• <

Zmiany w prawie celnym - Unijny Kodeks Celny

10.05.2016 16:57 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Zmiany w prawie celnym - Unijny Kodeks Celny

Partnerzy portalu

Zmiany w prawie celnym - Unijny Kodeks Celny - GospodarkaMorska.pl

Z dniem 1 maja 2016 r. wszedł w życie Unijny Kodeks Celny, który zastąpił Wspólnotowy Kodeks Celny ustanowiony rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. Za ratio legis przedmiotowej nowelizacji przepisów prawa celnego wskazuje się  uproszczenie i przyśpieszenie operacji celnych, a także uszczelnienie całego systemu celnego Unii Europejskiej. Powyższe ma zostać zrealizowane poprzez informatyzację obrotu celnego w każdym kraju członkowskim Unii Europejskiej, przy czym, docelowo Unia Europejska dąży do całkowitego odejścia tym zakresie od dokumentów papierowych na rzecz infrastruktury elektronicznej opartej na specjalistycznych systemach informatycznych.

Unijny Kodeks Celny został przyjęty w dniu 9 października 2013 roku drogą Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 952/2013. Uzupełniająco, zastosowanie znajdą ponadto dwa akty prawne służące wykonaniu Unijnego Kodeksu Celnego, a które to zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 29 grudnia 2015 r. Mowa tu mianowicie o Rozporządzeniu delegowanym Komisji Europejskiej 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniającym Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów Unijnego Kodeksu Celnego oraz o Rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej 2015/2447 z dnia 24 listopada 2015 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i  Rady nr 952/2013.

W artykule zostały wstępnie omówione najistotniejsze zmiany w unijnym prawie celnym dokonane uchwaleniem wspomnianego już Unijnego Kodeksu Celnego i jego przepisów wykonawczych.

Okres przejściowy

Docelowo wymiana informacji w obrocie celnym, odbywać się będzie w formie elektronicznej. Mając na uwadze zakres środków potrzebnych do wdrożenia niezbędnej ku temu infrastruktury, prawodawca unijny przewidział  okres przejściowy do czasu uruchomienia lub dostosowania odpowiednich systemów informatycznych do wymagań przewidzianych normami unijnymi. I tak, zgodnie z  art. 278 Unijnego Kodeksu Celnego, środki wymiany i przechowywania informacji inne niż techniki elektronicznego przetwarzania danych można wykorzystywać przejściowo, najpóźniej do dnia 31 grudnia 2020 r., w sytuacji gdy nie zostały jeszcze wdrożone systemy teleinformatyczne niezbędne do stosowania przepisów Unijnego Kodeksu Celnego.

Ponadto, przepisy przejściowe dotyczące omawianej materii zostały określone w Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) 2016/341 z dnia 17 grudnia 2015 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do przepisów przejściowych dotyczących niektórych przepisów Unijnego Kodeksu Celnego w okresie, gdy nie działają jeszcze odpowiednie systemy teleinformatyczne, i zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2015/2446 (tzw. Przejściowe Rozporządzenie Delegowane). Postanowienia Przejściowego Rozporządzenia Delegowanego wskazują, które to przepisy przywołanych we wstępie niniejszego artykułu rozporządzeń  będą stosowane od dnia 1 maja 2016 r., a stosowanie którego z nich i w jakim zakresie zostanie zawieszone. Zawieszenie stosowania tychże przepisów oznaczać będzie możliwość odpowiedniego stosowania w dalszym ciągu przepisów Wspólnotowego Kodeksu Celnego i ustanowionych do niego przepisów wykonawczych.

W kontekście omawianego zagadnienia wskazać należy, iż, co do zasady, możliwe będzie korzystanie z dotychczasowych pozwoleń  w zakresie procedur celnych po dniu 1 maja 2016 r. Co istotne, pozwolenia dotyczące likwidowanych instytucji będą niejako automatycznie traktowane jako pozwolenia na stosowanie zbliżonych, zastępujących je nowych procedur. Dla przykładu, pozwolenie na przetwarzanie pod kontrolą celną będzie umożliwiało obejmowanie towarów procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń.

