WWF: ponad połowa obszarów przyrodniczych w UE chroniona tylko na papierze

Ponad połowa obszarów przyrodniczych w Unii Europejskiej jest chroniona wyłącznie na papierze. Wynika to z różnego rodzaju opóźnień w poszczególnych państwach członkowskich. Tą i wiele innych informacji można znaleźć w najnowszym raporcie WWF.  Raport ukazuje, jak skuteczne wdrożenie dyrektyw przez Komisję Europejską oraz władze krajowe może korzystnie wpłynąć zarówno na zagrożone gatunki jak i lokalną gospodarkę.

Komisja Europejska w grudniu 2016 r. przyznała, że dyrektywa ptasia oraz dyrektywa siedliskowa są najsilniejszym prawem ochrony europejskiej przyrody, jednocześnie zobowiązała się do poprawy ich skuteczności. W nowym raporcie WWF „Preventing paper parks: How to make the EU nature laws work” znajdują się przegląd głównych problemów ochrony przyrody w Unii Europejskiej oraz propozycje ich skutecznych rozwiązań, które należy jak najszybciej wprowadzić w życie. W dokumencie jako właściwe działania, w celu zapewnienia skutecznej ochrony przyrody i przywrócenia Europie dawnego charakteru, uznaje się m.in.: zwiększenie morskich obszarów chronionych, wdrożenie  efektywnych działań ochronnych i przygotowanie planów ochrony dla wszystkich terenów przyrodniczo cennych, zwiększenie nakładów na ich ochronę, dobry system monitoringu oraz skuteczne egzekwowanie prawa.
 
– Europa ma jedno z najsilniejszych praw ochrony przyrody na świecie, jednak na skutek  wielu niezgodnych z prawem działań dalej tracimy cenne gatunki i siedliska.  Dobre prawo musi być odpowiednio wdrażane, poparte efektywnym zarządzaniem i odpowiednim finansowaniem, aby przynieść zamierzone skutki. Niniejszy raport daje instytucjom unijnym oraz władzom krajowym wskazówki kroków niezbędnych do zatrzymania utraty różnorodności biologicznej oraz zrównoważonego użytkowania przyrody – mówi Dariusz Gatkowski z WWF Polska.
 
Jak wynika z raportu, unikalne obiekty przyrodnicze, takie jak mokradła, góry, rzeki oraz obszary morskie są zagrożone z powodu istnienia luk prawnych, braku odpowiednich ocen oddziaływania na środowisko i nieistniejących lub nieodpowiednich planów zarządzania. Umożliwia to powstawanie szkodliwych przedsięwzięć, takich jak rozwój żeglugi rzecznej, które są powodem wysychania podmokłych terenów Doñana (Hiszpania) i jest dużym zagrożeniem dla polskich rzek (Wisła, Odra, Warta), duże zmiany w kompleksie narciarskim zagrażające istnieniu niedźwiedzi brunatnych w Parku Narodowym Pirin (Bułgaria), plany powstania elektrowni wodnej w górach Tarcu (Rumunia) czy intensyfikacja pozyskania drewna w Puszczy Białowieskiej.
 
Dyrektywy dotyczące ochrony przyrody w UE są nagminnie naruszane, o czym świadczą jeszcze inne przykłady przytoczone w raporcie. Istnienie dobrze skonstruowanego prawa jest pierwszym krokiem dla ochrony przyrody. WWF apeluje o kolejny, bardzo ważny krok, jakim jest wdrażanie istniejących zapisów prawnych.
 
W raporcie zostały przedstawione również pozytywne przykłady ochrony środowiska, które przyniosły korzyści nie tylko dla przyrody, ale także dla mieszkańców i gospodarki. Silna współpraca lokalnych władz i sektora prywatnego przyczyniła się na przykład do przekształcenia austriackiej miejscowości Lechtal w symbol lokalnej dumy i docelową atrakcję turystyczną. Natomiast dzięki naciskom Komisji Europejskiej i sezonowemu zakazowi połowów w Finlandii, stan populacji jednego z najrzadszych gatunków foki na świecie zaczyna się  poprawiać. W raporcie pokazano również dobry przykład wdrażania dyrektyw naturowych w Polsce, jakim jest ochrona wodniczki, niewielkiego ptaka zamieszkującego tereny podmokłe, którego obrona wymaga szerokiego udziału różnych grup interesariuszy, w tym rolników, naukowców, organizacji pozarządowych i zarządzających obszarami chronionymi.
 
Społeczny i polityczny sukces kampanii Nature Alert, w której ponad pół miliona osób wyraziło swoje poparcie dla prawa ochrony przyrody w Unii Europejskiej, prowadzonej przez WWF i inne organizacje pozarządowe  pokazuje, że ochrona przyrody powinna leżeć u podstaw Unii Europejskiej. Dbanie o naturę przynosi wymierne korzyści dla ludzi i ich gospodarek, musi być także podstawą  dla przyszłych zmian w sektorach gospodarki takich jak rolnictwo, energia i transport.