Polski eksport w 2023 r. wyniósł 351 mld EUR, a wartość produktów importowanych do Polski zbliżyła się do 340,5 mld EUR – podał GUS w połowie lutego br. W 2023 r. nastąpił nieznaczny spadek wartości towarów i usług eksportowanych  do krajów Unii Europejskiej. Istotnie zwiększył się eksport do krajów rozwijających się. 

To trend, który zauważono już w pierwszych 3 kwartałach br., kiedy eksport wyniósł 293,5 mld EUR, a import 283 mld EUR. Wzrosty zanotowano w eksporcie o 2,5%, a w imporcie spadek o 6,7%. Dodatnie saldo wyniosło 10,6 mld EUR, podczas gdy w styczniu - październiku 2022 r. było ujemne i wynosiło 16,9 mld EUR.

Przemysły morskie kreują eksport

W zwiększeniu obrotów handlu zagranicznego miały swój istotny udział porty morskie, stocznie, producenci przetworów z ryb oraz firmy spedycyjne, agencyjne i logistyczne działające w szeroko pojętej gospodarce morskiej. Polskie porty morskie w Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu zajmują istotną pozycję na morskiej mapie Bałtyku. Gdańsk w 2023 r. przebił wszystkie porty dynamiką przeładunków, o czym pisaliśmy. https://www.gospodarkamorska.pl/raport-przeladunki-w-baltyckich-portach-morskich-w-2023-port-gdansk-liderem-wzrostow-76245] 

Roczna sprzedaż przedsiębiorstw polskiej gospodarki morskiej osiąga około 125 mld zł, czyli około 30 mld euro. W większości przypadków jest produkcja eksportowa albo silnie powiązana z rynkiem międzynarodowym. Tylko wartość remontów statków szacowana jest rocznie na około 230 mln EUR. Wartość sprzedaży statków gotowych i kadłubów to 1 350 mln EUR. Wartość sprzedaży jachtów i motorówek zbliża się do 530 mln EUR. 

Istotne przychody przynosi turystyka morska i nadmorska. Jeśli przyjmiemy, że każdy z tych 5,8 mln turystów wydaje dziennie średnio około 90 EUR, to każdy tygodniowy pobyt przynosi naszej gospodarce niemałe wpływy. Do budżetu wpływają również transfery i podatki oficerów i marynarzy pływających na statkach handlowych i offshore, stoczniowców i pracowników firm przetwórstwa rybnego pracujących za granicą oraz pracowników firm zagranicznych obsługujących firmy gospodarki morskiej.

W 2023 dodatnie saldo ponad 10 mld EUR

Z informacji GUS wynika, że przychód naszych eksporterów  był w 2023 r. był wyższy o  1,4 % niż w 2022 r. Udało się osiągnąć nadwyżkę przychodów z wymiany handlowej w wysokości ponad 10,58 mld euro. W 2022 r. nie uniknięto ujemnego salda, które wyniosło prawie 20 mld EUR, przy eksporcie przekraczającym 346,2 mld EUR. Import liczony według kraju pochodzenia  wyniósł w ubr. 340,46 mld EUR i  był niższy o 7% porównaniu rok do roku, kiedy wydano na importowane towary i usługi ponad 366,2 mld euro (289,6 mld euro w 2021 r.). 

 W pierwszych 3 kwartałach 2023 r. Ujemne saldo odnotowano z krajami rozwijającymi się. Osiągnęło ono 303,8 mld zł (66,1 mld euro). Dodatnie saldo w obrotach handlu zagranicznego uzyskano w obrotach z pozostałymi grupami krajów. Z krajami Europy Środkowo-Wschodniej 38,5 mld PLN (8,4 mld euro), z krajami rozwiniętymi 313,9 mld PLN (68,2 mld EUR). Z krajami UE dodatnie  saldo wyniosło 308,9 mld PLN (67,1 mld EUR) w ciągu 3 kwartałów 2023 r. 

W 2023 r zanotowano spadek eksportu do krajów Unii Europejskiej. Polskie firm wyeksportowały towary i usługi  na unijne rynki warte 262,2 mld euro. To około 0,1% mniej niż w 2022 r. Sprzedaż do krajów rozwiniętych wzrosła w 2023 r. o 0,5% i osiągnęła wartość 303,6 mld EUR. Udział krajów rozwiniętych  w imporcie produktów i usług zmniejszył się  o około 1% do 86,5%. Zmalał również popyt na polskie produkty rynków UE, w ujęciu wartościowym nabywcy z  UE na polskie produkty i stanowili 75,8%. 

