Od dnia 01.01.2015 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące cen transferowych. Na gruncie ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustawy – Dz. U. 2014 r. poz. 1328, wprowadzono szereg znaczących zmian w przedmiocie regulacji podatkowych dotyczących cen transferowych.

Najistotniejszą z wprowadzonych zmian jest zmiana dotycząca zakresu podmiotów objętych obowiązkiem dokumentacyjnym. Ponadto, nowelizacja odnosi się również do przepisów o stosowaniu cen rynkowych oraz zakresu przedmiotowego transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym. Nowo wprowadzone regulacje dotyczą także zmian podmiotowych transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym.

Zmiana zakresu podmiotów objętych przepisami o stosowaniu cen rynkowych
   
Począwszy od stycznia 2015, zmianie uległ zakres podmiotów których transakcje podlegają ocenie pod kątem zgodności oraz poprawności. W odniesieniu do ustawy podatkowej, zmiany dotyczą w szczególności artykułu 11 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako Ustawa o CIT). Aktualnie, artykułowi 11 ust. 1 ustawy o CIT nadano brzmienie następujące:
„1. Jeżeli:

1) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

2) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo

3) ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów – i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały – dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.”

Należy wskazać, iż na skutek wprowadzonych zmian, nowe przepisy ustawy podatkowej rozszerzyły brzmienie dotychczasowych regulacji, poszerzając krąg podmiotów o jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Wprowadzone zmiany skutkują tym, iż w sytuacji kiedy dochodzi do transakcji handlowych z udziałem jednostki niemającej osobności prawnej (w praktyce przede wszystkim ze spółkami osobowymi prawa handlowego) to organy podatkowe będą mogły dokonywać czynności kontrolnych w oparciu o przepisy dotyczące cen transferowych. W uzasadnieniu wprowadzonych zmian stwierdzono, iż konieczne jest ujednolicenie dotychczasowego stanowiska i jednocześnie wyeliminowanie nieścisłości w istniejących regulacjach prawnych.

Rozszerzenie kręgu przedmiotowego transakcji
   
Ponadto, począwszy od dnia 1 stycznia 2015 r. obowiązkiem dokumentacyjnym wskazanym w przepisie art. 9a Ustawy o CIT objęte zostały umowy spółek nieposiadających osobowości prawnej, które regulują prawo do udziału w zyskach wspólników (w tym osób prawnych) oraz umowy o wspólnym przedsięwzięciu lub umowy o podobnym charakterze zawierane między podatnikami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT. Dokumentacja ta ma umożliwić weryfikację przez organy podatkowe cen stosowanych w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Nadto, ceny te powinny być cenami rynkowymi. Jeśli organ podatkowy stwierdzi, że ceny transakcyjne odbiegają od cen rynkowych, to może pominąć ceny ujęte w transakcjach i oszacować uzyskany z nich zysk do danej wartości rynkowej.
   
Co więcej, w dniu 1 stycznia 2015 r. do art. 9a. Ustawy o CIT  dodano nowy ust. 2a. Zgodnie z nim „W przypadku umowy spółki niebędącej osobą prawną obowiązek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje umowy, w których łączna wartość wniesionych przez wspólników wkładów przekracza równowartość 50 000 euro. W przypadku umowy wspólnego przedsięwzięcia lub innej umowy o podobnym charakterze limit ten odnosi się do wartości wspólnego przedsięwzięcia określonego w tej umowie, a w przypadku braku określenia w umowie tej wartości - do przewidywanej na dzień zawarcia umowy wartości wspólnie realizowanego przedsięwzięcia”.
   
Zgodnie z wprowadzoną zmianą w przypadku umowy spółki niebędącej osobą prawną obowiązek sporządzania dokumentacji obejmuje umowy, w których łączna wartość wniesionych przez wspólników wkładów przekracza równowartość 50 000 euro. W przypadku umowy wspólnego przedsięwzięcia lub innej umowy o podobnym charakterze limit ten odnosi się do wartości wspólnego przedsięwzięcia określonego w tej umowie, a w przypadku braku określenia w umowie tej wartości - do przewidywanej na dzień zawarcia umowy wartości wspólnie realizowanego przedsięwzięcia.

Transakcje z państwami stosującymi szkodliwa konkurencję podatkową (raje podatkowe)
   
Zgodnie z aktualną treścią art. 9a ust. 3 ustawy o CIT, obowiązek sporządzenia dokumentacji obejmuje również transakcję, w związku z którą zapłata należności wynikająca z takiej transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 20 000 euro. Kwotę 20 000 euro przelicza się według takich samych zasad jak kwoty progów granicznych dotyczących transakcji powiązanych. Transakcja z podmiotem z raju podatkowego to jednak zupełnie odrębna przyczyna sporządzania dokumentacji transakcji. Nie dotyczy ona podmiotów powiązanych, a wyłącznie sfery kosztów i podziału zysków. Jednakże należy wskazać, że w przypadku kiedy polski podmiot będzie dokonywał sprzedaży towarów lub usług na rzecz podmiotu mającego siedzibę w raju podatkowym, obowiązek dokumentacyjny nie powstanie.

