Z dniem 1 maja 2016 roku wchodzi w życie całkowicie nowy akt prawny regulujący prawo celne-Unijny Kodeks Celny (UKC), kodeks ten zastąpi Wspólnotowy Kodeks Celny obowiązujący w Unii od ponad 20 lat. Z uwagi na powyższe, pamiętać należy, iż po wejściu w życie Wspólnotowego Kodeksu Celnego zaczną obowiązywać nowe przepisy wykonawcze, które zawarte będą w dwóch odrębnych aktach prawnych. 

Wdrożenie nowych regulacji ma istotne znaczenie przede wszystkim dla przedsiębiorców uczestniczących w handlu zagranicznym ze względu na wprowadzenie szeregu zmian w procedurze celnej np. powstanie specjalnych procedur celnych oraz wielu producentów, którzy korzystają z procedur celnych, np. procedury uszlachetniania.

W uzasadnieniu do projektu zaznaczono, że głównym celem politycznym unijnego kodeksu celnego jest poprawa funkcjonowania unii celnej jako całości, poprzez jednolite stosowanie przepisów celnych na całym obszarze celnym Unii Europejskiej przez krajowe służby celne państw członkowskich.

Cele zmian UKC

Podpisanie Traktatu z Lizbony i szybki postęp gospodarczy doprowadziły do powstania potrzeby uzupełnienia lub utworzenia zupełnie nowego prawa celnego, które jak wynika z preambuły do UKC ma na celu doprowadzenie do:
•    uproszczenia przepisów prawa celnego poprzez wykorzystanie nowoczesnych narzędzi i technologii;
•    usprawnienia legalnej wymiany handlowej- poprzez wprowadzenie szybkiej  i ujednoliconej procedury oraz postępowania celnego;
•    łączenia i dostosowanie procedur celnych poprzez zmniejszanie ich liczby pozostawiając tylko te które posiadają ekonomiczne uzasadnienie;
•    wprowadzenia obowiązku przeprowadzenia wszelkich transakcji celnych i handlowych drogą elektroniczną oraz wprowadzenie we wszystkich państwach członkowskich systemów informacyjno-komunikacyjnych oferujących wszystkim przedsiębiorcom państw członkowskich takie same ułatwienia.
Wejście w życie unijnego kodeksu celnego, w praktyce oznacza wprowadzenie zmian, które maja szczególne znaczenie dla podmiotów trudniących się międzynarodowym obrotem towarów.  Dotyczy to przedsiębiorców dla których istotne znaczenie ma import i eksport tj. zaangażowanych w wymianę towarową z państwami spoza UE.

Kluczowe zamiany w UKC

Ważniejsze regulacje wprowadzone przez Unijny Kodeks Celny wchodzące w życie od 1 maja 2016 r. obejmują swoim zakresem między innymi:

1. Pełną elektronizację wymiany i przechowywania danych (E-cło)- zgodnie z art. 6 ust. 1 kodeksu wszelka wymiana informacji, takich jak deklaracje, zgłoszenia, wnioski lub decyzje, między organami celnymi oraz między przedsiębiorcami a organami celnymi, a także przechowywanie tych informacji zgodnie z wymogami przepisów prawa celnego, odbywa się za pomocą technik elektronicznego przetwarzania danych. Co bardzo ważne od 01 maja 2016 nie zacznie funkcjonować żaden z systemów. Głównym celem omawianych przepisów jest doprowadzenie do sytuacji, w której komunikacja pomiędzy przedsiębiorcami, a organami celnymi (deklaracje, zgłoszenia etc.) będzie odbywać się całkowicie za pomocą elektronicznych systemów. Taki docelowy model komunikacji z organami celnymi wymaga wielu prac przygotowawczych po stronie administracji celnych państw unijnych. Z  uwagi na powyższe harmonogram wdrożenia ww. systemów ustalono do 2020 roku.

