Zmiany wprowadzane przez nowelizowane umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a państwami, w których znajdują się faktyczne zarządy przedsiębiorstw eksploatujących statki w transporcie międzynarodowym zatrudniających polskich marynarzy, powodują powstanie obowiązku podatkowego, nawet gdy nie uzyskuje się w roku podatkowym innych dochodów ze źródeł położonych w Rzeczpospolitej Polskiej.

Wartą rozważenia metodą zmniejszenia obciążeń podatkowych w sytuacji, gdy do dochodów osiągniętych za granicą przepisy prawa podatkowego nakazują stosowanie metody proporcjonalnego odliczenia, jest złożenie wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych poprzez zastosowanie ulgi podatkowej tzw. “ulgi abolicyjnej”. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie, jakie dokumenty należy przedłożyć we wniosku o ograniczenie poboru zaliczek wszczynającego, aby uzyskać pozytywną decyzję o ograniczeniu poboru zaliczek w roku podatkowym objętym wnioskiem.  

Podstawa wniosku

Podstawą prawną wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych jest art. 22 ust. 2a Ordynacji Podatkowej (Dz.U.2012.749 j.t. z późn. zm.), który wskazuje, iż właściwy organ podatkowy, na wniosek podatnika, ogranicza pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy. Dzięki trzeciej ustawie deregulacyjnej (ustawie z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2013 r. poz. 1342)) zniesiona została uznaniowość decyzji dotyczących ograniczenia poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Sformułowanie, że organ podatkowy "może ograniczyć" pobór zaliczek, zastąpił z dniem 1 stycznia wyraz "ogranicza” (por. Etel L., Kosikowski C. (red.) Komentarz do Ordynacji Podatkowej, str. 312 – 315, Warszawa 2013). Dzięki temu rozstrzygnięcie sprawy zależy jedynie od właściwego uzasadnienia wniosku poprzez prawidłowe z punktu widzenia właściwego urzędu skarbowego uprawdopodobnienie, że podatnik obliczony według zasad ogólnych będzie niewspółmiernie wysoki względem podatku obliczonego z uwzględnieniem ulgi abolicyjnej. W takim przypadku, urzędnicy są zobligowani ograniczyć pobór zaliczek na podatek dochodowy, jeżeli podatnik wykaże, dlaczego wysokość podatku, na podstawie dających się przewidzieć zdarzeń, ma być nieproporcjonalnie niższa od przypadających do zapłacenia zaliczek.

Dowody

Zmiana przepisów, poprzez ograniczenie uznaniowości, przeniosła nacisk na właściwe uprawdopodobnienie przez marynarza danych przedstawionych w przedłożonym wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych w danym roku podatkowym. W tym miejscu podkreślić należy, że prawo do ubiegania się o ograniczenie poboru zaliczek oraz prawo do skorzystania z ulgi abolicyjnej przysługuje marynarzom, którzy wykonują pracę najemną na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwa z faktycznym zarządem w państwach, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które przyznają prawo do opodatkowania dochodu marynarza z tego tytułu, innemu niż Polska, państwu stronie konwencji. Ponadto przesłanką konieczną jest stosowanie metody proporcjonalnego odliczenia jako metody zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, przewidzianej w treści wyżej wskazanych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (Por. Bartosiewicz A. Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Komentarz do art. 27g, str. 534 – 537, Warszawa 2014). W przypadku wykonywania pracy dla armatorów norweskich, prawo do ubiegania się o ograniczenie poboru zaliczek oraz skorzystanie z ulgi abolicyjnej mają marynarze, wykonujący pracę najemną na statkach zarejestrowanych w NIS lub podnoszących banderę innego kraju eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwa z faktycznym zarządem w Norwegii albo w przypadku wykonywania pracy dla zagranicznego (nie-norweskiego) przedsiębiorcy prowadzącego działalność na pokładzie statku, gdyż w takim przypadku dochód ten podlega opodatkowaniu w Polsce, a podwójnemu opodatkowaniu zapobiega się za pomocą metody odliczenia proporcjonalnego.

Z praktyki urzędów skarbowych wynika, iż poza właściwym wskazaniem przepisów prawnych stanowiących o prawie podatnika do skorzystania z tzw. “ulgi abolicyjnej”, dokumentami ułatwiającymi uzyskanie pozytywnej decyzji o ograniczeniu poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych są dołączone do wniosku:

kserokopia książeczki marynarskiej;
umowa pośrednictwa o skierowaniu do pracy u armatora zagranicznego;
zaświadczenie od armatora lub pośrednika o woli zatrudniania marynarza na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem (zarządem operacyjnym nie crewingowym) w danym państwie (Norwegii, Singapurze, Arabii Saudyjskiej) w roku podatkowym objętym wnioskiem;
zaświadczenie, że statek na którym marynarz wykonuję pracę zarobkową jest eksploatowany w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z siedzibą w państwie, którego wewnętrzne przepisy zwalniają dochód marynarzy z opodatkowania (np. Norwegia, Singapur, Arabia Saudyjska);
payslipy lub inne dokumenty (np. appendix do ogólnych warunków zatrudnienia/umowa o pracę) wskazujące na wysokość wynagrodzenia przewidywanego w skali roku objętego wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych;
zaświadczenie z rejestru statków o banderze statku, na którym wykonywana jest praca najemna;
potwierdzenie z rejestrów spółek, siedziby lub miejsca rejestracji przedsiębiorstwa, które eksploatuje statek w transporcie międzynarodowym, które powinno być zgodne z miejscem siedziby wskazanym w zaświadczeniach wystawianych przez armatora.

Dołączenie do wniosku o ograniczenie poboru zaliczek wyżej wskazanych dokumentów przetłumaczonych na język polski w znaczący sposób uprawdopodobnia, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.

W wyniku złożenia wniosku, zgodnie z treścią art. 139 Ordynacji Podatkowej, naczelnik właściwego urzędu skarbowego, powinien wydać decyzję w sprawie wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego bez zbędnej zwłoki. Winna ona zostać wydania nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wpływu wniosku do urzędu a jedynie w sprawach szczególnie skomplikowanych w ciągu dwóch miesięcy. Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych jest wolny od opłat administracyjnych.

Podsumowanie

W związku z obecną treścią przepisów przyznających podatnikom prawo do ubiegania się o ograniczenie poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych, kluczowe znaczenie odgrywa przedłożenie w postępowaniu stosownych dokumentów wskazanych w treści niniejszego artykułu. Dokumenty te z całą pewnością pomogą w uprawdopodobnieniu, że podatek obliczony według zasad ogólnych będzie niewspółmiernie wysoki względem podatku należnego za rok podatkowy objęty wnioskiem, co w konsekwencji winno spowodować wydanie pozytywnej decyzji o ograniczeniu poboru zaliczek, to zaś z kolei powinno skutkować brakiem podatku dochodowego od dochodów uzyskanych z pracy za granicą.

Adwokat Piotr Malach

Więcej informacji w sprawie przepisów prawnych, podatkowych, kredytów dotyczących marynarzy znajdą Państwo na stronie www.easyocean.pl, www.oceangroup.pl