Wskazać należy, iż organy celne będą obowiązane prowadzić systematyczną weryfikację dotychczasowych pozwoleń wydanych na czas nieokreślony, cofać je i wydawać pozwolenia zgodne z nowymi regulacjami, o ile zostaną spełnione kryteria uwzględnione w nowych przepisach. Podobnie, składane wnioski o zmianę pozwoleń wydanych przed dniem 1 maja 2016 r. będą weryfikowane pod kątem spełnienia kryteriów przewidzianych na gruncie nowego reżimu prawnego. Dotychczasowe pozwolenia wydane na czas określony pozostaną zaś w mocy do upływu terminu na który zostały wydane, nie dłużej jednak niż do dnia 1 maja 2019 r., przy czym przewidziano szereg wyjątków w tym zakresie.  

Zmiany procedur celnych

W związku z wejściem w życie Unijnego Kodeksu Celnego, funkcjonowanie procedur celnych ulegnie istotnym zmianom. Przede wszystkim, przedmiotowa materia będzie uregulowana w przeważającym zakresie w Unijnym Kodeksie Celnym, a nie jak dotychczas w przepisach krajowych. Modyfikacji ulegnie również systematyka procedur uproszczonych. Z dotychczasowych trzech procedur pozostaną dwie – procedura wpisu do rejestru oraz procedura zgłoszenia uproszczonego, przy czym wskazuje się, iż druga z przywołanych obejmować będzie dotychczasowe zgłoszenia uproszczone oraz zgłoszenie niekompletna. Zniesiony zostanie ponadto aktualnie obowiązujący podział na przeznaczenia i procedury celne poprzez likwidację instytucji przeznaczeń celnych.

Unijny Kodeks Celny wprowadził nową, szerszą od dotychczasowej, definicję decyzji celnej, będzie to mianowicie każdy akt wydany przez organy celne odnoszący się do przepisów prawa celnego zawierający orzeczenie w konkretnej sprawie, który pociąga za sobą skutki prawne dla zainteresowanej osoby lub zainteresowanych osób. Prawodawca unijny określił podstawowy termin na przeprowadzenie postępowania zainicjowanego wnioskiem jako 120 dni, przy czym przewidziany został szereg przypadków, w których przedmiotowe postępowanie będzie mogło zostać przeprowadzone w krótszym lub dłuższym okresie czasu.  Co istotne, przed wydaniem decyzji negatywnej organ celny, co do zasady, będzie miał obowiązek poinformować wnioskodawcę o motywach projektowanego negatywnego rozstrzygnięcia i umożliwić ustosunkowanie się podmiotowi zainteresowanemu.

Za istotne uznać należy również nowe przepisy Unijnego Kodeksu Celnego dotyczące ustalania wartości celnej, w skład której, oprócz wartości transakcyjnej, tj. ceny faktycznie zapłaconej lub należnej za towary, wchodzą również inne kwoty, w szczególności koszty transportu i ubezpieczenia. Unijny Kodeks Celny znacznie zwiększył zakres wspomnianych dodatkowych kosztów wliczanych do kwoty wartości celnej, co skutkować będzie wyższą podstawą naliczanego cła. Również ważnym jest, iż kurs wymiany walut stosowany dla celów ustalania wartości celnej będzie obowiązywał przez cały miesiąc, niezależnie od kursów walut. Podkreślić przy tym należy, iż Unijny Kodeks Celny nie przewiduje już możliwości deklarowania wartości celnej na podstawie sprzedaży mającej miejsce przed ostatnią sprzedażą w celu wprowadzenia towarów na terytorium Unii Europejskiej (tzw. pierwsza dostawa eksportowa), jednakże pozostawiono możliwość zastosowania starej metody wyliczania wartości celnej do umów zawartych przed 18 stycznia 2016 r.

Zmiany unijnego prawa celnego będą odczuwalne w dużej mierze również dla posiadaczy Wiążącej Informacji Taryfowej (WIT), tj. dokumentu potwierdzającego klasyfikację towarów dla potrzeb celnych poprzez określenie właściwego kodu taryfy celnej dla określonego towaru. I tak, uprawnienia wynikające z  WIT będzie trwały krócej – 3 lata, a nie 6 jak dotychczas. Ponadto WIT będą wiążące dla organu celnego i dla przedsiębiorcy. Oznacza to, że nie będzie można stosować kodu celnego innego niż wskazany na WIT, przy czym w świetle obecnie obowiązujących przepisów, taka dowolność jest dopuszczalna.

