Tematem czwartej debaty w ramach II Forum Morskiego Radia Gdańsk była ekologia w kontekście broni chemicznej i powojennych substancji na dnie Bałtyku. Jak sobie poradzić z tym zadaniem i kto powinien za nie zapłacić? O to Artur Kiełbasiński, redaktor naczelny "Dziennika Bałtyckiego", zapytał: Annę Fotygę – poseł do Parlamentu Europejskiego, prof. Marka Grzybowskiego – prezesa zarządu Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego oraz Michała Anteckiego – dyrektora Departamentu Morskich Farm Wiatrowych PGE Baltica.

Z inicjatywy Anny Fotygi oraz przy wsparciu posła Kosmy Złotowskiego powstała rezolucja w sprawie broni chemicznej zatopionej na dnie Bałtyku. Została ona przyjęta rekordowo wysoką liczbą głosów – 660 przy 8 przeciw.

– W ubiegłym roku, pomimo panujących wówczas pandemicznych warunków, odbyła się międzynarodowa konferencja, poświęcona gospodarce morskiej i bezpieczeństwu morskiemu. Ona nadała w UE pewną dynamikę sprawom. W tym tygodniu zostało opublikowane studium, które przedstawia bardzo precyzyjnie skalę problemu.  (…) studium było przedmiotem naszych stałych nacisków i wymagań. Jest również obietnica samej przewodniczącej KE na przeznaczanie dalszych środków na kolejne prace badawcze. Chcemy, żeby przystąpiono już do pilotażowych realizacji usuwania zanieczyszczeń. Postęp technologiczny umożliwia coraz tańsze usuwanie tego typu zanieczyszczeń. Skala problemu jest ogromna. Pan redaktor mówił o pozostałościach sowieckich, ale są pozostałości po I wojnie światowej, są zatopione statki z amunicją z konwojów z czasów II wojny światowej, są miny, które były posadowione na dnie morza, które stara się usuwać NATO przy naszym udziale. Cieszę się, że z mojej strony politycznej staraliśmy się wykorzystać te możliwości, które są w UE. Polska była ofiarą obydwu wojen, nie wywoływała ich i nie jest w stanie przy tego typu długości wybrzeża morskiego uporać się sama z tym problemem – mówiła w trakcie debaty europoseł.

Jak podkreślił Artur Kiełbasiński, sprawę unieszkodliwiania groźnych substancji utrudnia fakt, że Rosjanie łamali procedury i pozbywali się ich już w czasie docelowych rejsów. Dlatego nie znamy wszystkich lokalizacji. Profesor Marek Grzybowski potwierdził, że znamy miejsca docelowe, ponieważ zachowały się rozkazy bojowe, ale nie wszyscy dowódcy słuchali rozkazów. Niektórzy się do tego przyznali, inni nie.

– Spotkaliśmy  się w historii z wieloma incydentami, kiedy to rybacy wyławiali takie materiały podczas pracy. Wiemy więc o tym, że są one także w różnych przypadkowych miejscach. Problem jest taki, że gdy rybacy wyławiali amunicję i zgłaszali to, ich jednostka podlegała ostrym restrykcjom. Trzeba było ją odkazić, wydłużał się czas jej odstawienia, dlatego często nikogo nie informowali o takich znaleziskach – mówił.

Baltica 1, 2 i 3 są prawie dwa razy większe niż powierzchnia Gdańska

– Inwestycje w morskie farmy wiatrowe to ogromne projekty. Gdyby porównywać to do powierzchni miast, to Baltica 1, 2 i 3 są prawie dwa razy większe niż powierzchnia Gdańska. To zwiększa ryzyko, że na tak dużym obszarze możemy napotkać obiekty, którymi będziemy musieli się zająć. Nie można oczekiwać, że deweloperzy morskich farm będą odpowiedzialni za oczyszczenie całego obszaru. Niebotycznie podniosłoby to koszty inwestycji, a w konsekwencji miałoby wpływ na ceny energii – uważa Michał Antecki, dyrektor Departamentu Morskich Farm Wiatrowych PGE Baltica.

Przed nami finał wydarzenia, który odbędzie się w dniach 9 i 10 czerwca. Wówczas przedstawiciele świata nauki, eksperci i prezesi czołowych polskich spółek wezmą udział w sześciu debatach w studiu Radia Gdańsk, a podczas uroczystej gali poznamy laureatów nagród Statek Roku oraz Żagiel Radia Gdańsk.

Fot. Depositphotos