Jeśli nie zostaną podjęte radykalne i natychmiastowe  działania w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i lokalnego wpływu na środowisko to rafy koralowe, jakie znamy, prawdopodobnie przestaną istnieć do końca tego wieku - ostrzega  Andréa Grottoli, prezes International Coral Reef Society. Zagrażają im rosnące temperatury, zakwaszenie oceanów, spływy powierzchniowe i zanieczyszczenia. 110 organizacji naukowych, zajmującymi się naukami o wodzie, zrzeszających łącznie ponad 80 tys. naukowców z całego świata - również z Polski -  ogłosiło alarm dotyczący zmian klimatu i ich wpływu na zasoby morskie oraz słodkowodne.  

W bezprecedensowym apelu, ogłoszonym 14 września br., wezwano do radykalnego ograniczenia globalnej emisji gazów cieplarnianych, aby zapobiec najbardziej drastycznym zmianom w ekosystemach wodnych wywołanym działalnością człowieka.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, ryby stanowią 17% białka zwierzęcego spożywanego na świecie, rybołówstwo i akwakultura zatrudniają bezpośrednio prawie 60 milionów ludzi, a światowy handel produktami rybnymi osiągnął 152 miliardy dolarów rocznie, z czego 54% pochodzących z krajów rozwijających się.

„Rybołówstwo dostarcza cennego białka, od którego korzystają miliardy ludzi, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Zmiany klimatyczne stanowią zagrożenie dla tego kluczowego źródła białka. Obecna trajektoria emisji gazów cieplarnianych wymaga pilnej uwagi, aby zapewnić przyszłość światowego rybołówstwa ”- powiedziała Bronwyn Gillanders, przewodnicząca Światowej Rady Towarzystw Rybołówstwa.

Szacuje się, że w 2020 r. koszty związane ze zmianami klimatu wyniosą w Europie 100 mld €, zaś w 2050 r. będzie to już 250 mld €. Z kolei już teraz walka o wodę stanowi główne źródło konfliktów w 45 krajach na świecie. Jeśli nie zostaną podjęte natychmiastowe działania, naukowcy przewidują katastrofalne skutki dla rybołówstwa komercyjnego i rekreacyjnego, połowów prowadzonych na potrzeby własne społeczności przybrzeżnych, a także dla zdrowia ludzkiego i gospodarki światowej.

„Akwakultura, zarówno słodkowodna, jak i morska, zatrudnia ponad 21 milionów ludzi i w 2018 roku stanowiła 46% światowej produkcji ryb i owoców morza oraz 52% ryb i owoców morza przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Wpływ spowodowanej przez człowieka zmiany klimatu na systemy produkcyjne zagraża temu kluczowemu źródłu dochodów i bezpieczeństwu żywności ”- przekonuje Jimmy Avery, prezes Światowego Towarzystwa Akwakultury.

„Musimy działać już teraz, aby zabezpieczyć wodę pitną, zapasy żywności oraz zdrowie i dobrobyt ludzi. Ponure prognozy dotyczące ekosystemów wodnych na świecie nie są wyłącznie teoretyczne. One dzieją się na naszych oczach, a brak działań z naszej strony grozi przyszłym pokoleniom” -  stwierdził Scott Bonar, prezes American Fisheries Society cytowany w komunikacie prasowym Stowarzyszenia.

Naukowcy są przekonani, że przewidywany wzrost temperatury oceanów spowoduje spadek połowów w większości obszarów. Wiele z eksploatowanych stad np. homarów, dorszy czy makreli przemieści się na inne obszary, przekraczając granice międzynarodowe, co będzie miało poważne konsekwencje dla zaopatrzenia w ryby i owoce morza, działalności portów oraz wszystkich powiązanych gałęzi gospodarki. Utrata siedlisk, spowodowana podniesieniem poziomu morza, doprowadzi do spadku liczebności większości poławianych w celach komercyjnych gatunków ryb i skorupiaków, które na pewnych etapach cyklu życiowego są zależne od ujść rzek oraz systemów przybrzeżnych. Z kolei zwiększona absorpcja dwutlenku węgla zmieniająca skład chemiczny oceanów powoduje, że niektóre wody stają się zbyt kwaśne dla organizmów mających wapienne szkielety (np. ostrygi, małże, koralowce), zagrażając prawidłowemu funkcjonowaniu morskich sieci pokarmowych.

Narażone na skutki zmian klimatu są także ryby słodkowodne. 40% ryb zamieszkujących Amerykę Północną jest obecnie zagrożonych z powodu zanieczyszczenia, utraty siedlisk, eksploatacji wód oraz wprowadzenia gatunków inwazyjnych. Czynniki te w połączeniu ze zmianami klimatu doprowadzą do znacznego spadku ilości ryb słodkowodnych, co z kolei będzie miało katastrofalne skutki dla kulturowej, rekreacyjnej i ekonomicznej wartości systemów słodkowodnych.

„Zmiany klimatu powodują ocieplenie rzek, jezior i strumieni w całej Ameryce, zmniejszając dostępność siedlisk dla ryb słodkowodnych, zwłaszcza gatunków zimnowodnych. Dłuższe lata i cieplejsze zimy zmniejszają ilość śniegu niezbędną do utrzymania połowów pstrąga błękitnego na Zachodzie. Wędkarze i zależne od nich firmy związane z turystyką rekreacyjną zauważą drastyczny spadek liczby ryb i dni spędzonych na wodzie ”- powiedział dr Douglas J. Austen, dyrektor wykonawczy AFS.

Oprócz redukcji emisji gazów cieplarnianych, niezbędna jest zdecydowana polityka oraz programy mające na celu złagodzenie skutków zmian klimatu. Jeśli mamy zapobiec utracie niezliczonej ilości gatunków, z których jako ludzkość czerpiemy ogromne korzyści, musimy ograniczyć wpływ zmian klimatu na ryby i rybołówstwa. Aby zapewnić długoterminowo dobrą kondycję ekosystemów wodnych, a także prawidłowe funkcjonowanie branży morskiej należy jak najszybciej opracować skuteczny plan adaptacji do zachodzących zmian klimatycznych w morzach i oceanach.

Treść oświadczenia oraz lista sygnatariuszy dostępne są na stronie: climate.fisheries.org/world-climate-statement/

American Fisheries Society (AFS) jest najstarszym (założono je w 1870 r.) i największym na świecie stowarzyszeniem naukowym zajmującym się rybołówstwem. Misją ASF jest zwiększenie ochrony oraz zrównoważony rozwój zasobów rybnych i ekosystemów wodnych poprzez rozwój rybołówstwa i nauk o wodzie, a także wspieranie rozwoju specjalistów w dziedzinie rybołówstwa. Jako wydawca pięciu czasopism, licznych książek i organizator specjalistycznych konferencji ASF jest wiodącym źródłem informacji na temat rybołówstwa i zarządzania połowami na świecie.
www.fisheries.org