zależy od okoliczności określonych w ustawie. Do tych okoliczności zalicza się przedział czasu, w którym członek zarządu pełnił funkcję, kwestia bezskuteczności egzekucji i niezłożenie wniosku w odpowiednim czasie. W przypadku gdy osoba decyduje się na pełnienie funkcji członka zarządu to ma obowiązek pełnić tę funkcję-tym samym ma obowiązek interesować się sprawami spółki. Skoro Prezes pozwala sobie na bierność w zakresie pełnienia obowiązków - to nie zwalania go to z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2014 r. II FSK 2260/12).

2.    PRZESLANKI EGZONERACYJNE

Niemniej jednak członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że:

(a)     we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy Prawo restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie  Prawo restrukturyzacyjne. Jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa, na gruncie regulacji art. 116 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej istotne znaczenie ma prawidłowa wykładnia użytego w tym przepisie określenia "właściwego czasu" na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przy wykładni powyższego zwrotu nie można pomijać przepisów Prawa upadłościowego.

(b)    niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

(c)    wskaże mienie spółki, umożliwiające zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Przy czym aby móc się uwolnić od odpowiedzialności, członek zarządu obowiązany jest wskazać konkretne składniki lub prawa majątkowe, które realnie pozwolą na skierowanie do tego mienia czynności egzekucyjnych. Oznacza to, że nie wystarczy wykazanie istnienia jakiejkolwiek składników majątkowych lub praw, lecz konieczne jest wykazanie takich które umożliwią skuteczną egzekucję.

Należy podkreślić, że w orzeczeniu o odpowiedzialności członka zarządu spółki z.o.o. organ podatkowy jest zobowiązany wskazać jedynie okoliczności pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania podatkowego, które przerodziło się w dochodzoną zaległość podatkową oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, gdyż ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej od odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu.

3.    ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI

Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność, tylko za te zaległości podatkowe których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Czasowy zakres odpowiedzialności związany jest z okresem przedawnienia zobowiązań podatkowych spółki, który wynosi 5 lat liczonego od końca roku kalendarzowego. Odnosi się to również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Podsumowanie

Uwzględniając powyższe należy wskazać, iż niezmiernie istotnym z perspektywy osób zarządzających spółkami prawa handlowego jest kontrola jej kondycji finansowej. Członkowie zarządu powinni na bieżąco kontrolować zobowiązania podatkowe oraz badać czy nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości podmiotu, gdyż to może skutecznie wyłączyć odpowiedzialność członków zarządu za wszelkie zobowiązania publicznoprawne.

Należy również zwrócić szczególną uwagę na fakt, iż ostatnia praktyka organów podatkowych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych zmierza do przyjęcia linii interpretacyjnej, która w miarę możliwości, zmierza do interpretacji ww. przepisów na niekorzyść członków zarządu np. niewiedza członka zarządu co do sytuacji w spółce nie jest wystarczająca do zwolnienia członka zarządu z osobistej odpowiedzialności.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż ww. tendencja interpretacyjna zmierza wprost do bardziej restrykcyjnego i pro fiskalnego podejścia do przepisów regulujących odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania publiczno-prawne, dlatego też członkowie zarządu spółki powinni na bieżąco monitorować sytuację finansową spółki i w razie potrzeby podjąć działania opisane powyżej, tak aby uniknąć odpowiedzialności osobistej za zobowiązania podatkowe spółki kapitałowej.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Prawnik Marta Jaśkiewicz

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.euwww.prawo-korporacyjne.pl

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.