Rozliczenie marynarzy: Opodatkowanie dochodów marynarzy z pracy na stoczni

Obecnie wiele statków jest w trakcie końcowych faz budowy, w związku z czym coraz więcej marynarzy jest wysyłanych przez armatorów na stocznię w celu dopilnowania prawidłowego ukończenia budowy i oddania statku. Marynarze de facto zatrudnieni są na statku, ale faktycznie wykonują pracę na ladzie, więc nie mogą być traktowani jak marynarze w kontekście opodatkowania ich dochodów z pracy na stoczni.

Jeżeli jest to wyłącznie odbiór statku i marynarz wypływa na tym statku w rejs to nie ma najmniejszych wątpliwości, aby jego pracę uznać za pracę na statku, natomiast jeżeli jego kontrakty wykonywane są podczas budowy statku na stoczni to jego praca ma charakter pracy lądowej i tak też podlega opodatkowaniu jego dochód.

Kwalifikacja dochodu jako dochód z pracy na lądzie

Dochody marynarza kwalifikowane są jako dochody z pracy na lądzie i zastosowanie znajdą przepisy jakie obowiązują w miejscu wykonywania przez niego pracy. To w jaki sposób zostaną opodatkowane jego dochody determinują przepisy danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jaką Polska zawarła z państwem, w którym marynarz faktycznie wykonuje pracę.

Bez względu na państwa – strony umowy, analiza sytuacji podatkowej będzie obejmowała ustalenie czy zachodzi wyjątek pełnego opodatkowania dochodu w Polsce, czy też znajduje zastosowanie dana metoda unikania podwójnego opodatkowania.

Opodatkowanie dochodu na przykładzie pracy w stoczni w Chinach

Jako przykład podajmy marynarza wykonującego pracę przy budowie statku na stoczni w Chinach, którego pracodawca ma swoją siedzibę w Europie, a marynarz nie wie, ile dni w ciągu roku spędzi na stoczni. Czy jego dochód będzie opodatkowany w Polsce?

Zastosowanie znajdzie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Chinami. Zgodnie z art. 15 ust 1 (praca najemna na lądzie) Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 18, 19, 20 i 21 pensje, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, będą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie.

Z kolei ust 2 wskazuje, iż Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu wynagrodzenia, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, będą podlegać opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie łącznie przez okres lub okresy nie dłuższe niż 183 dni podczas danego roku kalendarzowego i
b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w jego imieniu, który nie ma w tym drugim Państwie miejsca zamieszkania lub siedziby, oraz
c) wynagrodzenia nie są wypłacane przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Umawiającym się Państwie.
Ustęp pierwszy tego artykułu wskazuje na zasadę, czyli dochód tej osoby może być opodatkowany w Chinach, w związku z czym zastosowanie znajdzie metoda unikania podwójnego opodatkowania wskazana w dalszej części umowy.

Natomiast ustęp 2 wskazuje na wyjątek pełnego opodatkowania tego dochodu w Polsce bez zastosowania w ogóle metody unikania podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że dochód tej osoby będzie opodatkowany tylko w Polsce, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki wskazane w pakt od a do c łącznie. Spełnienie wszystkich przesłanek łącznie powoduje pełne opodatkowanie dochodu w Polsce. Jeżeli jednak choć jedna z przesłanek nie zostanie spełniona (np. przesłanka dni) to dochód tej osoby zostanie sklasyfikowany do opodatkowania w oparciu o art. 15 ust 1.

Powyższe oznacza, że jeżeli wynagrodzenie marynarza będzie wypłacane przez pracodawcę spoza Chin i będzie on przebywał w Chinach poniżej 183 dni to jego dochód będzie w całości opodatkowany w Chinach. Jeżeli jednak osoba będzie przebywał w Chinach powyżej 183 dni w trakcie roku kalendarzowego to zastosowanie znajdzie zasada wynikająca z art. 15 ust 1 umowy.

Jeżeli zastosowanie znajdzie zasada, czyli dochód może zostać opodatkowany w Chinach, to należy odnieść się do właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania.

W umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania z Chinami, po wejściu w życie zmian wynikających z MLI, zastosowanie znajdzie metoda proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, że konieczne jest zadeklarowanie dochodów w zeznaniu podatkowym w Polsce i zapłata podatku w Polsce.

Zgodnie bowiem z art. 27g ust 2 i 5 w związku z wykonywaniem pracy na terytorium lądowym państwa, przysługuje prawo do odliczenia ulgi abolicyjnej w kwocie nie przekraczającej 1360 zł za rok.

Jeżeli podatek zostanie zapłacony za granicą, to jak najbardziej przysługuje pracownikowi możliwość odliczenia go w zeznaniu podatkowym w Polsce.

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku pracy na stoczni w Korei Południowej oraz Japonii.

Opodatkowanie dochodu na przykładzie pracy w stoczni w Turcji

Sytuacja faktyczna marynarza jest analogiczna jak w opisanym wyżej przypadku, czyli armator-pracodawca znajduje się poza Turcją i pracownik nie wie ile dni spędzi w Turcji w skali roku kalendarzowego. Czy sytuacja podatkowa marynarza będzie taka sama?

Zastosowanie znajduje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską a Turcją.

Zgodnie z art. 15 ust 1 Z uwzględnieniem postanowień artykułów 16, 18, 19 i 20 pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Zasada, analogicznie jak w przypadku Chin, wskazuje, iż dochód może być opodatkowany w miejscu wykonywania pracy, co oznacza konieczność odniesienia się do właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania.

Natomiast ust 2, wskazuje na wspomniany już wyjątek pełnego opodatkowania dochodu w Polsce: Bez względu na postanowienia ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni w danym roku kalendarzowym oraz
b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim Państwie, oraz
c) wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

Oznacza to, że jeżeli pracownik spędzi w Turcji poniżej 183 dni w roku a jego wynagrodzenie będzie wypłacane spoza Turcji, to jego dochód zostanie w pełni opodatkowany w Polsce. Natomiast jeżeli spędzi on w Turcji powyżej 183 dni to do jego wynagrodzenia zastosowanie znajdzie właściwa metoda unikania podwójnego opodatkowania.

W przypadku Turcji, do której nie mają zastosowania postanowienia MLI, zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją. W tym wypadku, jeżeli pracownik nie posiada innych dochodów w Polsce lub z zagranicy, które podlegałyby opodatkowaniu w Polsce wg zasad ogólnych to nie ma obowiązku deklarowania ww. kwot w Polsce w zeznaniu podatkowym i nie zapłaci podatku od tego dochodu.

Podsumowanie

Fakt zatrudnienia na statku, który jest w trakcie budowy na stoczni, nie daje możliwości zakwalifikowania dochodu z pracy jako dochodu uzyskanego z pracy na statku. Należy pamiętać, iż statek musi być eksploatowany w komunikacji międzynarodowej. Natomiast praca przy budowie statku jest kwalifikowana jako praca na lądzie i tak też zostanie opodatkowany dochód z jej wykonywania.

W związku z powyższym każdy marynarz przed wyjazdem na stocznię na nowobudowany statek powinien bezwzględnie zweryfikować swoją sytuację podatkową, bowiem istnieje ryzyko pełnego opodatkowania jego dochodów w Polsce.

Mateusz Romowicz - radca prawny
Ewelina Zgódka - radca prawny