• <

Podwyższenie kapitału zakładowego w restrukturyzacji

pc

24.05.2019 04:02 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Podwyższenie kapitału zakładowego w restrukturyzacji

Partnerzy portalu

Podwyższenie kapitału zakładowego w restrukturyzacji - GospodarkaMorska.pl

Dynamicznie rozwijająca się gospodarka i rynek niejednokrotnie zmuszają przedsiębiorców do podejmowania szeregu czynności faktycznych i prawnych w celu polepszenia rentowności i wiarygodności swojego przedsiębiorstwa. Jedną z takich czynności, jaka może zostać podjęta w stosunku do spółek kapitałowych (w szczególności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), jest podwyższenie kapitału zakładowego.

Przyczyny podwyższenia kapitału zakładowego mogą być różnorodne: zwiększenie rozmiarów jej działalności, pokrycie strat, zwiększenie zdolności kredytowej, uwiarygodnienie przed kontrahentami, unowocześnienie spółki, w tym związane z utworzeniem nowych miejsc pracy. Najczęściej jednak przyczyną podwyższenia kapitału jest dokapitalizowanie spółki.

Istotne z praktycznego punktu widzenia jest także to, że podwyższenie kapitału zakładowego nastąpić może we wszystkich fazach rozwojowych spółki z o.o. – w spółce w organizacji, w spółce zarejestrowanej, a także w spółce w likwidacji (choć ten ostatni przypadek wywołuje kontrowersje). Możliwe jest również przeprowadzenie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością objętej restrukturyzacją.

Na czym polega podwyższenie kapitału?


Podwyższenie kapitału zakładowego sprowadza się do zmiany struktury kapitałowej w spółce poprzez określenie kapitału zakładowego na wyższym niż dotychczasowy poziomie. Zmiana ta może nastąpić przez ustanowienie nowych udziałów lub przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych.

W pierwszej kolejności warto zauważyć, że istnieje możliwość podwyższenia kapitału zakładowego ze środków spółki. Podwyższenie takie polega na przesunięciu środków z kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku spółki. Co istotne, podwyższenie kapitału metodą kapitalizacji rezerw nie powoduje zwiększenia majątku spółki, a jedynie przesunięcia pomiędzy pozycjami w bilansie. Taki zabieg nie wystąpi jednak w praktyce postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego wobec dłużnika, który nie ma przecież bieżących środków, wystarczających na spłatę zobowiązań.

Najczęściej do podwyższenia kapitału w spółce z o.o. dojdzie  albo w  trybie formalnym poprzez zmianę umowy spółki, albo w trybie uproszczonym tj. bez zmiany umowy spółki na podstawie dotychczasowych jej postanowień.

Tryb uproszczony


Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez zmiany umowy spółki możliwe jest tylko w przypadku, gdy sama umowa spółki możliwość taką przewiduje. Jeżeli zapis taki znajduje się w umowie, do podwyższenia kapitału zakładowego konieczne będzie jedynie podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego, która nie musi być protokołowana przy udziale notariusza. Jest to swego rodzaju uproszczenie procedury, związane właśnie z jej odformalizowaniem.

Taki sposób wymaga jednak spełnienia dwóch dodatkowych warunków.

Umowa spółki zawierająca postanowienie, zgodnie z którym podwyższenie kapitału nie będzie wymagało zmiany umowy spółki, powinna równocześnie przewidywać maksymalną wartość podwyższenia oraz jego termin.

W tym zakresie, w praktyce problematyczne okazuje się określenie rozsądnych granic, zarówno kwotowych, jak i czasowych. Zapisy umowy powinny być zatem przemyślane i sformułowane w taki sposób, aby zarówno kwoty, jak i terminy były realne i nieodległe czasowo.

Uchwała wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego powinna również wskazywać, czy podwyższenie następuje poprzez utworzenie nowych udziałów w spółce, czy też przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów dotychczasowych. O ile umowa spółki nie stanowi inaczej, uchwała zapada bezwzględną większością głosów.

Tryb formalny


Jeżeli umowa spółki z o.o. nie przewiduje możliwości podwyższenia kapitału zakładowego bez zmiany jej treści, jak też gdy nie jest spełniony któryś z warunków określonych dla podwyższenia w tym trybie, do podwyższenia kapitału dojść może tylko przez zmianę umowy spółki.

Omawiany tryb jest bardziej sformalizowany, konieczny bowiem jest udział notariusza i zaprotokołowanie uchwały wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego w formie aktu notarialnego. Uchwała wspólników nie wymaga jednomyślności, wystarczy podjęcie uchwały większością 2/3 głosów.

Uchwała wspólników, i co dalej?

Niezależnie od trybu (nieformalnego lub formalnego), samo podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników nie jest jeszcze wystarczające, aby podwyższenie wywarło skutek zarówno w stosunkach wewnętrznych spółki, jak też w stosunku do osób trzecich.

Po podjęciu uchwały i powstaniu nowych udziałów, o ile umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego nie stanowi inaczej, zarząd powinien wezwać dotychczasowych wspólników do złożenia oświadczeń o objęciu nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym (pierwszeństwo dotychczasowych wspólników do objęcia udziałów).

Warto na marginesie wskazać, że objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki nie stanowi obowiązku wspólników, ale jest ich prawem. Oznacza to, że wspólnik nie musi ich obejmować, a sama spółka nie może go w jakikolwiek sposób zmusić do ich objęcia. Choć wydaje się dopuszczalne zawarcie umowy między spółką a wspólnikiem, w ramach której wspólnik zobowiąże się do objęcia udziałów w mającym nastąpić podwyższeniu kapitału zakładowego i to pod rygorem zapłaty kary umownej na wypadek niewykonania tego zobowiązania.

Wspólnicy spółki na złożenie oświadczenia o objęciu nowych udziałów mają miesiąc od dnia wezwania wystosowanego przez zarząd.

W sytuacji gdy wspólnicy nie skorzystają z przysługującego im prawa pierwszeństwa w objęciu udziałów powstałych wskutek podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o., zarząd spółki może zaoferować objęcie udziałów osobom dowolnie wybranym, również tym wspólnikom danej spółki, którzy z pierwszeństwa już skorzystali.

Jeżeli udziały objąć ma podmiot, który do tej pory nie był wspólnikiem, nowy wspólnik winien także złożyć oświadczenie o przystąpieniu do spółki oraz o objęciu udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej.

Oświadczenia wspólników, w zależności od trybu, w jakim dokonywane jest podwyższenie kapitału wymagają albo formy aktu notarialnego – jeżeli podwyższenie odbywa się na podstawie zmiany umowy spółki, albo formy pisemnej pod rygorem nieważności– jeżeli podwyższenie kapitału następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, a nowe udziały (albo udziały o podwyższonej wartości nominalnej) są przeznaczone dla dotychczasowych wspólników. Oświadczenie nowego wspólnika wymaga formy aktu notarialnego.

Podwyższenie kapitału zarząd spółki z o.o. zgłasza do sądu rejestrowego (KRS) i dopiero z chwilą dokonania wpisu w rejestrze następuje podwyższenie kapitału. Niezależnie zatem w jakim trybie następuje podwyższenie kapitału zakładowego, skuteczne jest ono dopiero z chwilą dokonania wpisu podwyższenia kapitału zakładowego w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (wpis ma tzw. konstytutywny charakter).

Do zgłoszenia o podwyższeniu kapitału, oprócz samej uchwały o podwyższeniu kapitału oraz oświadczeń o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, zarząd obowiązany jest dołączyć również oświadczenie wszystkich członków zarządu (a nie jedynie uprawnionych do reprezentacji spółki), że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione. Oświadczenie członków zarządu jest jedynym sposobem wykazania w postępowaniu rejestrowym faktu rzeczywistego wniesienia wkładów na dokonanie podwyższenia i nie może zostać zastąpione żadnym innym dowodem, na przykład kasowym dowodem wpłaty.

Podwyższenie kapitału zakładowego jest złożonym procesem, na który składa się szereg czynności – faktycznych i prawnych. Co znamienne, proces ten został przez ustawodawcę ograniczony w czasie.

W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego poprzez zmianę umowy spółki, spółka obowiązana jest do zgłoszenia podwyższenia i zmiany umowy w terminie 6 miesięcy. Oznacza to, że w powyższym terminie spółka obowiązana jest nie tylko do przygotowania odpowiedniej dokumentacji celem dokonania zgłoszenia, ale także w terminie tym powinno dojść do fizycznego wniesienia do spółki wkładów pieniężnych, bądź też aportów (wkładów niepieniężnych).

Podsumowując, na podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o. składają się następujące czynności:

1)    podjęcie przez zgromadzenie wspólników uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego (w formie katu notarialnego, jeżeli jednocześnie dochodzi do zmiany umowy spółki, bądź w formie pisemnej, jeżeli podwyższenie następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy),

2)    wezwanie przez zarząd dotychczasowych wspólników do wykonania prawa pierwszeństwa w objęciu nowych udziałów w terminie miesiąca od dnia doręczenia wezwania (o ile umowa lub uchwała wspólników nie stanowi inaczej),

3)    złożenie oświadczeń o objęciu nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym przez dotychczasowych wspólników, bądź przez nowych wspólników (wówczas łącznie z oświadczeniem o przystąpieniu do spółki),

4)    złożenie przez zarząd do sądu rejestrowego zgłoszenia o podwyższeniu kapitału zakładowego wraz z uchwałą zgromadzenia wspólników, oświadczeniami wspólników oraz oświadczeniem członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zostały w całości wniesione – w terminie 6 miesięcy od dnia podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Podwyższenie kapitału wobec restrukturyzowanej spółki – praktyczne uwagi

Dokapitalizowanie spółki w tym trybie możliwe jest również w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego. Na pierwszy rzut oka przeprowadzenie podwyższenia kapitału zakładowego w zadłużonej spółce (dotychczasowi lub nowi wspólnicy doinwestowują dłużnika) powinno być przecież korzystne dla jej wierzycieli i stwarza większe szanse na uzyskanie przez nich zaspokojenia swoich roszczeń.

Niemniej w przypadku takiej decyzji gospodarczych dłużnika, wierzyciele winni zachować dużą ostrożność. Zwłaszcza wtedy, gdy bieżąca rentowność restrukturyzowanej spółki nie daje dużych szans na zaspokojenie wierzytelności, a podwyższenie kapitału, objęcie udziałów przez nowego wspólnika i idące za tym finansowe pokrycie wkładu miałoby być w praktyce jedyną szansą spłaty zadłużenia.

Na pewno, gdy do podwyższenia kapitału zakładowego dochodzi w toku postępowania restrukturyzacyjnego jeszcze przed zatwierdzeniem układu, wierzyciel dla swojego wszechstronnej oceny swojej sytuacji powinien precyzyjnie ustalić, czy składane przez dłużnika deklaracje mają odzwierciedlenie w rzeczywistości, w szczególności w dokumentach znajdujących się w aktach postępowania restrukturyzacyjnego oraz dokumentach rejestrowych spółki.

Bezpieczeństwo i przychylność wierzycieli wzmocni na pewno nie samo oświadczenie członków zarządu dłużnika o wniesieniu wkładów na podwyższony kapitał, ale również wcześniejszy transfer tych środków finansowych na odpowiedni rachunek bankowy. Bo założenie będzie przecież takie, że z tych właśnie środków dłużnik ma spłacać wierzytelności po przyjęciu układu przez wierzycieli.

Jeżeli środki finansowe nie zostaną wniesione i odpowiednio zabezpieczone przed walnym zgromadzeniem wierzyciele mają prawo wątpić w czystość intencji dłużnika. W konsekwencji może się okazać, że jedyną zasadną formą rozliczenia zadłużenia w warunkach gospodarki rynkowej – zwłaszcza w przypadku wystarczającego majątku spółki – będzie upadłość likwidacyjna.

apl. adw. Justyna Pindor
adw. Patryk Zbroja

www.zbrojaadwokaci.pl

Partnerzy portalu

legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.