Jak możemy uratować wieloryby i inne zwierzęta morskie przed szkodliwymi skutkami plastiku w oceanie? Nowe badanie pokazuje, że zmniejszenie zanieczyszczenia plastikiem może zapobiec śmierci ukochanych gatunków morskich. Ponad 700 z nich, w tym połowa światowej populacji waleni, wszystkie żółwie morskie i jedna trzecia ptaków morskich połyka plastik.

Kiedy zwierzęta jedzą plastik, może on zablokować ich układ pokarmowy, powodując długą, powolną śmierć z głodu. Ostre kawałki plastiku mogą również przebić ścianę jelita, doprowadzając do infekcji, a nierzadko śmierci. Nawet jeden kawałek połkniętego plastiku może zabić zwierzę.

Każdego roku do oceanu trafia około ośmiu milionów ton plastiku, więc rozwiązanie problemu może wydawać się przytłaczające. Jak zmniejszyć szkody wyrządzane wielorybom i innym zwierzętom morskim z powodu takiej ilości plastiku?

Jak w szpitalu przytłoczonym pacjentami, najpierw należy przeprowadzić segregację. Identyfikując przedmioty, które są śmiertelne dla najbardziej wrażliwych gatunków, możemy zastosować rozwiązania ukierunkowane na te najbardziej śmiercionośne odpady.

Niektóre tworzywa sztuczne są bardziej śmiercionośne niż inne

W 2016 roku eksperci zidentyfikowali cztery główne przedmioty, które uznali za najbardziej śmiercionośne dla dzikiej przyrody: resztki sieci rybackich, plastikowe torby, balony i plastikowe sztućce. W ramach nowego badania przetestowano te prognozy ekspertów, oceniając dane z 76 opublikowanych prac badawczych obejmujących 1328 zwierząt morskich (132 walenie, 20 fok i lwów morskich, 515 żółwi morskich i 658 ptaków morskich) z 80 gatunków.

Zbadano, które pozycje spowodowały największą liczbę zgonów w każdej grupie, a także „śmiertelność” każdej pozycji (ile zgonów przypada na interakcję). Okazało się, że eksperci dobrze wytypowali trzy z czterech pozycji.

Elastyczne tworzywa sztuczne, takie jak plastikowe arkusze, torby i opakowania, mogą powodować zatkanie jelit i były odpowiedzialne za największą liczbę zgonów we wszystkich grupach zwierząt. Te foliowe tworzywa sztuczne spowodowały najwięcej zgonów u waleni i żółwi morskich. Resztki rybackie, takie jak sieci, liny i sprzęt, były przyczyną śmierci większych zwierząt, zwłaszcza fok i lwów morskich.

Żółwie i wieloryby, które zjadają plastikowe odpady, mogą mieć trudności z pływaniem, co może zwiększać ryzyko zderzenia ze statkami lub łodziami. Z drugiej strony foki i lwy morskie nie jedzą dużo plastiku, ale mogą umrzeć z powodu spożycia "sieci widmo".

Tymczasem balony, liny i guma były zabójcze dla mniejszej fauny. A twarde tworzywa sztuczne były przyczyną największej liczby ofiar śmiertelnych wśród ptaków morskich. Guma, pozostałości rybackie, metal i lateks (w tym balony) były najbardziej śmiercionośnymi dla ptaków, z największym prawdopodobieństwem spowodowania śmierci na każde zarejestrowane połknięcie.

Jakie jest rozwiązanie?

Najbardziej opłacalnym sposobem ograniczenia śmiertelności megafauny morskiej w wyniku spożycia plastiku jest celowanie w najbardziej śmiercionośne przedmioty i priorytetowe traktowanie ich redukcji w środowisku.

Celowanie w duże plastikowe przedmioty jest również słuszne, ponieważ mogą rozpaść się na mniejsze części. Małe fragmenty sieci, takie jak mikroplastiki i włókna, mają niższy priorytet w zarządzaniu, ponieważ powodują znacznie mniej zgonów megafauny i są trudniejsze w kontrolowaniu.

Elastyczne, podobne do folii tworzywa sztuczne, w tym plastikowe torby i opakowania, należą do dziesięciu najczęściej spotykanych elementów w badaniach odpadów morskich na całym świecie. Wykazano już, że zakazy dotyczące toreb plastikowych i opłaty za torby ograniczają ilość worków zaśmieconych w środowisku. Udoskonalenie lokalnych rozwiązań w zakresie utylizacji i rozwiązań inżynieryjnych w celu umożliwienia recyklingu i wydłużenia żywotności tworzyw sztucznych może również pomóc w ograniczeniu zaśmiecania.

Zgubione narzędzia połowowe są szczególnie śmiertelne. Rybołówstwo charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem utraty narzędzi: 5,7% wszystkich sieci i 29% wszystkich lin ginie rocznie w połowach komercyjnych. Wprowadzenie minimalnych standardów dotyczących sprzętu odpornego na zgubienie lub wyższej jakości może zmniejszyć straty.

Pomóc mogą też inne kroki, w tym:

- zachęcanie do naprawy narzędzi i usuwania uszkodzonych sieci w porcie
- karanie lub zakazywanie działalności połowowej wysokiego ryzyka, w przypadku której prawdopodobne jest zaczepienie lub utrata narzędzi
- egzekwowanie kar związanych z porzucaniem narzęci połowowych.

Działania informacyjne i edukacja rybaków rekreacyjnych w celu zwrócenia uwagi na szkodliwe skutki pozostawionych w wodzie narzędzi połowowych również mogłyby przynieść korzyści.

Balony, lateks i guma są rzadkie w środowisku morskim, ale są nieproporcjonalnie śmiertelne, szczególnie dla żółwi morskich i ptaków morskich. Zapobieganie celowemu wypuszczeniu balonów i przypadkowemu uwolnieniu podczas wydarzeń i uroczystości wymagałoby wprowadzenia przepisów i zmiany woli opinii publicznej.

Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców CSIRO.