Komisarz Sinkevičius jest dziś gospodarzem drugiej edycji konferencji „Nasz Bałtyk", której celem jest zajęcie się pilnymi wyzwaniami środowiskowymi na Morzu Bałtyckim. Na konferencji spotkają się ministrowie i urzędnicy wysokiego szczebla odpowiedzialni za rybołówstwo, rolnictwo i środowisko z ośmiu państw bałtyckich UE (Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Łotwa, Litwa, Polska i Szwecja).

Biorąc pod uwagę poważne problemy ekosystemowe Morza Bałtyckiego, celem konferencji jest przyczynienie się do wzmocnienia i uzupełnienia krótko- i średnioterminowych działań, które państwa członkowskie mogą podjąć w celu poprawy stanu ekosystemu Morza Bałtyckiego, a także stanu zasobów rybnych. Takie dodatkowe działania mogłyby stanowić rozwiązania oparte na zasobach przyrody, takie jak hodowla małży w celu przywrócenia stref odtlenionych.

Usuwanie amunicji zanurzonej w celu przeciwdziałania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu

Komisarz Sinkevičius i ministrowie zobowiązali się dziś do ochrony delikatnego ekosystemu morskiego Morza Bałtyckiego, ze szczególnym naciskiem na usunięcie zanurzonej amunicji znajdującej się na jego dniu od czasów I i II wojny światowej.

W godzinach porannych ministrowie zgodzili się, że należy pilnie zająć się tym palącym problemem, który stanowi zagrożenie dla życia morskiego, społeczności nadbrzeżnych i ich działalności gospodarczej, w tym rybołówstwa.

Po południu ministrowie mają uzgodnić wspólne zobowiązania do bezpiecznego czyszczenia i zarządzania zanurzoną amunicją w Morzu Bałtyckim, dzięki czemu stanie się ona bardziej zrównoważona dla przyszłych pokoleń. Komisja łączy się z tymi ważnymi wysiłkami, udzielając konkretnego wsparcia budżetowego w drodze otwartego zaproszenia do składania wniosków o wartości 2 mln EUR mającego na celu określenie kluczowych obszarów geograficznych i przeprowadzenie odpowiednich ocen ryzyka.

Postępy w ochronie Morza Bałtyckiego od 2020 r.

Podczas tego wydarzenia dyskusje koncentrowały się również na postępach w realizacji deklaracji ministerialnej z 2020 r. z pierwszej konferencji „Nasz Bałtyk". Pierwsze sprawozdanie z postępów w realizacji zobowiązań wskazuje na znaczne postępy w rozwiązywaniu niektórych z najpilniejszych nacisków lokalnych przyczyniających się do eutrofizacji i odpadów morskich.

Kontekst ogólny

Ponad 85 mln osób mieszka w basenie Morza Bałtyckiego. Morze Bałtyckie jest najbardziej zanieczyszczonym morzem w Europie, dotkniętym m.in. utratą różnorodności biologicznej, zmianą klimatu, eutrofizacją i podwyższonym poziomem zanieczyszczeń, takich jak produkty farmaceutyczne i odpady, w szczególności odpady z tworzyw sztucznych. Obecnie 97 % Morza Bałtyckiego jest dotkniętych eutrofizacją obniżającą poziom tlenu. Ponadto Morze Bałtyckie jest ekosystemem, którego płytka, ograniczone połączenie z oceanem, powolny przepływ wody i niska temperatura wody sprawiają, że jest on szczególnie wrażliwy. 

W 2020 r. odbyła się pierwsza konferencja „Nasz Bałtyk", podczas której ministrowie rolnictwa, rybołówstwa i środowiska państw członkowskich UE regionu Morza Bałtyckiego przyjęli deklarację, w której zobowiązali się do zwiększenia wysiłków na rzecz doprowadzenia Bałtyku do dobrego stanu środowiska. W szczególności państwa członkowskie zobowiązały się do zacieśnienia współpracy w celu zapobiegania przełowieniu oraz lepszego przeciwdziałania zanieczyszczeniom, w tym zanieczyszczeniom powodowanym przez rolnictwo, odpady morskie, zanieczyszczenia, a także zatopione statki i amunicję.

Morze Bałtyckie zostało silnie wykopane podczas wojen światowych i stało się miejscem składowania wielu amortyzowanych lub zrealizowanych misji wojskowych. Dane historyczne pomogły określić główne miejsca i wytyczyć drogę dla kluczowych szlaków morskich. Prądy podwodne mogą jednak przemieszczać niewybuchową amunicję, powiększając obszary zainteresowania i zmniejszając precyzję mapowania.

Niewybuchowa zanurzona amunicja powoduje znaczne szkody w środowisku spowodowane wyciekiem substancji chemicznych. Około 300000 ton niewybuchów nadal znajduje się na dnie Morza Bałtyckiego, co powoduje zanieczyszczenie i uniemożliwia rozwój działalności gospodarczej na morzu, również związanej z niebieską gospodarką, takiej jak morskie farmy wiatrowe, podwodne kable, rurociągi itp. Większość zatopionej amunicji w Morzu Bałtyckim jest już poważnie zdegradowana i jest pod wodą od prawie 100 lat, a z kilku badań wynika, że większość z nich wycieknie w ciągu najbliższych 5–10 lat, jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie działania.

Fot. Depositphotos