Idzie wiosna i idzie susza? Wody Polskie pracują nad programami retencyjnymi

Czy w sezonie zimowym i wiosennym rozprawianie na temat suszy ma sens? Owszem. Zima to bowiem czas kiedy akomodacja wody i roztopów zasila zbiorniki podziemne opustoszałe po suchym sezonie w roku 2019. Niestety wiele wskazuje na to, że uboga w opady zima nie zapewniła glebie wystarczającej ilości nawodnienia. Bez szybkich reakcji i bez opracowania programów retencyjnych może nas czekać jeszcze większa susza. Najnowszy raport przygotowany dla Wód Polskich wskazuje skalę problemu i pozwala nam na aktywne działanie zarówno na szczeblu centralnym jak i lokalnym. Wody Polskie w Szczecinie mają swój plan na zapobieganie suszy i chcą zaangażować do działania samorządy, organizacje rolnicze, ale i mieszkańców, którzy indywidualnie mogą działać na rzecz ochrony wody.

Rozwój zjawiska suszy zawsze jest następstwem warunków zasilania opadem atmosferycznym, jakie miały miejsce w okresie poprzedzającym. Z wyników monitoringu prowadzonego przez Państwową Służbę Hydrologiczno-Meteorologiczną (PSHM IMGW-PIB) w zakresie sum opadów za ostatni okres (od grudnia 2019 r. do lutego 2020 r.) wyraźnie widać, że okres zimowy nie był zasobny pod względem sum opadów. Susza atmosferyczna, czyli deficyty opadów, jaki był notowany w grudniu 2019 i styczniu 2020 – mimo wyższych sum opadów w lutym i marcu – bardzo silnie odznaczają się w warunkach hydrologicznych naszych rzek.  Pozytywnym efektem sum opadów jakie odnotowano w kraju w lutym i marcu jest istotna poprawa warunków wilgoci w glebie. Aktualnie wilgotność gleby w przypowierzchniowych warstwach profilu glebowego do 1 metra oscyluje pomiędzy 50 a 95%  (dane na dzień 18.03.2020 r.). Zatem z punktu widzenia parametrów wilgotnościowych gleb dla rozwoju wegetacji, w tym upraw rolnych warunki i aktualnie zagrożenie suszą rolniczą zostało zminimalizowane.

Kolejne miesiące z uwagi na wiosenny wzrost temperatur – przy niewielkich opadach – mogą niestety odwrócić ten stan. Podgląd na to, jak wrażliwy na zmiany zasilania opadem jest system zlewni daje spojrzenie na warunki efektywności opadu za ostatnie 30 dni. Zestawienie opadu i ewapotranspiracji, czyli wyniki standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego, suszę rolniczą wskazują dla małych fragmentów w dorzeczu górnej oraz dolnej Wisły oraz na północno-wschodniej Polsce.

Jak wygląda sytuacja w województwie zachodniopomorskim? Lepiej niż w innych regionach. Nie bez znaczenia jest tu dobry stan rzek oraz fakt zasilania naszych cieków wodami morskimi. Jak mówi dyrektor Wód Polskich w Szczecinie Marek Duklanowski, nasza instytucja ma ambitny plan działań na najbliższe miesiące, który obejmuje zarówno wspieranie samorządów jak i promocję ekologicznych zachowań w całym społeczeństwie: - W Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Szczecinie trwają obecnie prace nad uruchomieniem pilotażowego programu retencji korytowej w zlewni rzeki Regi i Dziwny. Prawie 150 obiektów hydrotechnicznych będzie zatrzymywało wodę zarówno na niewielkich ciekach, jak i większych rzekach Pomorza. Już w najbliższych dniach powinniśmy zacząć piętrzenie wody w kilku miejscach, zaś w kolejnych miesiącach, w miarę uzupełniania niezbędnej dokumentacji, obejmiemy coraz szersze obszary – mówi dyrektor Marek Duklanowski. - Skupiamy się również na mniejszych, ale nie mniej ważnych sprawach, jak tworzenie łąk kwietnych. Pierwsza taka łąka powstaje w bezpośrednim sąsiedztwie naszej siedziby, bo w ten sposób chcemy pokazać naszym pracownikom i interesantom, że nawet te najmniejsze, bardzo prozaiczne, rozwiązania zmniejszają zapotrzebowanie na wodę oraz przyczyniają się do mniejszego jej odparowywania – dodaje dyrektor Duklanowski.

Zgodnie z komunikatem o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej – na obszarach objętych niżówką mogą wystąpić utrudnienia w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć wód podziemnych (indywidualne studnie gospodarskie) oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny. Szczęśliwie na ten moment stan zagrożenia nie obejmuje województwa zachodniopomorskiego. Nie zmienia to faktu aktywnego działania Wód Polskich w Szczecinie i promocji działań proretencyjnych w naszym regionie.

Pełen raport: TUTAJ