18 maja IMO ustanowiła Międzynarodowym Dniem Kobiet w Branży Morskiej. W tym roku obchodzimy go po raz pierwszy. Jaka jest sytuacja kobiet pracujących na morzu i w portach?

Międzynarodowa Organizacja Morska (International Maritime Organization, IMO) zdecydowała, że od tego roku 18 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet w Branży Morskiej. Organizacja chce w ten sposób promować zatrudnienie i równe traktowanie kobiet w pracy w sektorze morskim. Zniwelowanie braku równowagi płci wśród pracowników branży morskiej jest zobowiązaniem, jakie zaciągnęła IMO w ramach wypełnienia Celu 5. (dotyczącego równości płci) Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

Dzień ma być obchodzony co roku i promować „rekrutację, utrzymanie i zrównoważone zatrudnienie kobiet w branży morskiej, podwyższać ich profil, a także wspierać pracę, by rozwiązać obecny problem nierówności płci w branży morskiej”, podaje IMO.

Równość płci w miejscu pracy oznacza rozwój całego społeczeństwa. Jak czytamy na stronie IMO, bez zbalansowanego pod względem płci środowiska pracy nie osiągniemy rozwoju całej branży, a badania wskazują na korelację pomiędzy większą ilością kobiet na kierowniczych stanowiskach a wzrostem ekonomicznym. To fakt, że uwolnienie sektora morskiego od uprzedzeń związanych z płcią uwolni jego potencjał gospodarczy.

Tymczasem kobiety w branży morskiej spotykają w codziennej pracy różnego rodzaju utrudnienia. Zwłaszcza w zawodach wykonywanych bezpośrednio na morzu sytuacja pracownic może być trudniejsza niż ich kolegów płci męskiej. Dotyczy to m.in. marynarzy.

„Pomimo wielu inicjatyw kobiety nadal są niedoreprezentowane w sektorze morskim, stanowiąc tylko 2% światowego środowiska zawodowego, szacowanego na 1,2 miliony marynarzy. Trzeba zrobić więcej, by przyciągnąć i utrzymać kobiety w tej branży” – czytamy dzisiejszym w raporcie londyńskiego oddziału Misji Marynarzy (The Mission to Seafarers), chrześcijańskiej organizacji zrzeszającej marynarzy z całego świata. Organizacja przyznaje, że chociaż zawód marynarza jest niebezpieczny zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn, to pewne aspekty pracy na morzu są szczególnie trudne dla kobiet i należy poczynić zmiany, by uczynić ten zawód dostępniejszym i bezpieczniejszym.

Chociaż branża morska jest zmaskulinizowana, w Polsce kobiety są w niej obecne od powstania polskiej żeglugi. Pierwszą w historii naszego kraju kobietą-kapitanem żeglugi wielkiej była Danuta Kobylińska-Walas, zwana Madamme Commandante lub po prostu... Żabą. Urodzona w 1931 roku w Szczecinie marzyła o dowodzeniu statkami, więc egzamin na kapitana żeglugi zdała celująco.

„Jak zdałam egzamin na kapitana żeglugi wielkiej z pierwszą lokatą, to chłopom opadły szczęki”, powiedziała w rozmowie z Aleksandrą Gersz dla portalu NaTemat w 2019 roku. Jak przyznała, w czasie swojej pracy nie popuszczała załodze i często musiała być surowa. Ale dzięki poczuciu humoru była lubiana przez współpracowników i współpracowniczki.

Dzisiaj studentek i absolwentek kierunków morskich jest nieco więcej. Na Uniwersytecie Morskim w Gdyni na 2711 studentów stacjonarnych 826 stanowią studentki, a razem ze słuchaczkami studiów zaocznych jest ich 1076. UMG uczciło ten dzień dedykowaną studentkom fotobudką, życzeniami od rektora, a także dniem otwartym partnera uczelni, firmy Ocean Network Express. Wstęp na spotkania mieli wszyscy studenci.

Na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej z 2000 studentów około 30% stanowią studentki. Jak mówi Patrycja Oryl odpowiedzialna za promocję Wydziału ImiO Politechniki Gdańskiej, mimo że nadal stanowią one mniejszość, ich osiągnięcia są znaczące.

„Przykładowo mgr inż. Ewelina Ciba z Instytutu Oceanotechniki i Okrętownictwa pracuje nad aplikacją, dzięki której będzie możliwa wirtualna podróż do wnętrza kadłuba za pomocą gogli VR. Z kolei absolwentka wydziału, mgr inż. Natalia Jasiewicz, jest zastępcą kierownika Laboratorium Techniki Głębinowej na Politechnice Gdańskiej i koordynatorką projektu Opracowanie podwodnego półautonomicznego pojazdu do poszukiwania i identyfikacji min morskich oraz obiektów niebezpiecznych, kr. TUKAN, realizowanego w ramach konkursu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Dotyczy on procesu wykrywania, klasyfikacji i identyfikacji min morskich oraz improwizowanych środków wybuchowych, z wykorzystaniem pojazdów podwodnych, sterowanych zdalnie i automatycznie. Mgr inż. Hanna Pruszko, doktorantka WIMiO, zajmuje się między innymi badaniami dot. zastosowania hybrydowego napędu CRP-POD na ultradużych kontenerowcach. Celem tego projektu jest minimalizacja zużycia paliwa, poprawa zdolności manewrowych i zwiększenie bezpieczeństwa nawigacji przez wyprowadzenie trzech innowacyjnych rozwiązań do ultradużych kontenerowców (ULCS): konfiguracji z dwiema śrubami, pędników azymutalnych oraz śrub przeciwbieżnych”.

Jeśli patrzeć na dane liczbowe, wyniki trójmiejskich uczelni nie przedstawiają się najgorzej na tle innych uczelni morskich. Jak podaje IMO, do 2018 roku procent absolwentek  szwedzkiej World Maritime University (WMU) z Malmö wynosił niecałe 21% (1029 kobiet na 4919 wszystkich absolwentów). Jednak kadra kierownicza całego sektora nadal pozostaje w większości obsadzana mężczyznami, zarówno w Polsce, jak i na świecie.



W obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet w Branży Morskiej włączył się także gdański Inkubator STARTER. Od kilku lat prowadzi dwa projekty dedykowane branży morskiej – program mentoringowy Kobiety też budują statki i BluAct, w którym połowę rady doradrczej stanowią kobiety.

„Chcemy przybliżyć temat kobiet pracujących w branży morskiej, barier oraz działań na rzecz równowagi płci, w tym również w kontekście lokalnym (działania Inkubatora Starter we współpracy z przedstawicielami i przedstawicielkami branży morskiej na Pomorzu)”, mówi Ania Dzięczewska, specjalistka ds. marketingu i analiz Gdańskiego Inkubatora Przedsiębiorczości STARTER.

Z okazji Światowego Dnia Kobiet w Branży Morskiej Międzynarodowa Organizacja Morska zorganizowała wiele wydarzeń. Wśród nich są dyskusje online, jak ten o g. 15:00 polskiego czasu. Może w nim wziąć udział każdy, wystarczy się zarejestrować.

 Fot. Inkubator Starter / Uczestniczki programu „Kobiety też budują statki”