Rybołówstwo Unii Europejskiej będzie miało trudności z utrzymaniem rentowności z powodu gwałtownego wzrostu kosztów energii i inflacji w 2022 r. Flota rybacka UE może zakończyć 2022 r. ze stratami, wynika z najnowszego „2022 Annual Economic Report on the EU Fishing Fleet”.
Niekorzystne trendy ekonomiczne zostaną osłabione w niektórych krajach w wyniku finansowego wsparcia UE i krajowej pomocy publicznej. Nie zmieni to jednak stałego trendu zmniejszania się floty i liczby osób, które wybierają trudny zawód rybaka.
Rybołówstwo w (nie)zrównoważonym świecie
- Wyniki zaprezentowane w niniejszym raporcie pokazują również, że cele zrównoważonego rybołówstwa i transformacji energetycznej wzajemnie się wzmacniają i są niezbędne do zapewnienia długoterminowej społeczno-gospodarczej rentowności sektora rybołówstwa UE – przekonuje Dyrekcja Generalna ds. Morskich i Rybołówstwa (DG Mare).
Oprócz prognoz na 2022 r. raport obejmuje również analizę zmian od 2020 roku, kiedy sektor został dotknięty pandemią Covid-19. Od tego czasu unijna flota rybacka płynie pod wiatr.
Sztormową falę wywołało wyjście Wielkiej Brytanii z UE, co spowodowało wyłączenie znacznych akwenów, na których aktywnie działali rybacy z Francji, Danii oraz innych krajów UE.
- W 2022 r. w następstwie agresji militarnej Rosji na Ukrainę ceny paliw w 2022 r. znacznie wzrosły. Były one prawie dwukrotnie wyższe od cen z 2021 r. w lipcu 2022 r., co doprowadziło do kolejnego wzrostu kosztów operacyjnych – zauważa DG Mare.
Flota
W 2020 r. flota rybacka UE liczyła 73 716 statków o łącznym tonażu brutto 1,30 mln t i mocy silników 5,26 mln kW. Z tego 17 605 statków stało na cumach. Tak więc 23,8% floty to grupa statków nieaktywnych.
Aktywnych statków rybackich zbliżyła się do 56 111 jednostek. Spośród aktywnych statków 75% stanowiły jednostki SSCF (small-scale coastal fleet), 24% to LSF (large-scale fleet), a mniej niż 0,5% DWF (distant-water fleet). Zdolność floty UE nadal malała w podobnym tempie jak w poprzednich latach.
W 2020 r. flota łodzi przybrzeżnych UE działająca na niewielką skalę (SSCF) liczyła 42 582 statki i zapewniała zatrudnienie dla 62 196 rybaków. Oznacza to, że SSCF stanowiły 76% aktywnej floty z 50% udziałem zaangażowanych w połowach rybaków. EPC wyniosły 32 128, co wskazuje na charakter tej działalności w niepełnym wymiarze godzin.
Małe statki mało rentowne
Łącznie działalność w grupie SSCF była rentowna w 2020 r., ale przychody i osiągnięta wartość dodana oraz wszystkie wskaźniki ekonomiczne zmalały w porównaniu z 2019 r. Jedynym wyjątkiem jest średnia płaca, która wzrosła o 4,2% do 14 365 EUR (w porównaniu z 2019 r.).
Wyniki w podziale na państwa członkowskie pokazują, że aktywności SSCF w siedmiu krajach przyniosło straty. Straty brutto zgłaszali Niemcy, Dania, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta i Polska. O stratach netto informowali: Niemcy, Dania, Estonia, Finlandia, Grecja, Litwa, Łotwa, Malta, Polska i Szwecja.
Szczególnie zła sytuacja była widoczna w regionie bałtyckim, gdzie łącznie rybacy SSCF osiągali już ujemne straty brutto w latach 2018-19, a w 2020 r. wyniki ekonomiczne uległy dalszemu pogorszeniu.
Duże trzymają się mocno
W 2020 r. flota dużych jednostek liczyła 13 280 statków i zatrudniała 55 952 rybaków. To stanowiło odpowiednio 18% całej floty rybackiej UE i 45% rybaków. Flota ta zapewniała 79% udziału w dostawach ryb i owoców morza do portów i gwarantowała 70% wartości dostaw floty rybackiej UE.
Flota LSF była rentowna w 2020 roku, ale wartość dodana spadła o 6%, zysk brutto o 8,5%, a zysk netto o 23% w porównaniu do roku 2019. Jest to powtórzenie tego, co zaobserwowano w 2019 r. Podobnie jak w 2019 r. wszystkie floty LSF państw członkowskich wypracowały zysk brutto w 2020 r. Jedynie trzy administracje – Cypr, Niemcy i Finlandia – zgłosiły straty netto.
Flota dalekomorska UE (DWF) liczyła w 2020 r. 249 statków i zatrudniała 6 480 rybaków. To stanowi poniżej 0,5% floty UE, w której zatrudniano 5,3% ogółu rybaków UE. Flota ta zapewniała dostawy 15% złowionej masy i taki sam procent wartości połowów floty UE.
Armatorzy dalekomorscy osiągnęli wartość dodaną 314 mln EUR. Zysk brutto oszacowano na 91 mln euro, a zysk netto na 31 mln euro. Zysk brutto i wartość dodana były zbliżone poziomem do wartości uzyskanych w 2019 roku, natomiast zysk netto wzrósł o prawie 23%. Francuska administracja zgłosiła, że jej flota LDF poniosła stratę brutto, a włoska administracja zgłosiła zakończenie roku ze stratą netto.
Rybacy
Na podstawie danych przekazanych przez państwa członkowskie w ramach EU MAP w 2020 r. zatrudnienie wynosiło 124 636 rybaków. Średnie zarobki rybaków w UE osiągnęły 25 654 euro rocznie. Ale prawie 29% zatrudnionych było rejestrowanych jako wykonujących pracę nieodpłatnie. Podobny udział rejestrowano również w 2019 r.
Stwierdzono znaną od lat prawdę, że występuje duże zróżnicowanie płac w różnych państwach członkowskich. Dlatego płaca waha się od średniej płacy wynoszącej 1 127 EUR dla rybaków cypryjskich do 107 461 EUR dla rybaków belgijskich. W obu przypadkach notowano wyższe wartości niż w 2019 r.
Flota UE spędziła 5,3 mln dni na morzu i zużyła 1,9 mld litrów paliwa. Rybacy UE wyłowili i przekazali do skupu 3,9 mln t ryb i owoców morza o zgłoszonej wartości 5,8 mld EUR.
Rentowność maleje
Globalną wartość dodaną brutto oszacowano na 3,3 mld euro, a zysk brutto 1,16 mld euro. W tym przypadku uwzględniono w obliczeniach wszystkie efekty przychodów ze sprzedaży bez dopłat i praw połowowych.
- Wyniki te wskazują na pogorszenie [sytuacji rybaków – MG] w porównaniu z 2019 r., podczas gdy obecne szacunki sugerują, że wyniki floty rybackiej UE ulegną umiarkowanie (w 2021 r.) i znacznie (w 2022 r.) pogorszeniu, szczególnie pod wpływem wzrostu cen paliw – stwierdzają autorzy „2022 Annual Economic Report on the EU Fishing Fleet”.
Udział wartości dodanej w przychodach oszacowano na 55%, a marżę zysku brutto na prawie 20%. Przy łącznym zysku netto na poziomie prawie 0,4 mld euro w 2020 r. 7,2% przychodów zostało obliczonych jako zysk z działalności rybackiej. Na te wyniki istotny wpływ miały niskie ceny paliwa w 2020 r.
Rybacy ze wsparciem z UE
UE od początku rosyjskiej agresji, podobnie jak w czasie pandemii, zareagowała natychmiast, aby wesprzeć sektor, przyjmując: mechanizm kryzysowy, umożliwiający udzielanie szczególnego wsparcia w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EMFAF); nowe tymczasowe ramy kryzysowe dotyczące pomocy państwa; modyfikacja Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) w celu zaoferowania szczególnego wsparcia – informuje DG Mare.
W Polsce do 15 listopada ARiMR będzie prowadzić nabór wniosków o przyznanie pomocy finansowej dla właściciela albo współwłaściciela statku rybackiego. Dotyczy to jednostek wpisanych do rejestru. Ta pomoc została przeznaczona na rozpoczęcie wykonywania działalności gospodarczej, z wyłączeniem niektórych działalności, takich jak np. rybołówstwo i rolnictwo.
Wysokość pomocy wynosi ograniczono do 200 000 zł dla jednego wnioskodawcy. Zastrzega się, że wmusi być dokumentowana. Jej wykorzystanie należy rejestrować w terminie do 1 miesiąca od rozpoczęcia wykonywania subsydiowanej działalności. Wsparcie ma charakter pomocy de minimis. Wnioski o przyznanie pomocy należy składać do dyrektora oddziału regionalnego Agencji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę wnioskodawcy.
Źródła: ARiMR, Dyrekcja Generalna ds. Morskich i Rybołówstwa
Wyprawa Save The Baltic Sea na przystanku w Darłowie
Nieformalna rada ministrów UE ds. rybołówstwa
Aukcja charytatywna z okazji Dnia Bałtyku
Cermaq podejmuje szerszą współpracę z Cognizant w celu dalszego podnoszenia wydajności operacyjnej
Ocean Ark. DNV i Ocean Sovereign podpisują porozumienie dotyczące innowacyjnego statku do hodowli ryb
Chemia w morzu i na plaży. Zanieczyszczamy oceany globalnie, trujemy się lokalnie