UE – Chiny – możliwe nowe otwarcie. Szansa dla stref gospodarczych i portów morskich

W 2024 r. Chiny były trzecim co do wielkości partnerem eksportu towarów z UE (8,3%) i największym partnerem importu towarów z UE (21,3%). Spośród krajów UE, przez Holandię docierał największy wolumen towarów na rynki przemysłowe i konsumpcyjne kontynentu europejskiego.

Niemcy były największym eksporterem towarów do Chin w 2024 r. – wynika z danych Eurostatu. Zwiększenie bezpośrednich inwestycji chińskich w Europie może przyczynić się do zmiany w bilansie handlowym krajów UE i ChRL. Może również przynieść korzyści portom i europejskim strefom gospodarczym. Po decyzjach Donalda Trumpa w relacjach handlowych, a nawet szerzej, gospodarczych, między krajami europejskimi a Stanami Zjednoczonymi nie będzie już tak samo jak dotąd.

Okazuje się, że umowy i układy mogą nagle zostać skorygowane, zmienione, a nawet zerwane. Jeśli odbywa się to z przyczyn takich jak pandemia, to bywa zrozumiałe. Jeśli odbywa się to z przyczyn politycznych też powinno być zrozumiałe. 

Globalizacja gospodarki, mimo zapowiedzi wielu przywódców politycznych i gospodarczych się nie cofnęła, a wręcz przybrała na sile. Za przykład niech służy choćby transakcja sprzedaży sieci portów kontenerowych. MSC zostaje czołowym operatorem portowym po przejęciu Hutchison Ports, przy wsparciu amerykańskiego inwestora. Przejęcie istotnej części terminali kontenerowych Hutchison Ports przez MSC zwiększa udział operatora w globalnym rynku terminalowym do 8,6%. 

Gigant z siedzibą w Genewie posiada obecnie 20,3% udziału w globalnej flocie kontenerowców. MSC jest właścicielem 602 kontenerowców o łącznej zdolności do przewozu 3,4 mln TEU kontenerów. Pisaliśmy o tym tutaj.

Źródło: digitaldinny, 2025 

Niespełna tydzień temu Chiny i Unia Europejska wymieniły poglądy na temat wzmocnienia współpracy gospodarczej i handlowej w odpowiedzi na cła wprowadzone przez USA, poinformowało 10 kwietnia chińskie Ministerstwo Handlu. W czasie rozmowy wideo, we wtorek minister handlu Chin Wang Wentao rozmawiał z europejskim komisarzem ds. handlu i bezpieczeństwa gospodarczego Marosem Sefcoviciem o wznowieniu rozmów na temat ulg handlowych. 

Poruszono również temat przeprowadzenie szybkich negocjacji w sprawie regulacji taryfowych dotyczących  pojazdów elektrycznych - podano w oświadczeniu chińskiego ministerstwa. Rozmowa odbyła się na krótko przed wejściem w życie nowych taryf, wprowadzonych przez prezydenta Donalda Trumpa na Chiny i wprowadzeniu cen odwetowych przez rząd ChRL. Piszemy o tym tutaj.

90 dni zawieszenia

Co prawda  Prezydent USA Donald Trump zawiesił w środę na 90 dni dodatkowe cła na towary z krajów, z którymi Stany Zjednoczone mają deficyt handlowy. Taryfy te zaczęły obowiązywać minutę po północy z wtorku na środę. Nie zawiesił jedynie ceł na Chiny, które podwyższył do 125 procent. Informowaliśmy o tym tutaj. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oświadczyła w czwartek, że UE wstrzyma na 90 dni nałożenie ceł odwetowych na USA. Decyzja ta ma związek z zawieszeniem na taki sam okres ceł amerykańskich przez Donalda Trumpa. 

