• <

Grupowanie transakcji usługowych dla celów cen transferowych

mk

26.03.2017 15:54 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Grupowanie transakcji usługowych dla celów cen transferowych

Partnerzy portalu

Grupowanie transakcji usługowych dla celów cen transferowych - GospodarkaMorska.pl

Jedną z kluczowych kwestii związanych z dokonywaniem transakcji z podmiotami powiązanymi, jest określenie wartości transakcji dla celów obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych. Niestety, zagadnienie to może wzbudzać wątpliwości podatników, w szczególności gdy poszczególne transakcje wprawdzie jednostkowo nie przekraczają progu wartościowego, lecz ów próg przekroczony zostanie po zsumowaniu wartości tych transakcji w skali roku podatkowego.

W kontekście grupowania transakcji usługowych dla celów cen transferowych wskazać należy, iż obecnie w doktrynie, orzecznictwie i poglądach organów podatkowych funkcjonują dwa, odmienne stanowiska. Zgodnie z pierwszym z nich, obowiązkowi dokumentacyjnemu podlega każda transakcja w przedmiocie świadczenia usług dokonana z podmiotem powiązanym, jeżeli suma wszystkich transakcji usługowych z tym podmiotem w skali roku przekroczy limit transakcyjny, określony w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych („CitU”).

Stanowisko powyższe było wielokrotnie podnoszone przez organy podatkowe, a nierzadko – podtrzymywane przez sądy administracyjne. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 lipca 2012 r. (sygn. akt: III SA/Wa 2659/12) podniósł, iż pojęcie rodzaju transakcji dotyczy jedynie rozróżnienia pomiędzy transakcją towarową, a usługową. W ocenie sądu, wyrażonej w powyższym orzeczeniu, skoro określony w CitU próg istotności transakcji obejmuje transakcje w przedmiocie świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, to „w ramach tych transakcji należy poruszać się ustalając, czy limit powyższy został przekroczony. W rezultacie, usługi – bez względu na to czego dotyczą – stanowią świadczenia tego samego rodzaju”.  Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wypowiedział się w tożsamym tonie w wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt: III SA/Wa 1506/11, w którym wskazał, iż odrębne podejście do ustalania limitów transakcyjnych dla różnych świadczeń stoi w sprzeczności z celowością wprowadzenia przepisów o cenach transferowych. W ocenie sądu, przyjęcie założenia, iż grupowanie transakcji winno zostać dokonane w oparciu o to czego dotyczą, skutkowałoby umożliwieniem podatnikom w prosty sposób przerzucać dochody w drodze obejścia obowiązku dokumentacyjnego.

Innymi słowy, z przywołanych powyżej orzeczeń wynika, iż wszystkie transakcje, których przedmiotem jest świadczenie usług, dokonane przez podatnika z podmiotem powiązanym, podlegają obowiązkowi sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych, jeżeli łączna wartość w roku podatkowym przekroczy określone w CitU limity. Co istotne, pogląd powyższy zaaprobował Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 17 grudnia 2014 r. (sygn. akt: II FSK 2849/12) podniósł, że z punktu widzenia obowiązku dokumentacyjnego bez znaczenia pozostaje porównywalność transakcji które będą sumowane do limitu dokumentacyjnego – kluczowy w tym aspekcie jest jedynie ich rodzaj. W ocenie NSA, skoro CitU w przepisach o cenach transferowych określa trzy rodzaje transakcji: tzn. świadczenie usług, sprzedaż lub udostępnianie wartości niematerialnych i prawnych oraz pozostałe przypadki, to transakcje podlegające sumowaniu powinny być grupowane według tych trzech rodzajów.  

Z kolei z drugiego poglądu dotyczącego przedstawionej materii wynika, iż obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych powstaje wówczas, gdy wartość wszystkich usług tego samego rodzaju przekroczyła, w skali roku podatkowego, limity przewidziane w CitU.  W konsekwencji, w przypadku gdy podatnik zawarł z tym samym podmiotem powiązanym kilka transakcji usługowych w skali roku podatkowego, które jednak odnoszą się do usług różnego rodzaju, nie ma obowiązku sumowania wartości tych transakcji dla celów ustalenia limitów przewidzianych w CitU.  Stanowisko takie wyraził Naczelny Sąd Administracyjny m. in. w wyrokach z dnia 10 maja 2012 r. (sygn. akt: II FSK 1893/10) oraz z dnia 15 stycznia 2013 r. (II FSK 1052/11).

Problematyka grupowania transakcji, choć oparta na regulacjach obowiązujących do 31 grudnia 2016 r., pozostaje aktualna również w obowiązującym stanie prawnym. W myśl bowiem przepisów CitU obowiązujących od 1 stycznia 2017 r., za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu albo straty podatnika, uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju. Przywołana regulacja rodzi wątpliwości interpretacyjne w zakresie tego, czy sformułowanie „jednego rodzaju” odnosi się jedynie do „innych zdarzeń” czy także do „transakcji”.

Jednym z podmiotów, które wyraziły wątpliwość w powyższym zakresie był podatnik będący spółką akcyjną, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług dostarczania wody i odprowadzania ścieków. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego podatnik wskazał, iż nabywa od podmiotu powiązanego usługi w zakresie budowy sieci wodociągowych, usuwania awarii oraz badania wody. Niezależnie od powyższych usług, podatnik zawierał z tym podmiotem również inne transakcje o charakterze pobocznym, na niewielkie kwoty wynoszące około 150 tysięcy złotych. W związku z powyższym podatnik zapytał, czy limit transakcji określony w CitU należy odnosić osobno do każdej transakcji zawartej z podmiotem powiązanym, a w konsekwencji – czy jeżeli kwota danej transakcji nie przekroczy limitu określonego w CitU, to spółka nie będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej transakcji.

W odpowiedzi, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów wydał w dniu 3 lutego 2017 r. interpretację indywidualną o sygn. 3063-ILPB2.4510.207.2016.1.ŁM, w której wskazał, iż zarówno progi wartościowe jak i kryterium istotności, powinny być stosowane w odniesieniu zarówno do poszczególnych transakcji jak również innych zdarzeń. Organ podatkowy wskazał także, iż w przypadku gdy spółka dokona transakcji dla której konieczne będzie sporządzenie dokumentacji podatkowej cen transferowych, zaś następnie – innej transakcji z tym samym podmiotem powiązanym, przy czym wartość tej transakcji nie przekroczy ustawowego limitu, to spółka nie będzie miała obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych dla tej transakcji. Organ powołał się przy tym na rezultaty Działania 13 projektu BEPS, które od 23 maja 2016 r. wprowadziły zmiany do Wytycznych OECD w zakresie dokumentacji cen transferowych. Zgodnie z treścią BEPS, obowiązek dokumentacyjny powinien koncentrować się na materialnych transakcjach i prezentować analizę najistotniejszych kwestii z nimi związanych. Z kolei organy podatkowe, nakładając na podatników obowiązek sporządzenia dokumentacji, powinny brać pod uwagę przewidywane koszty oraz ciężar administracyjny związany z jej przygotowaniem.  Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu podniósł nadto, iż cel zmian w zakresie dokumentowania transakcji z podmiotami powiązanymi powinien koncentrować się na analizie istotnych transakcji wewnątrzgrupowych, a nie pobocznych. W kontekście omawianej problematyki należy zatem wskazać, iż wartość każdej transakcji przeprowadzonej między podmiotami powiązanymi należy porównać z ustawowym limitem transakcyjnym. W przypadku gdy wartość danej transakcji będzie się kształtować na poziomie niższym niż wskazany w CitU, to podatnik nie jest zobowiązany do sporządzenia dokumentacji dla tej konkretnej transakcji.

Niezależnie od powyższej, korzystnej dla podatnika interpretacji indywidualnej warto wskazać, iż wśród wydanych dotychczas interpretacji indywidualnych wystąpiły także takie, które prezentują stanowisko odmienne. Przykładem może być interpretacja indywidualna wydana w dniu 15 lipca 2016 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPB-1-2/4510-430/16/JW.), w której podniesione zostało, iż „tylko w stosunku do >>innych zdarzeń<< ustawodawca przewiduje, że muszą one być >>jednego rodzaju<<. Na taką interpretację wskazuje zastosowanie alternatywy, a także art. 9a ust. 1 pkt 1 [CitU], gdzie w lit. a) jest mowa o >>transakcjach z podmiotami powiązanymi<< zaś w lit. b) jest mowa o >>innych zdarzeniach<<. W świetle powyższego uzasadnione jest przyjęcie, że transakcje z podmiotami powiązanymi nie muszą być tego samego rodzaju”. Takie stanowisko oznacza, iż określając zakres transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym, należy zsumować wartość wszystkich transakcji dokonanych z jednym podmiotem powiązanym w skali roku podatkowego i nie można ich podzielić na transakcje „jednego rodzaju”, gdyż taka metoda może znaleźć zastosowanie wyłącznie względem „innych zdarzeń”.

Warto także wskazać, iż spory pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, dotyczące zakresu zastosowania sformułowania „jednego rodzaju” w brzmieniu CitU obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. były już przedmiotem rozstrzygnięć sądów administracyjnych. W tym kontekście, wartym przywołania jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. akt: I SA/Kr 1290/16), w którym sąd uznał, że zwrot „transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju” należy rozumieć ten sposób, że obowiązkiem dokumentacyjnym objęte są nie tylko inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekracza łącznie limit transakcyjny, ale także transakcje, których łączna wartość w skali roku podatkowego przekracza ten limit.  

Niezależnie od powyższego warto wskazać, iż znaczenie dokumentacji cen transferowych dla polityki podatkowej przedsiębiorstw stale wzrasta, czego dowodem jest statystyka weryfikacji rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi za rok 2016 w zestawieniu z rokiem 2015, sporządzana przez Urzędy Kontroli Skarbowej. Z danych ujętych w statystykach wynika, iż obecnie prowadzone jest ponad 450 postępowań w zakresie cen transferowych i optymalizacji podatkowej. Ponadto, w wyniku kontroli cen transferowych, doszacowano dochody podatników poprzez zmniejszenie wykazanej straty o łączną kwotę 458,6 mln zł przy 5,3 mln zł w roku 2015, co stanowi wzrost o 8500% oraz określono zobowiązania podatkowe w kwocie łącznej 166,1 mln zł, przy 5,4 mln zł w roku 2015, co stanowi wzrost o 2950%,

Z powyższego wynika iż rola dokumentacji podatkowej cen transferowych bezsprzecznie wzrasta. Jednocześnie, wzrasta także skuteczność kontroli podatkowych i skarbowych w tym zakresie, a konsekwencje braku dokumentacji podatkowej cen transferowych lub ich nierzetelne sporządzanie, mogą być dla podatników niezwykle dotkliwe.

Rafał Czyżyk, radca prawny
Piotr Porzycki, doradca podatkowy
Gustaw Masznicz, asystent prawny
Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego
 w Szczecinie

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.