Kobiety z Melanezji ratują życie w Pacyfiku. Przykład dla Bałtyku

Sea Women of Melanesia to pierwsza w regionie Pacyfiku organizacja zajmująca się ochroną środowiska morskiego, złożona wyłącznie z kobiet. Jej członkinie to rdzenne mieszkanki Papui-Nowej Gwinei. Mają na koncie ponad 330 badań raf i pomogły zabezpieczyć tysiące hektarów w 25 rezerwatach morskich. W sierpniu  br. panie z Sea Women of Melanesia zdobyły  EquatorPrize 2025!

W Międzynarodowy Dzień Ludności Rdzennej Świata (International Day of the World’s Indigenous Peoples), Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP - United Nations Development Programme) wyróżnił  organizację Sea Women of Melanesia wśród dziesięciu laureatów Nagrody Equator 2025.

Ta prestiżowa nagroda jest przyznawana corocznie, aby uhonorować rozwiązania oparte na naturze. Wyróżniane są projekty wdrażane przez lokalne społeczności, które promują zrównoważony rozwój i odporność ekologiczną. Panie z Papui-Nowej Gwinei znalazły się w gronie laureatów z Argentyny, Brazylii, Ekwadoru, Indii, Indonezji, Kenii, Peru i Tanzanii.

Zespół ratujący rafy koralowe. Źródło: Sea Women of Melanesia

Dziesięć inicjatyw wybrano  spośród ponad 700 nominacji ze 103 krajów. Tegoroczni laureaci Nagrody Equator 2025 wykazali aktywność w temacie: „Natura dla działań na rzecz klimatu”. Szczególnie zwracano uwagę na działania  na rzecz klimatu podejmowanych przez młodzież i kobiety. Panie zaangażowały się w dwóch kluczowych obszarach. W pierwszych skupiono się na ochronie i przywracaniu kluczowych ekosystemów w celu łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu. Film: https://youtu.be/r5H7WCQPVw0

Nagradzanie lokalnej aktywności

W drugim obszarze oceniano zaangażowanie we wspieraniu sprawiedliwej transformacji w kierunku inkluzywnych, opartych na naturze gospodarek, które stwarzają możliwości dla ludności rdzennej i lokalnych społeczności. Nagradzano te inicjatywy, które  chronią bioróżnorodność, promują suwerenność żywnościową i budują odporne społeczności, jednocześnie szanując tradycyjną wiedzę i kluczową rolę ludności rdzennej i lokalnych społeczności w zrównoważonym rozwoju.

Naomi Longę z Papui-Nowej Gwinei otrzymuje nagrodę organizacji charytatywnej Whitley Fund for Nature (WFN) za ochronę raf koralowych w zatoce Kimbe. Żródło: Whitley Fund for Nature.

- W tym ważnym dniu laureaci Equator Prize 2025 przypominają o znaczeniu uhonorowania i uznania wizji i przywództwa ludności rdzennej i lokalnych społeczności. Rozwiązania te, oparte na wiedzy rdzennej i wspólnym zarządzaniu, są nie tylko skuteczne, ale wręcz niezbędne do osiągnięcia sprawiedliwej, inkluzywnej i zrównoważonej przyszłości dla wszystkich” – stwierdził Marcos Neto, zastępca Sekretarza Generalnego ONZ i dyrektor Biura ds. Polityki i Wsparcia Programów UNDP.

Wraz z laureatami z 2025 roku sieć Nagrody Equator obejmuje obecnie ponad 300 organizacji społecznych z 84 krajów, uhonorowanych od momentu jej ustanowienia w 2002 roku. Każda zwycięska inicjatywa otrzymuje 10 tys. dolarów i jest uhonorowana podczas uroczystej ceremonii wręczenia nagród online, która odbędzie się jeszcze w tym roku. Zwycięska inicjatywa ma możliwość udziału w wydarzeniach globalnych, takich jak Zgromadzenie Ogólne ONZ i Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP30) w Belém w Brazylii.

Zespół ratujący rafy koralowe. Źródło: Sea Women of Melanesia

Kobiety morza ratują rafy

Organizacja Sea Women of Melanesia swoją silną pozycję w regionie uzyskała dzięki aktywności młodych rdzennych kobiet, które postanowiły swoją aktywność skoncentrować na ochronie życia w otaczających morzach.  Szczególnie poświęciły się ochronie raf koralowych Papui-Nowej Gwinei.  Dzięki nauce nurkowania i rozwijaniu wiedzy o życiu raf koralowych i ich biosystemu ratują środowisko i edukują regionalne społeczności.

- Nasze zespoły przeprowadziły ponad 330 badań raf i pomogły zabezpieczyć tysiące hektarów w 25 rezerwatach morskich. Rezerwaty morskie wokół wysp Melanezji mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia odporności raf koralowych. W rezerwatach realizowane są programy wspierania szybszej odbudowy  kolonii koralowców. Ich śmieć przejawia się w blaknięciu koralowców pod wpływem  zmian klimatycznych i niszczeniu środowiska przez człowieka.

- W Papui-Nowej Gwinei Sea Women of Melanesia (SWoM) udowadniają, że kiedy prym wiodą rdzenne kobiety, oceany kwitną – piszą o sobie panie walczące o ochroną środowiska wodnego Melanezji. Ta młoda, bo działająca od 2018 r. i kierowana przez kobiety organizacja „wzmacnia pozycję lokalnych liderów, łącząc tradycyjną wiedzę z nowoczesną nauką o morzu w celu ochrony raf koralowych i ekosystemów przybrzeżnych”.

Panie badające umierające rafy koralowe. Źródło: Sea Women of Melanesia

Położona w zachodnim Trójkącie Koralowym Oceanu Spokojnego, Zatoka Kimbe to obszar o niezwykłej bioróżnorodności morskiej. Na tym akwenie żyje 76% (605) gatunków raf koralowych oraz 6 tys. gatunków ryb oraz 800 gatunków raf koralowych. Trójkąt Koralowy zapewnia również pożywienie i środki do życia ponad 120 milionom ludzi.

Ten region morski jest jednak zagrożony przełowieniem, degradacją siedlisk i zmianami klimatu. The Sea Women of Melanesia współpracuje bezpośrednio z lokalnymi społecznościami, głównie z kobietami, przy projektowaniu i wdrażaniu Lokalnie Zarządzanych Obszarów Morskich (LMMA), aby umożliwić odbudowę raf i środowiska.

Zespół ratujący rafy koralowe. Źródło: Sea Women of Melanesia

Na ratunek 1 500 ha raf koralowych

Najbardziej aktywną grupę stanowi ponad  50 kobiet z Papui-Nowej Gwinei, które zostały przeszkolone w zakresie monitorowania raf i kierowania aktywnością lokalnych społeczności. Pod ich ochroną znajduje się około 1 500 hektarów rafy koralowej zarządzanych jako lokalnie administrowane obszary morskie (LMMA - Locally Managed Marine Areas).

Panie przeprowadzają systematyczne badania raf koralowych i kształtują politykę ochrony środowiska morskiego. I co najważniejsze. Do tych zadań zmobilizowały ponad  3 tys. członków spośród lokalnych społeczności. W ochronę środowiska morskiego udało się zaangażować społeczeństwa  żyjące w ponad  15 wioskach.

Plan trasy badań rafy koralowej. Źródło: Sea Women of Melanesia

- Nasze wielokrotnie nagradzane programy szkoleniowe dają kobietom w całej Melanezji niezbędne umiejętności z zakresu nauk morskich. Są one niezbędne do skutecznego prowadzenia działań na rzecz ochrony środowiska w lokalnych społecznościach – informują panie z SWoM i podkreślają: „Nie zajmujemy się tylko ochroną raf – pomagamy społecznościom i kształcimy kobiety-liderki”.

Aby zmobilizować mieszkańców wysp do działań na rzecz ochrony środowiska prowadzone są  „wciągające zdjęcia i produkowane edukacyjne materiały wideo, tworzymy narracje, które odzwierciedlają, inspirują i promują naszą misję”.

Siedziba główna SWoM znajduje się w stolicy kraju, Port Moresby, a biura regionalne w Alotau (prowincja Milne Bay) i Kimbe (prowincja West New Britain). Regionalne placówki stanowią ważne punkty wspierania działalności na rzecz utrzymania bioróżnorodności morskiej w Trójkącie Koralowym. -  Jesteśmy w samym sercu ekosystemów raf koralowych, które zobowiązaliśmy się chronić – podkreśla SWoM.

Zespół badający rafy koralowe. Źródło: Sea Women of Melanesia

Edukacja i badanie środowiska

- Naszą misją jest dostarczanie praktycznych rozwiązań mających na celu zwiększenie liczby rezerwatów morskich w Trójkącie Koralowym, który jest obszarem o największej bioróżnorodności – zaznacza Sea Women of Melanesia. Zapewniamy Melanezyjkom szkolenia z zakresu nauk morskich i zasoby, których potrzebują, aby odgrywać wiodącą rolę we wspieraniu oddolnych działań na rzecz ochrony środowiska morskiego w Papui-Nowej Gwinei – podkreślają panie z Sea Women of Melanesia.

Źródło: Sea Women of Melanesia

Nie jest to praca tylko dla idei. Malezyjczycy żyją z morza. A ważną aktywnością jest rybołówstwo. Dlatego kobiety z Sea Women of Melanesia  pomagają społecznościom nadmorskim w tworzeniu Lokalnie Zarządzanych Obszarów Morskich. Chodzi o to, aby wspierać zrównoważone rybołówstwo i chronić bioróżnorodność.

To z kolei zapewnia odpowiednią w tym środowisku jakość życia w partnerskich wioskach. Obecnie Sea Women of Melanesia pretenduje do nagrody Emerging Climate Champions Award. Uzyskanie nagrody pozwoli na  rozszerzenie aktywności poprzez nowe  szkolenia i ochronę raf koralowych na kolejne społeczności  w całej Melanezji.

Nagroda Emerging Climate Champions Award to globalny, otwarty konkurs o funduszu 25 milionów dolarów, sponsorowany przez Enlight Foundation i The Patchwork Collective. Nagroda zapewnia wybranej organizacji wieloletnie finansowanie w wysokości 1 miliona dolarów. Dotacja przeznaczona jest dla organizacji promującej rozwiązania klimatyczne.

Wybór beneficjentów dokonywany jest na podstawie  opinii młodych liderów klimatycznych z całego świata. Nagroda Emerging Climate Champions Award bezpośrednio uwzględnia perspektywy młodzieży, a także kulturowe i lokalne działania na rzecz niwelowania zmian w środowisku pod wpływem niekorzystnego oddziaływania klimatu.