- Przyjęliśmy do wiadomości oświadczenie prezydenta Trumpa. Chcemy dać negocjacjom szansę - podkreśliła von der Leyen i zaznaczyła: „dlatego cła odwetowe zostaną wstrzymane na 90 dni”. Przewodnicząca KE podkreśliła jednak, że jeśli negocjacje z USA nie będą satysfakcjonujące, cła wejdą w życie. Jak dodała, trwają prace nad kolejnymi cłami na towary importowane ze stanów Zjednoczonych. Informujemy o tym tutaj. 

Źródło: Econvisuals, 2025

Od 2000 do 2024 r. handel towarami (eksport i import) między UE a ChRL wzrósł z 1,69 bln USD do 5,43 bln USD. W przypadku UE roczne przyrosty w tym okresie osiągnęły 4,1% CAGR. W przypadku Chin roczne przyrosty podaży towarów w ujęciu wartościowym osiągnęły 11,3% CAGR, z 474 mld USD do 6,16 bln USD.  Do 2024 r. całkowity wolumen handlu Chin przewyższył wolumen handlu UE o 14%. To efekt tego, że eksport był o 28% wyższy. Dynamika  importu była  niemal identyczna. Handel jako udział w PKB w 2024 r. wyniósł 33% w przypadku Chin i 28% w przypadku UE.

Źródło: Eurostat, 2025

W 2020 r. UE była większym partnerem handlowym dla większości krajów na całym świecie, z wyjątkiem Omanu, Mongolii, Mjanmy, Korei Północnej, Sudanu i Jemenu. Jednak do 2024 r. Chiny stały się dominującym partnerem handlowym dla niemal całej Azji i Bliskiego Wschodu, około połowy Afryki, większości Ameryk (z wyłączeniem USA, Argentyny i kilku małych gospodarek), a także Rosji i Oceanii. Patrząc w przyszłość, UE pozostaje najważniejszym partnerem handlowym dla USA i Afryki Północnej, podczas gdy Chiny nadal rozszerzają swoje wpływy na rynkach wschodzących, importując paliwa, minerały i towary rolne, a jednocześnie eksportując produkty przetworzone.

UE pod kreską

Eksport UE do Chin zmniejszył się między styczniem 2023 r. (19,2 mld euro) a grudniem 2024 r. (16,8 mld euro), podaje Eurostat. Najniższy poziom 16,3 mld euro osiągnął w październiku 2023 r., a najwyższy 21 mld euro w lutym 2023 r. Import z Chin spadł z 46,4 mld euro w styczniu 2023 r. do 44,1 mld euro w grudniu 2024 r., co dało się zauważyć szczególnie w terminalach kontenerowych.  W tym okresie osiągnął najwyższy poziom 47 mld euro w kwietniu 2023 r. i najniższy poziom 35,6 mld euro w styczniu 2024 r. W styczniu 2023 r. deficyt handlowy wyniósł 27,2 mld euro, najwyższy poziom 29 mld euro osiągnął w sierpniu 2024 r., spadając do 27,3 mld euro w grudniu 2024 r.

W okresie od stycznia 2023 r. do grudnia 2024 r. import UE z Chin zmalał w ujęciu wartościowym o 4,9%. Import z innych krajów spoza UE zmniejszył się w tym czasie  o 14,8%. Eksport UE do Chin zmalał o 12,5%, podczas gdy eksport do innych krajów spoza UE wzrósł o 3%.

Źródło: Eurostat, 2025

Import i eksport towarów UE i Chin w porównaniu do 2013 r., w ciągu 10 lat wzrastał nierównomiernie.  Eksport z UE był najniższy w 2013 r. (indeks 100), a najwyższy w 2022 i 2023 r. (wzrost  144 w obu latach). Import do UE był najniższy w 2016 r. (98), a najwyższy w 2022 r. (184). Współczynnik eksport/import dla UE był najniższy w 2022 r. (85%) i najwyższy w 2016 r. (116%). Eksport z Chin do UE był najniższy w 2016 r. (95) i najwyższy w 2022 r. (160). Współczynnik importu Chin w stosunku do 2013 r. był najniższy w 2016 r. (81) i najwyższy w 2022 r. (139). Współczynnik eksport/import dla Chin był najniższy w 2013 r. (113%) i najwyższy w 2015 r. (135%) – podaje Eurostat.  

