Dnia 5 stycznia 2016 r. Duńska Agencja Ochrony Środowiska wraz z Duńskim Urzędem Morskim ogłosiły plan działań na rok 2016, mających celu poprawy skuteczności egzekwowania regulacji dotyczących ograniczenia emisji siarki w żegludze morskiej w Danii oraz w innych krajach Strefy Kontroli Emisji Siarki (SECA).

Dla przypomnienia, z dniem 1 stycznia 2015 r., na mocy tzw. dyrektywy siarkowej, weszły w życie restrykcyjne wymogi limitów emisji siarki przez statki morskie na terytorium SECa, w związku z czym operatorzy statków zostali zobowiązani do obniżenia zawartości tego szkodliwego pierwiastka w zużywanym paliwie z 1% do 0,1% lub do zastosowania technologii równorzędnych czyli takich, których zastosowanie spowoduje redukcję emisji siarki porównywalną z zastosowaniem tych paliw, tj. wyposażanie statków w tzw. płuczki, czyli pokładowe systemy oczyszczania spalin z siarki (”scrubber system"), stosowanie jako paliwa napędowego m.in. skroplonego gazu ziemnego (LNG) czy biopaliw, które nie zawierają siarki lub zawierają jej znacznie mniej niż tradycyjne paliwa żeglugowe.
Wyprzedzająco, w czerwcu 2014 r. Duński Urząd Morski wraz Agencją Ochrony Środowiska ogłosiły pierwszy plan działań, które miały na celu zapewnienie egzekwowania opisanych obostrzeń na obszarze SECA w 2015 r.

Wskazuje się przy tym, iż na obszarze europejskich krajów SECA niemal 94% kontrolowanych statków zastosowało się do nowych wymogów, przy czym najwyższy odsetek zanotowany został w Danii. Na szczególną uwagę zwracamy przy tym na działania wspomnianego wyżej Duńskiego Urzędu Morskiego, który w minionym roku zwiększył dwukrotnie liczbę przeprowadzanych kontroli zawartości siarki w zużywanym paliwie statków morskich.

Pomimo zadowalających rezultatów, Duński Urząd Morski podkreśla konieczność prowadzenia dalszych działań w przedmiocie zapewnienia respektowania założeń Dyrektywy Siarkowej. Od 2016 r. duńskie wysiłki krajowe mają zostać skupione na wdrożeniu nowego planu działania, wynikłego z globalnego programu wdrożenia progu emisji siarki w paliwie zużywanym w żegludze morskiej na poziomie 0,5%, który został przewidziany do realizacji od roku 2020 lub 2025.

Podobnie jak w przypadku planu działań z 2014 r., wyróżnione zostały 4 obszary procedowania, na bazie których pracować mają Duński Urząd Morski oraz Duńska Agencja Ochrony Środowiska.

 I tak, za pierwszy z nich wskazuje się międzynarodową współpracę, opierającą się na zaangażowaniu w pracę Europejskiego Forum Zrównoważonej Żeglugi oraz Komitetu Implementacyjnego Dyrektywy Siarkowej, a także na przeprowadzeniu szeregu spotkań/konferencji, w których udział mają brać przedstawiciele urzędów morskich z krajów SECA. Za główny cel wspomnianych spotkań wskazuje się wymianę doświadczeń i harmonizacja działań kontrolnych między tymi organami.

Kolejny obszar działań to wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, umożliwiających zwiększenie skuteczności przeprowadzanych procedur kontrolnych w portach oraz na obszarze akwenów morskich. Dla przykładu, w ramach projektu ”Horizon 2020”, do celów nadzoru żeglugi planowane jest zwiększenie liczby dronów zaprogramowanych w celu kontroli poziomu zawartości wydzielanej siarki w paliwie. Wskazać ponadto należy na projekt ”EfficienSea2” wspierany przez Unię Europejską, w ramach którego operatorzy statków będą mogli dobrowolnie dostarczać dane w zakresie wydzielania wspomnianej substancji uzyskiwane na pokładach statków umieszczane przez specjalne urządzenia monitorujące, umieszczane na pokładach statków.

Za trzecią z omawianych płaszczyzn uznaje się wymianę informacji między urzędami morskimi w celu zwiększenia skuteczności przeprowadzanych procedur kontrolnych. Za najistotniejszy instrumentem w tym zakresie uznać powszechną bazę danych uzyskiwanych w drodze prowadzonych inspekcji - ”THESIS-S”. W ramach nowego planu działań z 2016 r., Duński Urząd Morski założył nakłonienie do współpracy w ramach kooperacji przy systemie ”THESIS-S” Kanadę, Stany Zjednoczone i Rosję, zaś na dłuższą metę przewiduje się, iż współpraca w tym zakresie ma mieć charakter globalny. Ponadto, wspomniany program ma zostać wzbogacony o nowe funkcje, usprawniające jego działanie.

Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, iż w postanowieniach nowego planu szczególny nacisk został położony na promowanie nakładania dolegliwych sankcji na operatorów statków z tytułu nieprzestrzegania restrykcji w zakresie emisji siarki we wszystkich krajach SECa. Niniejszą kwestię należy łączyć z wprowadzeniem z końcem 2016 r. obowiązku składania do Komisji Europejskiej raportów w przedmiocie ilości i rozmiarów nakładanych sankcji na obszarze danego państwa.

Równie istotnym wydaje się ostatni obszar działań dotyczący polityki, procedur i sankcji przewidzianych w zakresie zwalczania niedozwolonej emisji siarki w duńskiej żegludze morskiej.

I tak, w ramach prowadzonej polityki ochrony środowiska, Agencja Ochrony Środowiska podjęła się obserwacji duńskich dostawców paliw i stosowania szeregu środków nacisku na te podmioty w przypadku stwierdzenia, iż dostarczane przez nich paliwa zawierają niedozwoloną ilość siarki.

Wskazujemy również, iż pod koniec 2016 r. Agencja Ochrony Środowiska wraz z Duńskim Urzędem Morskim planują dokonać oceny inspekcji kontrolnych przeprowadzonych w latach 2015-2016. Wyniki wspomnianych badań mają zadecydować o dalszej strategii działań w tym przedmiocie.

Warto zaznaczyć, iż przywołane powyżej obszary działań stanowią jedynie zarys planowanych przedsięwzięć w przedmiocie zapewnienia skuteczności egzekwowania obostrzeń w zakresie emisji siarki w żegludze morskiej w Danii i innych krajach SECa, zaś realnym jest wprowadzenie także innych restrykcyjnych form realizacji założeń ekologicznych na wodach podległych duńskiej administracji morskiej.

Aleksander Błahy, radca prawny
Piotr Lorenc, aplikant radcowski
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie