Pomoc publiczna a inwestycje portowe - decyzja Komisji Europejskiej w sprawie Portu Lauwersoog

W jednej z ostatnio rozpatrywanych spraw Komisja Europejska ustaliła, że inwestycja przeprowadzana w Porcie Lauwersoog (Holandia) przez podmiot zarządzający portem ("Exploitatiemaatschappij Havencomplex Lauwersoog", dalej "EHL") a współfinansowana ze środków publicznych - nie stanowi pomocy publicznej w rozumieniu Artykułu 107(1) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE 2012 C 326).

Niniejszy artykuł przybliża w syntetycznej formie tło faktyczne i prawne postępowania w sprawie, jak również wnioski Komisji Europejskiej, które doprowadziły do wydania rozstrzygnięcia korzystnego dla podmiotu notyfikującego.

Port w Lauwersoog jest portem wykorzystywanym zarówno do celów komercyjnych, jak i rekreacyjnych. Aktywność ekonomiczna w porcie koncentruje się wokół rybactwa, w szczególności - działalności przedsiębiorców zajmujących się połowem krewetek. Nadto port posiada niewielką marinę dla celów rekreacyjnych. Inwestycja obejmować miała prace budowlane polegające na : (i) przedłużeniu nabrzeża wykorzystywanego do celów komercyjnych w rybactwie, a ponadto : (ii) odnowieniu mariny, oraz (iii) budowie platformy dla wędkarstwa sportowego.

Jak argumentował podmiot zarządzający portem, przeprowadzana inwestycja miała na celu uporządkować i ułatwić bezpieczne współistnienie sfery działalności podmiotów komercyjnych i rekreacyjnych. Celem notyfikowanej inwestycji było ograniczenie wielogodzinnych zatorów powodowanych zbyt niską zdolnością przeładunkową dotychczasowego nabrzeża przy którym obsługiwano jednostki wyładowujące połowy. Przedłużenie nabrzeża miało rozładować ruch, poprawiając jednocześnie bezpieczeństwo w porcie. Zarazem, przeprowadzana inwestycja miała dopasować nabrzeże do nowoczesnych technologii przeprowadzania połowów.

Inwestycję finansowano w 80% ze środków publicznych (zapewniane przez prowincję Groningen). Pozostałe 20% stanowiły środki własne EHL, pochodzące z m.in. opłat pobieranych od użytkowników. Infrastruktura powstała wskutek przeprowadzenia inwestycji miała stanowić własność EHL.

Prezentując stanowisko co do potencjalnego naruszenia konkurencji i wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, EHL oświadczyło, że jednostki rybackie zwykle wybierają porty najbliższe połowom, co ogranicza zasięg geograficzny rynku, w którym port funkcjonuje. Port w Lauwersoog ma co prawda największy udział w rynku połowów krewetek w Holandii, jednak wynika to głównie z geograficznego położenia w pobliżu istotnych łowisk. Dystans, który holenderscy rybacy są gotowi pokonać, jest ograniczany przez ceny paliw, które stanowią istotny składnik kosztów ponoszonych przez tych przedsiębiorców, co z założenia też ogranicza potencjalny krąg rybaków zainteresowanych w połowach z wykorzystaniem Portu Lauwersoog. Stosownie, udział rybaków z innych Państw Członkowskich wśród użytkowników Portu jest niewielki a tym samym w minimalnym zakresie występuje konkurencja pomiędzy Port Lauwersoog a innymi portami w Unii Europejskiej.

Poddając sprawę pod rozstrzygniecie, Komisja Europejska, przypomniała, iż zgodnie z art. 107(1) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, publiczne wsparcie dla przedsiębiorców jest zakazane o ile zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i wpływa na wymianę handlową pomiędzy Państwami Członkowskimi.

Mając to na uwadze, Komisja Europejska przychyliła się do argumentacji przedstawianej przez EHL w sprawie i wyraziła stanowisko wedle którego, w szczególności, (i) w danym przypadku, skutki inwestycji będą się ograniczać do rynku lokalnego, (ii) działania inwestycyjne ukierunkowane są przede wszystkim na eliminację "wąskich gardeł" Portu aniżeli na zwiększeniu jego potencjału w wymiarze, który mógłby przyciągnąć nowych przedsiębiorców czy klientów z innych Państw Członkowskich, a (iii) zarazem realizacja projektu inwestycyjnego nie będzie miała istotnego wpływu na wykształconą strukturę handlu w ramach Unii Europejskiej, w tym znaczeniu, iż nie przyczyni się w istotny sposób na decyzje biznesowe przedsiębiorców z Państw Członkowskich do korzystania z Portu Lauwersoog w zastępstwie innych portów. W konkluzji, Komisja Europejska przyjęła, iż w danej sprawie notyfikowane wsparcie finansowe dla Portu Lauwersoog nie stanowi pomocy publicznej, o której mowa w  art. 107(1) TFUE.

Komentarz. Decyzja w sprawie Portu Lauwersoog jest przykładem sytuacji, w której w ogóle nie dochodzi do uznania przez Komisję Europejską danej pomocy, w postaci dofinansowania udzielonego ze środków państwowych, za pomoc publiczną, ze względu na regionalny charakter rynku, na który konkretne przedsięwzięcie inwestycyjne mogłoby oddziaływać i jego marginalny wpływ, o ile w ogóle, na handel wewnątrzwspólnotowy.


Piotr Gajlewicz, radca prawny
Michał Hubicki, aplikant radcowski
"Marek Czernis - Kancelaria Radcy Prawnego"
w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl