Z inicjatywy Fundacji Mare na gdańskiej plaży stanęła niezwykła instalacja artystyczna. Wykonana ze starych sieci rybackich wyłowionych z Bałtyku i ze śmieci zebranych z bałtyckich plaży, instalacja pod hasłem To Twoje? ma zwracać uwagę na gigantyczny problem jakim jest zanieczyszczenia mórz i oceanów, w tym naszego rodzimego Bałtyku, plastikiem i innymi tworzywami sztucznymi. Instalacja ma za zadanie edukować społeczeństwo i podkreślać niezwykle ważną rolę recyklingu i upcyklingu plastiku we współczesnym świecie. 

To Twoje? to instalacja autorstwa Lindy Lemon, która powstała we współpracy z Fundacją Mare w ramach projektu realizowanego ze sklepem x-kom i marką Acer. Instalacja to kolejne z realizowanych wspólnie działań dla Bałtyku. Do tej pory x-kom i Acer sfinansowały zakup trzech morskich koszy, które Fundacja Mare zainstalowała w marinie w Helu, w porcie rybackim w Pucku i przystani rybackiej w Mechelinkach. Każdy kosz jest w stanie wyłowić bezpośrednio z wody nawet 1400 kg odpadów rocznie

Kosze morskie to projekt, którym Mare zajmuje się od 2021 roku. W sumie do tej pory w bałtyckich portach i marinach Fundacja zainstalowała 10 takich koszy. Wyławianie odpadów plastikowych bezpośrednio z Bałtyku (zanim zamienią się w mikroplastik i pozostaną w środowisku na zawsze) to dopiero początek rozwiązania problemu. Obecnie Mare próbuje znaleźć sposoby na ich recykling i powtórne wykorzystanie. 

Instalacja artystyczna To Twoje ? symboliczny sposób adresuje ten problem. Instalację można podziwiać do końca września 2022 roku na plaży po prawej stronie Mola w Brzeźnie.

– Każdego roku, w skali świata, wytwarzamy ilość plastiku odpowiadającą masie całej ludzkości zamieszkującej naszą planetę. Globalnie, z tego ogromu tworzyw sztucznych, odzyskujemy w procesie recyklingu jedynie 9%, a w Unii Europejskiej 32% surowców – mówi Olga Sarna, prezeska Fundacji Mare.

– To wciąż za mało, bo miliony ton plastikowych odpadów trafiają każdego roku do środowiska naturalnego, w tym także do mórz i oceanów. Problem zanieczyszczeń plastikowych nie może być dłużej ignorowany, a szukanie rozwiązań prawnych i technologicznych powinno być priorytetem, jeśli chcemy dbać o przyszłość ekosystemów oraz o nasze zdrowie – dodaje. 

Jedną z odpowiedzi na problem zanieczyszczenia plastikiem jest gospodarka o obiegu zamkniętym, czyli koncept, który zakłada, że surowce i materiały powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak to jest możliwe, a ilość produkowanych odpadów musi zostać ograniczona do minimum. Innymi słowy, musimy zacząć patrzeć na odpady, jak na potencjalne surowce, z których jesteśmy w stanie wytworzyć kolejne, pełnowartościowe produkty. Przykładowo, z 35 plastikowych butelek może powstać jedna polarowa bluza.

Przetwarzanie tworzyw sztucznych nie jest jednak prostym zadaniem i wciąż rodzi wiele wyzwań. Podczas gdy szkło czy aluminium podlegają recyklingowi w stu procentach i mogą być przetwarzane nieskończoną ilość razy, plastik z każdym kolejnym cyklem odzysku traci swoje właściwości. Dlatego ważne jest, aby przedmioty wykonane z plastiku użytkować możliwie jak najdłużej, a z tych jednorazowych zrezygnować zupełnie. Ponadto, tworzywa sztuczne są niezwykle różnorodną grupą surowców i przez to wymagają różnej obróbki, co jest problematyczne przy przetwarzaniu odpadów o mieszanym składzie. W przypadku plastików wyłowionych z morza, oprócz odpowiedniego sortowania na poszczególne frakcje, konieczne jest także oczyszczenie odpadów z pokrywającej je materii organicznej. 

Technologie recyklingu tworzyw sztucznych rozwijają się jednak nieustannie i rozszerza się również gama produktów wytwarzanych z plastiku, który dostał drugie życie. Z plastiku z recyklingu powstają dziś zabawki, ramy okienne, ekrany wygłuszające, meble, odzież, czy buty sportowe. Ostatnio trend na wykorzystywanie materiałów z recyklingu dotarł także do branży technologicznej. Przykładem takiego działania jest ekologiczny laptop Acer Aspire Vero. Obudowę laptopa wykonano w 30% z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, co dodatkowo pozwala zmniejszyć emisję CO2 o około 21%. 

Zmiany forsowane są także przez unijne regulacje. W 2020 roku Komisja Europejska zaproponowała pierwszy pakiet środków dla przyspieszenia przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Zakłada on m.in., że do 2030 roku wszystkie opakowania w pełni nadawać się będą do recyklingu, a 55 % odpadów będzie poddawane ponownemu przetworzeniu.

Autorką projektu To Twoje? jest Linda Lemon (właściwie Anna Świerczyńska), absolwentka kierunku Intermedia na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, obecnie mieszkająca i tworząca w Sopocie. Częstymi punktami wyjścia w jej aktywnościach są zachwyt nad fenomenem życia na Ziemi i eksploracja współczesnego mistycyzmu. Posługując się językiem sztuki mówi o hydrosferze, koncepcji odpadu oraz wpływie roślin na holistycznie pojmowanego człowieka.

Projekt wspiera Gdański Ośrodek Sportu użyczając bezpłatnie Fundacji Mare przestrzeni na montaż instalacji To Twoje?