W ostatnich czasach jednym z głównych priorytetów polityki podatkowej prowadzonej przez społeczność międzynarodową jest walka z uchylaniem się od opodatkowania oraz przeciwdziałanie oszustwom podatkowym o charakterze transgranicznym. Wzrost popularności agresywnej optymalizacji podatkowej polegającej na wykorzystywaniu przez podatników struktur kapitałowych opartych na spółkach ulokowanych w rajach podatkowych, zmusił państwa i organizacje międzynarodowe do opracowania i wdrożenia nowych narzędzi prawnych służących zapobieganiu uchylania się od opodatkowania i przeciwdziałających oszustwom podatkowym.

Wśród nich wyróżnić należy m. in. regulacje w zakresie opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych zaostrzenie reżimu cen transferowych, czy automatyczną wymianę informacji podatkowych. Z kolei źródłami tych narzędzi są przede wszystkim opracowany przez OECD plan Base Erosion and Profit Shifting („BEPS”), amerykańska ustawę Foreign Account Tax Compliance Act („FATCA”), Globalny Standard Raportowania OECD – Common Reporting Standard („CRS”) oraz dyrektywa Rady 2014/107/UE z dnia 9 grudnia 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania („Dyrektywa”).

W powyższym kontekście podkreślenia wymaga, iż wdrożenie opracowanej przez OECD w CRS procedury Common Reporting Standard, a także implementacja do polskiego porządku prawnego postanowień Dyrektywy, przewidziane zostało w projekcie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, który uchwalony został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dnia 10 lutego 2017 r. („Projekt”).

Wśród najistotniejszych przepisów Projektu wyróżnić należy przepis art. 15 ust. 1 – 2 Projektu, nakładające na Szefa Krajowej Administracji Skarbowej obowiązek corocznego, automatycznego przekazywania właściwemu organowi podatkowemu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej informacji dotyczących dochodów uzyskiwanych w Polsce m. in. ze stosunku pracy, zasiłków pieniężnych, działalności wykonywanej osobiście, emerytur i rent. Niezwykle istotne znaczenie ma także przepis art. 6 Projektu, wyłączający podmiotom zobowiązanym do udostępnienia informacji podatkowych możliwość powołania się na tajemnicę prawnie chronioną, w tym tajemnicę bankową. Wyjątkiem w powyższym zakresie będą, na gruncie Projektu, jedynie informacje niejawne.

Ponadto, w myśl Projektu, instytucje finansowe ulokowane na terytorium Polski zobowiązane będą do weryfikowania prowadzonych przez siebie rachunków bankowych pod kątem rezydencji podatkowej ich posiadaczy, a ściślej – czy posiadacz rachunku bankowego jest rezydentem podatkowym państwa, które zaakceptowało CRS. Podkreślenia jednocześnie wymaga, iż instytucje finansowe nie będą zobowiązanie do ustalania rezydencji podatkowej swoich klientów – w myśl Projektu ustalenie właściwej rezydencji podatkowej obciążać będzie posiadaczy rachunków bankowych. Co istotne, Projekt przewiduje także terminy przed upływem których czynności te powinny zostać zakończone. Jeżeli wartość rachunku bankowego na koniec 2015 r. przekroczyła 250 tysięcy dolarów amerykańskich – termin zakończenia identyfikacji przypada na 31 grudnia 2018 r. W przypadku rachunków bankowych, których wartość na koniec 2015 r. przekraczała 1 mln dolarów amerykańskich, termin zakończenia ich identyfikacji przypada na dzień 31 grudnia 2017 r. Rachunki bankowe otwarte w roku 2016 podlegają obowiązkowi identyfikacji w terminie do 31 lipca 2017 r., zaś w przypadku rachunków otwartych w pierwszych czterech miesiącach 2017 r. – do 31 grudnia 2017 r.

Co istotne, wymianie z innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, podlegać będą także informacje o transgranicznych interpretacjach podatkowych, porozumieniach cenowych w zakresie cen transferowych (APA), opiniach zabezpieczających, a nadto informacjach o podmiotach powiązanych w obrębie największych grup kapitałowych. W założeniu, powyższe informacje będą gromadzone w centralnej europejskiej bazie danych, która opracowana zostanie bezpośrednio przez Komisję Europejską.

Rafał Czyżyk, radca prawny
Piotr Porzycki, doradca podatkowy
Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego
w Szczecinie