Prawodawca unijny przewidział również ujednolicenie i upowszechnienie procedur stosowania zabezpieczeń celnych. W tym kontekście wskazać należy, iż korzystanie ze specjalnych procedur celnych wymagać będzie złożenia odpowiedniego zabezpieczenia.    Obowiązkowe zabezpieczenie będzie wymagane ponadto dla prowadzenia składu celnego oraz magazynu czasowego składowania. Co istotne, podmioty spełniające określone w Unijnym Kodeksie Celnym warunki będą mogły wnioskować o obniżenie wysokości zabezpieczenia dla długów celnych, które mogą powstać, ale jeszcze nie powstały, do 50%, 30% a nawet 0% kwoty referencyjnej.

Status AEO

Wskazuje się, iż zmiany, które wejdą w życie od maja 2016 roku w najmniej dotkliwym stopniu wpłyną na przedsiębiorców, którzy dotychczas uzyskali status upoważnionego przedsiębiorcy AEO (Authorised Economic Operator). Na chwilę obecną,  status AEO posiadają przedsiębiorstwa, które dostosowały swoje procedury celne do wymogów przewidzianych w Rozporządzeniu Komisji Europejskiej  nr 1875/2006 z dnia 18 grudnia 2006r. zmieniającego rozporządzenie Komisji nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania Wspólnotowego Kodeksu Celnego, zostały pozytywnie zweryfikowane przez właściwy urząd celny oraz otrzymały stosowny certyfikat upoważnionego przedsiębiorcy AEO. Co istotne, status AEO jest uznawany także w wielu krajach poza Unią Europejską, np. w Stanach Zjednoczonych.

Po wejściu w życie nowych przepisów, podmioty tytułujące się przedmiotowym statusem AEO będą mogły do korzystać z szeregu nowych udogodnień. Dla przykładu, wysokość składanego przez nie zabezpieczenia celnego będzie obniżona w stosunku do standardowej, w niektórych przypadkach nawet do zera. Ponadto, przedsiębiorca posiadający status AEO będzie uprawniony do korzystania z samoobsługi celnej oraz z odprawy w jednym urzędzie celnym. Wskazać należy również, iż pomimo, że korzystanie z części ułatwień przewidzianych w Unijnym Kodeksie Celnym nie będzie wymagało formalnie posiadania statusu AEO, to podmioty zainteresowane w tym zakresie zobligowane będą  do spełnienia większości kryteriów wymaganych do jego uzyskania. Niewątpliwie zatem, w świetle nowych przepisów, posiadanie statusu AEO znacznie ułatwi przechodzenie przez skomplikowane procedury celne.

Uczulić jednakże należy, iż przedsiębiorstwa, które obecnie posiadają status AEO, po wejściu w życie zmian w prawie celnym, będą również podlegały obowiązkowej kontroli pod kątem nowo - przewidzianych kryteriów, w szczególności w zakresie weryfikacji kompetencji i uprawnień osób odpowiadających w tychże przedsiębiorstwach za operacje celne. Oznacza to, że AEO będzie dużym ułatwieniem, jednak trzeba będzie liczyć się z możliwością wystąpienia uciążliwych kontroli.

Podsumowanie

Wydaje się, iż nowy system prawa celnego oparty na trzech, a nie jak dotąd na dwóch, podstawowych aktach prawnych niestety nie spowoduje, że prawo celne będzie bardziej przejrzyste i przyjazne dla przedsiębiorców. Sytuacji nie ułatwią ponadto skomplikowane procedury wynikające z reżimu prawnego okresu przejściowego, w trakcie którego kraje członkowskie zobligowane będą dostosowywać swoją dotychczasową infrastrukturę celną do wymogów Unijnego Kodeksu Celnego. Dopiero wdrożenie wszystkich przewidzianych systemów informatycznych powinno umożliwić sprawne zastosowanie poszczególnych instytucji, mających łącznie funkcjonować jako nowoczesny, sprawnie działający unijny system celny.

Piotr Gajlewicz, radca prawny
Piotr Lorenc, aplikant radcowski
z "Marek Czernis - Kancelaria Radcy Prawnego"
w Szczecinie


Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.