Polska, Estonia, Litwa i Łotwa będą wspólnie chronić infrastrukturę energetyczną

Przypadki uszkodzenia infrastruktury energetycznej na morzu i inne zagrożenia geopolityczne wymuszają zdecydowane działania. W związku z tym, biorąc pod uwagę znaczenie bezpieczeństwa energetycznego dla stabilności regionu, Polska, Estonia, Litwa i Łotwa podpisały 16 czerwca memorandum o współpracy w zakresie ochrony i odporności infrastruktury energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem infrastruktury podmorskiej. 

Wraz z podpisaniem dokumentu utworzono grupę roboczą łączącą przedstawicieli władz i instytucji z Polski, Estonii, Litwy i Łotwy, działającą w zakresie ochrony i odporności infrastruktury energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem podwodnej. Jej działania będą koncentrować się będą na wspólnych aktywnościach w obszarach: zapobiegania, wykrywania czy reagowania na potencjalne zagrożenia dla krytycznej infrastruktury– zarówno lądowej, jak i morskiej – przed zagrożeniami fizycznymi, cybernetycznymi i innymi. Kluczowe działania przewidziane w memorandum to także rozwój mechanizmów szybkiej wymiany informacji, organizacja wspólnych ćwiczeń (w tym morskich) i koordynacja reakcji w sytuacjach kryzysowych.

- Bezpieczeństwo energetyczne regionu Morza Bałtyckiego wymaga ścisłej współpracy międzynarodowej, szczególnie po synchronizacji państw bałtyckich z systemem europejskim. Poprzez ochronę infrastruktury i zwiększenia jej odporności wspólnymi siłami zwiększamy nasze bezpieczeństwo - powiedziała ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig- Kloska, będąca jednym z sygnatariuszy memorandum. 

Jak informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, celem memorandum jest wzmocnienie współpracy w zakresie ochrony infrastruktury energetycznej, szczególnie tej znajdującej się pod wodą. Będzie to wiązało się z prowadzeniem wspólnych działań zapobiegawczych, wykrywaniem zagrożeń, reagowaniem na incydenty, a także odstraszanie potencjalnych przeciwników. Odbywa się to w sytuacji, gdy na przestrzeni 2024 i 2025 roku miały miejsce przypadku uszkodzeń podwodnych rurociągów i kabli światłowodowych, o co podejrzewa się rosyjskie służby, korzystające w tym celu z tankowców wchodzących w skład tzw. "floty cieni". Pod koniec maja głośnym echem odbił się incydent na Bałtyku, gdy w rejonie gdzie znajduje się kabel łączący Polskę i Szwecję zaobserwowano podejrzany statek. Po wysłaniu w ten rejon samolotu patrolowego jednostka odpłynęła w kierunku rosyjskiego portu. Następnie na ten obszar przybył okręt hydrograficzny ORP Heweliusz, który sprawdzał dno morskie pod kątem podejrzanych działań oraz uszkodzeń infrastruktury, nie dopatrując się takowych. W związku z tym odbyła się w Gdyni odprawa kadry dowódczej sił morskich z udziałem premiera Donalda Tuska.

Czytaj więcej: Odprawa premiera z kadrą Marynarki Wojennej w COM-DKM w Gdyni

Wspólne działania Polski i państw bałtyckich, prowadzone z aktywnym udziałem Komisji Europejskiej, koncentrują się na czterech filarach ochrony infrastruktury: zapobieganiu, wykrywaniu, reagowaniu i odstraszaniu. Inicjatywa jest także odpowiedzią na incydenty z ostatnich lat, takie jak uszkodzenia EstLink 2 i Balticconnector. Dodatkowo, operatorzy systemów przesyłowych zawarli porozumienie techniczne o współpracy, a rządy państw regionu zaktualizowały Memorandum  BEMIP (Baltic Energy Market Interconnection Plan), potwierdzając wolę kontynuowania integracji i inwestycji w infrastrukturę krytyczną. 

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przypomniało, że już 9 lutego tego roku Estonia, Łotwa i Litwa zsynchronizowały swoje systemy elektroenergetyczne z europejskim obszarem synchronicznym (CESA) przez Polskę, co zakończyło wieloletni proces integracji energetycznej z UE i uniezależniło region od systemu rosyjskiego.