Dla przypomnienia - 12 lutego 2015 r. po kilku latach prac legislacyjnych sankcję królewską otrzymał Insurance Act 2015, stanowiący nową regulację w zakresie ubezpieczeń komercyjnych. Jest to pierwsza od ponad stulecia istotna zmiana normatywna dotycząca tych ubezpieczeń w Wielkiej Brytanii.
Uchwalony w 1906 roku Marine Insurance Act stał się aktem prawnym, który zdominował rynek ubezpieczeń morskich nie tylko na Wyspach Brytyjskich, ale na całym świecie. Nowa regulacja ma szerszy zakres zastosowania, nie uchyla jednak tego popularnego aktu regulującego ubezpieczenia morskie, lecz wprowadza zmiany, mogące istotnie wpłynąć na kształt umów ubezpieczeniowych, obowiązki ich stron i wyniki procesów odszkodowawczych.
W pierwszej części artykułu przedstawione zostały istotne kwestie dotyczące obowiązku rzetelnej prezentacji i skutków jego naruszenia. Druga część natomiast przedstawia nowe regulacje dotyczące zobowiązań gwarancyjnych i fałszywych (oszukańczych) roszczeń.
Zobowiązania gwarancyjne i skutki ich naruszenia
Omawiane regulacje dotyczą trzech istotnych kwestii:
1) przekształcania przedkontraktowych oświadczeń ubezpieczanego w zobowiązania gwarancyjne.
Na gruncie nowych przepisów niemożliwe będzie przekształcenie, na podstawie jakichkolwiek postanowień umowy ubezpieczenia, ani żadnej innej umowy, przedkontraktowych oświadczeń ubezpieczanego w zobowiązania gwarancyjne. Ma to zapobiec formowaniu „podstaw kontraktu” z oświadczeń, które nie zostały w nim zawarte.
2) naruszenia zobowiązań gwarancyjnych.
Nowe przepisy stanowią, że naruszenie zobowiązań gwarancyjnych ubezpieczonego skutkuje zawieszeniem odpowiedzialności ubezpieczyciela do czasu usunięcia naruszenia. Dotychczas ubezpieczyciel mógł uchylić się od odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia w przypadku naruszenia zobowiązań gwarancyjnych przez ubezpieczonego nawet jeżeli naruszenie zostało niezwłocznie usunięte. Warto w tym miejscu zauważyć, że zmiana ta pociąga za sobą konieczność uchylenia niektórych postanowień Marine Insurance Act 1906, odnoszących się do zwolnienia ubezpieczyciela z odpowiedzialności.
3) postanowień nieistotnych dla rzeczywistej szkody.
Akt wprowadza postanowienia uniemożliwiające ubezpieczycielowi ograniczenie lub zwolnienie się z odpowiedzialności w sytuacji, w której ubezpieczony nie spełni wprawdzie niektórych warunków umownych, jednak wykaże, że nie miało to wpływu na zwiększenie ryzyka szkody, która nastąpiła w danych okolicznościach.
Fałszywe roszczenia
Insurance Act 2015 nie definiuje ani sformułowania „fałszywych (oszukańczych) roszczeń” ani samego oszustwa, pozostawiając je dookreśleniu zgodnie z zasadami Common Law. Nowa regulacja określa jednak jasno, że w przypadku zgłoszenia przez ubezpieczonego fałszywego roszczenia ubezpieczyciel:
(i) nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania,
(ii) może domagać się od ubezpieczonego wszelkich wypłaconych w związku z takim roszczeniem kwot,
(iii) dodatkowo może wypowiedzieć ubezpieczonemu umowę ze skutkiem od zgłoszenia fałszywego roszczenia - w tej sytuacji ubezpieczyciel może uchylić się od odpowiedzialności z tytułu zdarzenia zaistniałego po zgłoszeniu fałszywego roszczenia, nie ponosząc obowiązku zwrotu opłaconych przez ubezpieczonego składek.
Jak wspomniano w pierwszej części artykułu, nowe przepisy wejdą w życie 12 sierpnia 2016 r., jednak ze względu na ich istotne znaczenie dla rynku ubezpieczeń komercyjnych, w tym morskich, wskazana jest ich wcześniejsza analiza.
W trzeciej części artykułu przedstawimy kolejne istotne z punktu widzenia branży żeglugowej zmiany w prawie ubezpieczeniowym Wielkiej Brytanii wprowadzane przez Insurance Act 2015.
Radca prawny Aleksander Błahy
Aplikant radcowski Paweł Bilicki
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie
Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl
Raportowanie ESG – nowe obciążenia finansowe dla przedsiębiorców i brak polskich regulacji
Nowi wiceprezesowie w Zarządzie Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.
XII Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego
Bandera, armator, wynagrodzenie - marynarskie podatki w praktyce
Ubezpieczenia Kadłuba i Maszyn (Hull & Machinery) – podstawowe ryzyka morskie jednostek pływających
Krzysztof Trofiniak prezesem Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A.