2. Wydawanie decyzji celnych n – unijny kodeks celny wprowadza nową definicję decyzji, zgodnie z którą: decyzją jest każdy akt wydany przez organy celne odnoszący się do przepisów prawa celnego zawierający orzeczenie w konkretnej sprawie, który pociąga za sobą skutki prawne dla zainteresowanej osoby lub zainteresowanych osób. W art. 22 UKC przedstawiony został podział decyzji na: wydawane na wniosek albo z urzędu oraz na korzystne albo niekorzystne dla zainteresowanej osoby/wnioskodawcy. Uzasadnienie tej zmiany zawarte jest w pkt 22 preambuły do unijnego kodeksu celnego, zgodnie z którym „w odniesieniu do decyzji dotyczących stosowania przepisów prawa celnego, w tym w odniesieniu do wiążących informacji, powinno się stosować te same zasady. Każda z tych decyzji powinna być ważna na całym obszarze Unii, przy czym należy przewidzieć możliwość jej unieważnienia, zmiany, chyba że postanowiono inaczej, lub jej cofnięcia, jeżeli nie jest zgodna z przepisami prawa celnego lub ich interpretacją”.

3.  Ponowną ocenę pozwoleń wydanych przed 1 maja 2016 r. – regulacja ta dotyczy pozwoleń wydanych na podstawie Wspólnotowego Kodeksu Celnego (WKC), które obowiązywać będą w dniu 1 maja 2016 r. i nie są ograniczone terminem ważności. W odniesieniu do nich, ponowna ocena nastąpi w terminie do 1 maja 2019 roku.

4. Zabezpieczenie długu celnego - istotnej zmianie ulegną zasady stosowania zabezpieczeń długu celnego. W szczególności odnosi się to do zabezpieczeń generalnych, m.in. objęcie czasowego składowania obowiązkiem złożenia zabezpieczenia (od 1 maja warunkiem udzielenia pozwolenia na prowadzenie magazynu czasowego składowania jest złożenie zabezpieczenia zgodnie z art. 89 unijnego kodeksu celnego. Na podstawie Wspólnotowego Kodeksu Celnego  takie zabezpieczenie nie było wymagane.

5. Unijny kodeks celny wprowadza kryteria przyznania statusu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO) przy jednoczesnym rozszerzeniu katalogu „korzyści” dostępnych wyłącznie dla takich przedsiębiorców: m.in. świadczenie usług przedstawicielstwa celnego w innym państwie członkowskim niż to, w którym ma siedzibę czy prawo korzystania z zabezpieczenia generalnego w obniżonej wysokości w przypadku długu celnego oraz innych należności, które już powstały.

6. Procedura uszlachetniania czynnego- nowe przepisy unijnego prawa celnego (art. 210 UKC) wprowadzają̨ w miejsce „procedur gospodarczych” tzw. „procedury specjalne”.  Z kolei jedną z kategorii procedur specjalnych jest tzw. „przetwarzanie”, które z kolei obejmuje swym zakresem uszlachetnianie czynne i uszlachetnianie bierne. Dotychczasowe procedury tj.: uszlachetnianie czynne w systemie zawieszeń, uszlachetnianie czynne w systemie ceł zwrotnych, przetwarzanie pod kontrolą celną, zostały połączone w jedną procedurę, tj. procedurę uszlachetniania czynnego.

Wnioski

Podkreślenia wymaga fakt, iż na dzień dzisiejszy każdy podmiot dokonujący operacji celnych powinien dokonać ich audytu, z uwagi na zmiany w prawie celnym, które będą go dotyczyć po wejściu w życie wyżej omawianych nowych regulacji. Uwagi wymaga fakt, iż ustawodawca przewidział dość długie okresy przejściowe (w niektórych przypadkach nawet do 3 lat), co daje stosunkowo bezpieczny bufor czasowy dla przedsiębiorców chcących przygotować się na nadchodzące zmiany w prawie celnym.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Prawnik Marta Jaśkiewicz

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu ,  www.prawo-korporacyjne.pl