Pozycję Chin wśród największych partnerów handlowych UE w 2024 r. jest niezaprzeczalna. W 2024 r. Chiny były trzecim co do wielkości eksporterem towarów do UE. Z kraju Złotego Smoka na rynek UE dotarło 8,3% towarów w ujęciu wartościowym. Dzięki eksportowi surowców energetycznych, Stany Zjednoczone z udziałem 20,6% zajęły pierwszą pozycję, a Wielka Brytania  pozycję drugą (13,2%). 

Na kolejnych miejscach znalazły się Szwajcaria (7,5%) i Turcja (4,3%). Chiny były największym importerem towarów z UE, z udziałem 21,3%. Kolejnym odbiorcą towarów z krajów europejskich były Stany Zjednoczone (13,7%), a po nich, w ujęciu wartościowym, Wielka Brytania (6,8%), Szwajcaria (5,6%) i Turcja (4,0%). 

Źródło: Eurostat, 2025

Handel towarowy między UE i Chinami został zdominowany przez towary wysoko przetworzone. W 2024 r. eksport towarów przetworzonych z UE  osiągnął 88% udział i znacznie przewyższył udział innych towarów (11%). Najczęściej eksportowanymi towarami przetworzonymi były maszyny i pojazdy (51%), a następnie inne towary przetworzone (20%) i wyroby chemiczne (17%).

W 2024 r. import towarów przetworzonych z UE do ChRL osiągnął udział 97%. Najczęściej importowanymi towarami przetworzonymi były maszyny i pojazdy (55%), a następnie inne towary przetworzone (34%) i wyroby przemysłu chemicznego (8%). W czasie ostatnich 10. lat, w każdej kategorii dało się zauważyć  ewolucję importu i eksportu UE. Zasadniczo notowano wzrosty, choć w przypadku żywności i napojów eksport z UE w ciągu ostatnich 5 lat wyraźnie zmalał, w ujęciu wartościowym.

Źródło: Eurostat, 2025

W 2024 r. UE notowała również nadwyżki w bilansie handlowym w innych towarach (1,9 mld euro), surowcach (6,4 mld euro) oraz żywności i napojach (4,9 mld euro). Natomiast deficyt handlowy zanotowano  w surowcach energetycznych (1,3 mld euro), wyrobów przemysłu chemicznego (8,4 mld euro), innych towarów przetworzonych (131,4 mld euro) oraz maszyn i pojazdów (176,7 mld euro).

Źródło: Eurostat, 2025

Największą wartość mają towary importowane z Chin przez Holandię (109 mld euro). Wartość obrotów towarowych, którą wygenerowali  Niemcy  osiągnęła 96 mld euro, a gospodarka Włoch 50 mln euro. Pierwszym największym eksporterem do Chin spośród krajów UE były Niemcy z towarami wysłanymi do ChRL o wartości 90 mld euro. Na kolejnym miejscu znalazła się Francja (24 mld euro) oraz Holandia, przez której porty wyeksportowano towary o wartości 24 mld euro. 

Źródło: Voronoiapp.com, za Eurostat, 2025

W efekcie dodatni bilans handlowy wynikający z przepływu towarów między krajami UE a Chinami osiągnęły jedynie Irlandia i Luksemburg. To efekt księgowania wartości przepływu towarów według siedziby importerów i eksporterów.  Pozostałe 25 krajów UE miało deficyty handlowe z Chinami. Największy deficyt, bo w wysokości 85 mld euro, zanotowała Holandia. Holenderski wynik jest obciążony  tzw. 'Rotterdam effect', czyli jest wynikiem wykorzystania terminali holenderskich do ruchu tranzytowego. Towary importowane przez kraje UE, w wielu przypadkach docierają przez porty holenderskie i są rejestrowane jako import realizowany przez system celny Holandii.