Odszkodowania marynarskie: przedawnienie może zablokować wypłatę odszkodowania

W nawiązaniu do poprzedniej publikacji dotyczącej dochodzenia marynarskich roszczeń odszkodowawczych, należy również pamiętać o kluczowym aspekcie, jakim są terminy przedawnienia. Czas ma szczególne znaczenie z punktu widzenia poszkodowanego marynarza, który stara się uzyskać należne odszkodowanie lub zadośćuczynienie za wypadki lub urazy poniesione podczas pracy na statkach. Ignorowanie kwestii przedawnienia może skutkować całkowitą utratą możliwości do dochodzenia roszczenia, dlatego tak istotne jest, aby każdy marynarz był świadomy terminów i konsekwencji ich przekroczenia.

Czym jest przedawnienie roszczeń marynarskich?

Przedawnienie to instytucja prawna, która określa maksymalny czas, w jakim poszkodowany może dochodzić roszczeń. Po jego upływie, roszczenie nie wygasa, ale nie może być skutecznie dochodzone w sposób przymusowy (przed sądem). Oznacza to, że armator może spełnić świadczenie, np. wypłacić marynarzowi odszkodowanie, po okresie przedawnienia, aczkolwiek nie musi, bowiem nie ma skutecznej instytucji przymuszenia go do tego. W przypadku marynarzy, którzy ulegli wypadkowi podczas pracy na morzu, termin przedawnienia jest niezwykle ważny, ponieważ w wielu przypadkach dotyczy on spraw na styku wielu systemów prawnych, a przepisy prawa morskiego lub cywilnego mogą się różnić w zależności od państwa.

Kiedy zaczyna biec termin przedawnienia?

Zasadniczo termin przedawnienia w przypadku marynarskich roszczeń odszkodowawczych liczy się od momentu, w którym poszkodowany doznał wypadku. Co istotne, termin ten może być różny w zależności od właściwości prawa lub jurysdykcji, w której sprawa jest rozpatrywana, co w praktyce oznacza, że marynarze powinni być świadomi lokalnych przepisów prawa, które mogą być odmiennie stosowane w zależności od bandery statku czy kraju, w którym spółka armatorska ma siedzibę. Warto pamiętać, że rzadko właściwymi w sporze są przepisy prawa krajowego państwa, w którym marynarz ma obywatelstwo lub miejsce zamieszkania.

Rodzaje terminów przedawnienia

W kontekście roszczeń marynarskich, czas na zgłoszenie sprawy może wahać się od 1 do 3 lat, ale w niektórych sytuacjach przedawnienie może wynieść nawet 10 lat. Dlatego tak ważne jest, aby nie czekać z dochodzeniem swoich roszczeń od armatorów lub klubów P&I do ostatniej chwili. Na przykład, w przypadku roszczeń związanych z obrażeniami ciała, termin przedawnienia może wynosić 3 lata, natomiast w przypadku szkód materialnych – krótszy okres, wynoszący zwykle rok. Z kolei w przypadku deliktu okres przedawnienia wydłuża się w wielu przypadkach do 6 lub 10 lat.

Znaczenie odpowiedzialności armatora

Wypadki, urazy, rozstroje zdrowia, a w najtragiczniejszych przypadkach – śmierć marynarza w wyniku wypadku podczas pracy na statku, to sytuacje, które mogą wiązać się z odpowiedzialnością armatora. Tego typu zdarzenia mogą prowadzić do roszczeń cywilnych, a w niektórych przypadkach także do odpowiedzialności karnej armatora, jeżeli okaże się, że wypadek wynikał z zaniedbań lub nieprzestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa. W takich okolicznościach marynarze mają prawo domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia za poniesione straty, zarówno materialne, jak i niematerialne, ale również za cierpienie.

Wymagana pomoc profesjonalnego pełnomocnika

Z uwagi na skomplikowany charakter spraw marynarskich, w tym międzynarodowy wymiar prawa morskiego, kluczowe jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który posiada doświadczenie w tej specyficznej dziedzinie prawa. Marynarze, pomimo wiedzy i doświadczenia zawodowego na morzu, nie zawsze dysponują wystarczającą wiedzą prawniczą, by skutecznie dochodzić swoich roszczeń samodzielnie. Dlatego pomoc prawnika, który zna niuanse międzynarodowych przepisów, jest nieoceniona. W wielu przypadkach niezbędne jest również pomoc lokalnych sprawdzonych kancelarii prawnych.

Dlaczego dokumentacja ma kluczowe znaczenie?

W każdym przypadku dochodzenia roszczenia marynarskiego, niezbędna jest w miarę możliwości kompletna dokumentacja. Od protokołu wypadkowego, przez raporty lekarskie, aż po umowę o pracę wraz z załącznikami. Zgłoszenie wypadku do odpowiednich podmiotów oraz zebranie wszelkich potrzebnych dokumentów zaraz po zdarzeniu może zdecydować o tym, czy roszczenie będzie miało szansę na pozytywne rozpatrzenie. Należy pamiętać, że w przypadku zaniedbań w zbieraniu dokumentów, może dojść do znacznego utrudnień w skutecznym dochodzeniu roszczeń, które nawet wykluczy możliwość uzyskania odszkodowania.

Co się dzieje po upływie terminu przedawnienia?

Po upływie terminu przedawnienia roszczenie nie wygasa, ale nie możemy go efektywnie dochodzić przed sądem. W razie wniesienia sprawy po terminie, sąd „odrzuca sprawę”, nawet jeśli poszkodowany marynarz dysponuje wszystkimi niezbędnymi dowodami. Warto podkreślić, że przepisy dotyczące przedawnienia nie są elastyczne – oznacza to, że niezależnie od sytuacji, po upływie terminu nie będzie już możliwe dochodzenie roszczeń. Dlatego tak ważne jest, by nie czekać na ostatnią chwilę, zwłaszcza w przypadku spraw międzynarodowych, gdzie procedury mogą być bardziej skomplikowane.

Różnice w przepisach krajowych a międzynarodowych

Należy również zwrócić uwagę na fakt, że dana sprawa marynarska może potencjalnie podlegać przepisom różnych państw np. z uwagi na to do jakich portów zawija statek, jaką podnosi banderę lub jaka właściwość prawa została wskazana w umowie o pracę z marynarzem. W takich przypadkach mogą występować znaczące różnice w terminach przedawnienia, a także w zasadach dochodzenia roszczeń. Warto, aby marynarz skonsultował się z prawnikiem specjalizującym się w prawie morskim, który pomoże mu określić, jakie przepisy mają zastosowanie w jego sprawie.

Podsumowanie

Podobnie jak w przypadku innych roszczeń, czas ma kluczowe znaczenie również w sprawach dotyczących odszkodowań marynarskich. Przedawnienie może całkowicie uniemożliwić uzyskanie należnej rekompensaty, dlatego marynarze powinni być świadomi obowiązujących terminów. Szybkie działanie w celu zabezpieczenia swoich roszczeń np. poprzez rozpoczęcie negocjacji z armatorem, zebranie odpowiednich dokumentów oraz konsultacja z prawnikiem mogą pomóc uniknąć utraty szansy na odzyskanie odszkodowania i wielu tego typu sprawach są kluczowe aby zakończyć sprawę korzystnie dla marynarza i jego rodziny.