W przypadku zakupu towarów lub usług od podmiotu mającego nieograniczony obowiązek podatkowy w kraju zaliczanym do rajów podatkowych zapłata za usługę może być dokonywana bezpośrednio na jakikolwiek rachunek bankowy sprzedawcy położony w dowolnym kraju lub nawet na rzecz osoby trzeciej. Taka pośrednia zapłata, w której osoba trzecia dopiero kompensuje rozliczenie polskiego podatnika, nie pozwala uniknąć obowiązku sporządzenia dokumentacji transakcji. Pośrednia zapłata jest bowiem również uznawana za skuteczną realizację transakcji z podmiotem z raju podatkowego. Wskazać trzeba, że artykuł 9a ust. 6 Ustawy o CIT daje delegację ustawową Ministrowi Finansów do wydania rozporządzenia zawierającego listę krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. W myśl tegoż przepisu „Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wykaz krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Sporządzając wykaz krajów i terytoriów, minister właściwy do spraw finansów publicznych uwzględnia w szczególności treść ustaleń w tym zakresie podjętych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)”.

Z dniem 4 maja 2015 roku wprowadzono nowe Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych - (Dz. U. poz. 600). Wyżej wskazane Rozporządzenie weszło w życie z dniem 19 maja 2015 roku. Aktualnie obowiązujące Rozporządzenie zawiera listę 31 krajów traktowanych obecnie jako raje podatkowe. Zgodnie z treścią rozporządzenia, szkodliwa konkurencja podatkowa jest stosowana w systemach podatkowych w następujących krajach oraz terytoriach:

1. Księstwo Andory;
2. Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
3. Antigua i Barbuda;
4. Sint-Maarten, Curaçao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów;
5. Wspólnota Bahamów;
6. Królestwo Bahrajnu;
7. Barbados;
8. Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
9. Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;
10. Wspólnota Dominiki;
11. Grenada;
12. Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej;
13. Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;
14. Republika Liberii;
15. Księstwo Liechtensteinu;
16. Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;
17. Republika Malediwów;
18. Republika Wysp Marshalla;
19. Republika Mauritiusu;
20. Księstwo Monako;
21. Republika Nauru;
22. Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;
23. Republika Panamy;
24. Niezależne Państwo Samoa;
25. Republika Seszeli;
26. Federacja Saint Kitts i Nevis;
27. Saint Lucia;
28. Saint Vincent i Grenadyny;
29. Królestwo Tonga;
30. Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych;
31. Republika Vanuatu.
   
Transakcje zakupu towarów, usług lub innych praw u podmiotów mających nieograniczony obowiązek w wyżej wymienionych krajach mogą powodować powstanie obowiązku sporządzenia dokumentacji.

Dalsze zmiany w przepisach

Aktualnie opracowywane są dalsze zmiany w przepisach o cenach transferowych. Dotyczą one przede wszystkim zwiększenia poziomu kwot dla których mają być dokonywane czynności związane z przygotowaniem dokumentacji transakcyjnej. Według planowanych zmian, kwota graniczna ma wynosić obroty przedsiębiorstwa na poziomie 2 milionów euro.

Co więcej, planowana nowelizacja ma dotyczyć także zmiany definicji powiązania kapitałowego pomiędzy podmiotami. Nowe przepisy będą dotyczyły podwyższenia progu powiązań kapitałowego pomiędzy podmiotami. Próg ma zostać zmieniony z aktualnych 5 % na 25 %, co z perspektywy podatników winno zostać uznane za zmianę najbardziej korzystną. Zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej na podstawie stosownych dyrektyw, Rzeczpospolita Polska zobowiązania jest do wprowadzenia zmian w przepisach podatkowych do końca roku 2015. W tym terminie zostaną z pewnością wprowadzone drobne zmiany, najmniej istotne dla podatników. Zmiany najistotniejsze będą wchodziły w życie dopiero z początkiem 2017 roku.

Wnioski
   
Reasumując wprowadzone zmiany w przepisach niosą za sobą przede wszystkim obowiązek ujmowania przez podatników w dokumentacji cen transferowych umów spółek osobowych, tak aby zaprezentować sposób podziału zysku pomiędzy wspólnikami takiej spółki jak również sposoby uczestnictwa w stratach. W ocenie ustawodawcy wprowadzony zmiany dotyczące cen transferowych stanowią niejako ujednolicenie dotychczasowych regulacji prawnych a także maja na celu wyeliminowanie wszelkich niejasności czy tez rozbieżności. Tak zaprezentowane stanowisko dotyczące zasadności wprowadzenia zmian z pewnością budzi wiele kontrowersji dla podatników będących przedsiębiorcami, gdyż prowadzi do coraz większej kontroli organów podatkowych nad transakcjami objętymi przepisami o cenach transferowych.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Aplikant Radcowski Łukasz Pawłuszyński

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook