W jednej z naszych poprzednich publikacji pisaliśmy o ustalonych przez przedstawicieli Międzynarodowej Organizacji Pracy w październiku 2014 r. wytycznych do Konwencji o pracy na morzu z 2006 roku, zwanej w skrócie MLC (Maritime Labour Convention). Rzeczone wytyczne stanowić mają jedynie pomoc dla rządów poszczególnych państw implementujących do swoich systemów prawnych postanowień MLC, nie mają one jednak charakteru wiążącego.

W naszym poprzednim opracowaniu skupiliśmy się wyłącznie na poruszonych w treści wytycznych zagadnieniach dotyczących oceny i zarządzania niebezpieczeństwem grożącym marynarzom przy świadczeniu przez nich pracy. Niniejszą analizę zamierzamy natomiast poświęcić kwestiom związanym z funkcjonowaniem tzw. komitetu do spraw bezpieczeństwa.

Zgodnie z normą A.4.3 ust. 2 lit. d Kodeksu, będących jedną z części Konwencji o pracy na morzu, ustawodawstwo każdego państwa będącego stroną MLC musi określać kompetencje przedstawicieli marynarzy na statku wyznaczonych lub wybranych jako przedstawiciele w kwestii bezpieczeństwa, którzy uczestniczyć będą w spotkaniu komitetu do spraw bezpieczeństwa na statku. Taki komitet zostanie ustanowiony na statku, na którym jest co najmniej pięciu marynarzy.

Przedstawiciele Międzynarodowej Organizacji Pracy postanowili poświęcić kwestiom związanym z komitetem do spraw bezpieczeństwa osobny tytuł opracowanych przez nich wytycznych wskazując, iż głównym celem komitetu jest zapewnienie kompleksowej współpracy armatora statku (reprezentowanego przez kapitana jednostki) i marynarzy w zakresie opracowania oraz rozpowszechniania zasad związanych z bezpieczeństwem i zdrowiem załogi.

W skład komitetu do spraw bezpieczeństwa powinien wchodzić kapitan statku lub osoba przez niego wyznaczona oraz przedstawiciele załogi. Liczba reprezentantów załogi powinna być zależna od liczby marynarzy pracujących na statku, a również od liczby poszczególnych departamentów i grup roboczych. Skład komitetu powinien być bowiem dobrany w taki sposób, aby wszyscy marynarze mieli w nim swoich reprezentantów. Jeżeli na statku znajduje się oficer odpowiedzialny za kwestie bezpieczeństwa, on również powinien być członkiem komitetu.

Zgodnie z treścią wytycznych, przedstawiciele załogi zasiadający w komitecie do spraw bezpieczeństwa powinni posiadać co najmniej dwuletnie doświadczenie w pracy na statku. Każdy funkcjonujący na statku departament powinien mieć możliwość wyboru lub wyznaczenia reprezentanta spośród swoich członków.  Z chwilą wyboru po stronie przedstawiciela powstaje obowiązek uczestnictwa we wszystkich spotkaniach komitetu do spraw bezpieczeństwa. W związku z tym, osoba ta powinna być zwolniona z niektórych swoich obowiązków bez utraty wynagrodzenia, tak, aby miała możliwość wywiązania się ze wszystkich swoich zobowiązań wynikających z członkowstwa w komitecie. Osoba ta nie powinna również ponosić negatywnych konsekwencji związanych z wykonywaniem powierzonych jej zadań. Z chwilą wyboru reprezentant załogi nabywa również uprawnienie do wglądu do wszelkich dokumentów i informacji mających znaczenie dla kwestii bezpieczeństwa i zdrowia na statku, a także zyskuje dostęp do wszystkich części statku. Nowo wybrani członkowie komitetu do spraw bezpieczeństwa powinni przejść także odpowiednie szkolenie dotyczące zagadnień związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy.

W omawianych wytycznych do MLC wskazano kwestie, którymi komitet do spraw bezpieczeństwa powinien się zajmować, zastrzegając jednocześnie, iż powierzone mu mogą zostać również inne zadania. Zgodnie z treścią omawianego dokumentu, do sfery kompetencji komitetu powinna m.in. należeć współpraca z armatorem statku przy opracowywaniu i wprowadzaniu w życie instrukcji związanych bezpieczeństwem i higieną pracy. Ponadto, komitet powinien działać w taki sposób, aby każdy marynarz mógł mieć wpływ na treści zawarte we wskazanych w zdaniu poprzednim instrukcjach. Dodatkowo, zgodnie z treścią wytycznych do MLC komitet powinien uczestniczyć w każdym etapie postępowania będącego skutkiem mającego na pokładzie statku wypadku przy pracy, uszkodzenia ciała lub choroby. Jako kolejne zadanie komitetu wskazano wyznaczanie celów, jakie powinny być osiągane podczas przeprowadzanych wśród załogi ćwiczeń związanych z warunkami pracy na statku. Jako ostatni z przykładów zadań komitetu wyznaczonych w treści wytycznych do Konwencji należy podać stałą obserwację i kontrolę nad mającymi miejsce na statku procedurami związanymi z bezpieczeństwem.

Posiedzenia komitetu do spraw bezpieczeństwa powinny odbywać się regularnie, biorąc pod uwagę sposób eksploatacji statku, warunki związane z liczebnością załogi oraz zapewnienie stałej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy na statku. Spotkania komitetu powinny być także zwoływane wówczas, gdy dwóch lub więcej jego członków zażąda tego w celu omówienia konkretnego zagadnienia. Jeżeli jest to możliwe, wszelkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na statku powinny być przedmiotem obrad komitetu. Posiedzenia powinny więc odbywać się każdorazowo po mającym miejsce na statku wypadku przy pracy oraz w razie wystąpienia innych niebezpiecznych sytuacji. Poza spotkaniami, członkowie komitetu do spraw bezpieczeństwa powinny pozostawać ze sobą w stałym kontakcie. Ponadto, osoby zasiadające w komitecie powinny współpracować z członkami załogi kierującymi poszczególnymi departamentami funkcjonującymi na statku.

W sytuacji, gdy na statku znajduje się mniej niż pięciu marynarzy, a więc przepisy MLC nie nakładają obowiązku tworzenia komitetu do spraw bezpieczeństwa, wytyczne stanowią, iż zadaniem kapitana statku jest zapewnienie, aby załoga miała realny wpływ na kwestie związane z bezpieczeństwem, w szczególności mieć dostęp do wszelkich istotnych informacji oraz możliwość prowadzenia konsultacji dotyczących kwestii mających wpływ na zagrożenia dla życia i zdrowia członków załogi.


Radca prawny Artur Pomorski
Aplikant radcowski Adam Gielnik
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
 w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl