Z początkiem lutego br. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw ["Nowelizacja"] i poddało tenże akt konsultacjom publicznym.

Zgodnie z uzasadnieniem, Nowelizacja służy dostosowaniu krajowych norm prawnych w zakresie transportu kolejowego do zmiany przepisów Unii Europejskiej wprowadzonej postanowieniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego ["Dyrektywa"] oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie. Nadmienić należy, iż termin na implementację tejże Dyrektywy upłynął w dniu 16 czerwca 2015r.

Nowelizacja przewiduje daleko idące zmiany w dotychczasowej ustawie. W kontekście tematyki portowej, istotnego znaczenia nabiera zdefiniowanie nowej grupy "obiektów infrastruktury usługowej" oraz "operatora infrastruktury usługowej" wraz z poddaniem działalności tychże operatorów regulacji ustawowej.

Pośród obiektów infrastruktury usługowej Nowelizacja wymienia w załączniku nr 1, między innymi, terminale towarowe, infrastrukturę portów morskich i śródlądowych z dostępem do torów kolejowych, stacje rozrządowe, manewrowe i postojowe, instalacje pomocnicze. Przy czym, zgodnie z uzasadnieniem Nowelizacji, o tym czy dany obiekt zaliczany powinien być do obiektów infrastruktury usługowej decydować ma jego funkcja, niezależnie od tego czy obiekt obejmuje infrastrukturę kolejową.

Operatorem obiektu infrastruktury usługowej będzie podmiot wykonujący działalność polegającą na zarządzaniu obiektem infrastruktury usługowej lub świadczeniu na rzecz przewoźników kolejowych co najmniej jednej z usług, o których mowa w załączniku nr 1 do ustawy.

Udostępnianie obiektów infrastruktury usługowej wszystkim przewoźnikom odbywać się ma na jednakowych, równych i niedyskryminacyjnych zasadach, w każdym przypadku jeżeli jest to "istotne z punktu realizacji procesu przewozowego". Operatorzy obowiązani będą do opracowania regulaminów obiektów, które powinny precyzować m.in. rodzaj udostępnianej infrastruktury usługowej, zakres świadczonych usług, warunki techniczne dostępu, procedurę udostępniania oraz wysokość opłat. Te ostatnie nie będą mógłby przekraczać kosztów funkcjonowania obiektów powiększonych o tzw. "rozsądny zysk" . Odmowa dostępu następować będzie mogła w ustawowo określonych przypadkach i każdorazowo wymagać uzasadnienia, co z kolei stanowić może przedmiot skargi  do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego ["UTK"], który finalnie będzie mógł nakazać zapewnienie dostępu do obiektu infrastruktury usługowej. Nowelizacja przewiduje utworzenie rejestru obiektów infrastruktury usługowej i przyznanie Prezesowi UTK szerokich kompetencji w zakresie  "nadzoru nad niedyskryminującym traktowaniem przez operatorów obiektu infrastruktury usługowej", a to poprzez, poza już wspomnianymi uprawnieniami : kontrolę regulaminów, nadzór nad zawieranymi umowami, wysokością ustalanych opłat etc.

Poza powyższej przywołanymi zmianami, w ramach projektowanej Nowelizacji : (i) zmodyfikowano szereg definicji, w tym, między innymi tych najistotniejszych tj. "infrastruktury kolejowej", "linii kolejowej",  "sieci kolejowej" czy "bocznicy kolejowej" oraz "użytkownika bocznicy kolejowej" a ponadto wprowadzono nowe definicje, poza już wspominanymi, takie jak : "aplikanta", "pociągu" czy "manewrów"; (ii) wprowadzono zmiany do obowiązujących zasad udostępniania infrastruktury kolejowej, a to między innymi, poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów [wspomniani "aplikanci"], którzy mogą występować do zarządcy infrastruktury kolejowej o przydzielenie zdolności przepustowej i doprecyzowanie warunków na jakich to będzie następowało; (iii) określono obowiązek udostępniania torów dojazdowych do obiektów infrastruktury usługowej, w tym bocznic, na ogólnych zasadach udostępniania infrastruktury kolejowej; (iv) zreorganizowano zasady pełnienia funkcji przez Prezesa UTK, docelowo dążąc do wzmocnienia jego pozycji i rozszerzenia posiadanych kompetencji.

Analiza projektowanej Nowelizacji skłania do konkluzji, iż planowane są istotne zmiany w obowiązującej regulacji prawa o transporcie kolejowym, które dotykać będą niemal wszystkich jej obszarów a proponowane zapisy oddziaływać na podmioty funkcjonujące w obszarze portowym. Z tego względu więcej niż celowe wydaje się, z jednej strony, aktywne uczestnictwo w zainicjowanej konsultacji publicznej nad okazanym projektem, z drugiej strony, bieżące śledzenie procesu legislacyjnego celem adaptacji prowadzonej działalności do finalnie przyjętych rozwiązań.

Piotr Gajlewicz, radca prawny
 „Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
 w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl