NIK o rozwoju obszarów rybackich

Lokalne Strategie Rozwoju Obszarów Rybackich w Polsce zostały opracowane i wdrożone stosownie do obowiązujących uregulowań. Liczba utworzonych lub utrzymanych miejsc pracy dzięki środkom z UE była jednak mniejsza od zakładanej. Przy procedowaniu rozdzielania funduszy nie ustrzeżono się też zagrożeń o charakterze korupcyjnym.

Rola Grup Rybackich sprowadzała się przede wszystkim do wyboru wniosków, a następnie sporządzania list rankingowych. Nie miały one w związku z tym wpływu na rozliczenie zobowiązań zawartych we wnioskach, a tym samym na efektywne wykorzystanie środków przeznaczonych na cele określone w Strategiach. Przyznawanie i rozliczanie pomocy należało bowiem do kompetencji samorządów województw. Brak uregulowań dotyczących przepływu informacji pomiędzy samorządami a Grupami w zakresie realizacji projektów wybranych do dofinansowania skutkował ograniczoną wiedzą o stanie realizacji wniosków, a tym samym o stopniu wykonania Strategii.

Jednym z istotnych problemów społecznych i gospodarczych na obszarach zależnych od istnienia i rozwoju rybactwa było i jest nadal bardzo wysokie bezrobocie, związane z zanikiem sektora rybackiego. Jednym z 4 wskaźników mierzących wykonanie osi priorytetowej 4 było „utworzenie nowych lub utrzymanie dotychczasowych miejsc pracy”. Na koniec 2013 r. wskaźnik ten miał osiągnąć poziom 2.500 miejsc pracy. W rzeczywistości osiągnięto poziom 1.880 takich miejsc.

Przyjęte w Strategiach kryteria często były niemierzalne oraz niejednoznacznie określone. Brak było też informacji, czy kryteria te mają charakter akumulacyjny, gradacyjny czy mieszany. NIK stwierdziła ponadto znaczne rozbieżności przy dokonywaniu oceny wniosków przez poszczególnych członków Komitetu. Rozbieżności te dotyczyły nie tylko kryteriów subiektywnych, ale także punktowych. W działalności Komitetów Grup Rybackich dotyczącej rozpatrywania zgłoszonych odwołań, występowały również przypadki polegające na zaniechaniu ich rozpatrzenia, niezasadnym uznaniu operacji za niezgodną z Lokalną Strategią oraz niewyłączeniu się członków w związku z konfliktem interesu.

NIK przy wyborze operacji do dofinansowania zidentyfikowała następujące mechanizmy korupcjogenne :

• konflikt interesów polegający na niegwarantowaniu bezstronności. Dotyczy to sytuacji, w której członkowie Komitetu Grup Rybackich wzajemnie oceniali swoje wnioski, a także ponownie dokonywali, w ramach procedury odwoławczej, oceny wydanych przez siebie decyzji,

• dowolność postępowania oraz brak odpowiedzialności osobistej, tj. dokonywanie wyboru operacji przez członków Komitetu poprzez kryteria, które zostały zdefiniowane w sposób niemierzalny i nieprecyzyjny. Mimo prawnie dopuszczalnej uznaniowości rozstrzygnięcia, sytuacja ta w sprzyjających ku temu warunkach może przeradzać się w niedopuszczalną dowolność.