Te główne trendy dało się zaobserwować obserwując zmiany od stycznia do  października 2023 r. W imporcie w porównaniu do stycznia - października 2022 roku odnotowano spadek z Chinami o 14,1%, Niemcami o 9,8%, Włochami o 5,1%, Stanami Zjednoczonymi o 5%, Belgią o 4,9%, Czechami o 2,5%, oraz Holandią o 2,2%. W eksporcie, wśród głównych partnerów handlowych Polski odnotowano wzrosty w porównaniu do analogicznego okresu 2022 r. 

Importowi rekordziści

Od wielu lat największym importerem towarów z Polski są Niemcy. W ubr. byli oni nabywcami 27,9% towarów i usług. Ich łączna wartość wyniosła 98,1 mld EUR. Udział Niemiec w eksporcie zwiększył się w porównaniu w porównaniu do stycznia - października 2022 r. o 0,1 p. proc. i wyniósł 28%, a w imporcie spadł o 0,5% i stanowił 19,8%. Dodatnie saldo wyniosło 119,4 mld PLN (28,1 mld USD, 26,0 mld EUR) wobec 85,8 mld PLN (19,5 mld USD, 18,4 mld EUR) w analogicznym okresie 2022 roku. 

W 2023 r. o 7% zwiększył się eksport do krajów rozwijających osiągając wciąż niewielką wartość, bo  29,2 mld EUR. Zadecydowały wzrosty wysyłki do państw Europy Środkowo-Wschodniej. W tym przypadku 8,4% wzrost zaowocował sprzedażą o wartości 18,2 mld EUR. 

Od stycznia do października ubr. 86,7% polskiego eksportu trafiło do krajów rozwiniętych. Nabywcy z tych krajów kupili towary i usługi za 227,3 mld EUR. Bezpośrednio  do państw strefy euro dostarczono towary i usługi o wartości 155,5 mld EUR. Zwiększyły się one r/r o 2,5 proc. Udział w eksporcie krajów rozwijających się wyniósł 8,3%. Jego wartość wzrosła o 8,8%  do 21,8 mld euro. 

Dynamiczny eksport do Europy Środkowo-Wschodniej

Największą dynamikę wzrostu o 14,1% miał eksport do krajów Europy Środkowo-Wschodniej, który choć znacznie mniejszy niż do krajów  rozwiniętych, to znacznie podreperował nasz bilans handlu zagranicznego. Za wschodnią i południową granicę Polski wyeksportowaliśmy towary i usługi o wartości 13,1 mld EUR. 

Udział krajów Europy Środkowej i Wschodniej wzrósł do 5% z 4,5% w pierwszych trzech kwartałach 2022 r. W tej ostatniej grupie odbiorców kluczowa okazała się sprzedaż do Ukrainy. Mimo wojny z Rosją, 

Ukraina w ubiegłym roku była siódmym rynkiem dla polskiego eksportu. Polskie przedsiębiorstwa wyeksportowały w 2023 r. za wschodnią granicę  towary i usługi o wartości 11,3 mld EUR. Polskie firmy poprawiły wynik z roku poprzedniego o 16,8%.  To był w 2023 r.  największy wzrost, biorąc pod uwagę pierwszą dziesiątkę najważniejszych dla Polski rynków eksportowych. W efekcie udział Ukrainy w polskim eksporcie towarowym zwiększył się z 2,8% w 2022 r. do  3,2%.w ubr.  

Istotniejsze  wzrosty (8,4% r/r) odnotowano w sprzedaży polskich firm do Francji (trzeci rynek eksportowy), osiągając przychody  21,5 mld EUR.  Hiszpania jest dziewiątym rynkiem. Polski eksport wzrósł w 2023 r. o 8,3% do 9,6 mld EUR. Zmalał o 3,9% eksport na drugi Polski rynek eksportowy.  Do Czech wyeksportowaliśmy towary i usługi o wartości 22 mld EUR. Eksport do Holandii (piąty rynek eksportowy zmniejszył się  o 0,8% do 15,8 mld EUR. 

Niemcy, Chiny i pozostali

Na polskim rynku dominowały towary i usługi sprawdzane z Niemiec. W 2023 r. sprowadziliśmy z tego kierunku towary i usługi za 67,5 mld EUR. Na drugim miejscu dostawców są firmy z ChRL, z których importowaliśmy za 47,4 mld EUR. Z Włoch na polski rynek dotarły towary i usługi za 16,5 mld EUR. 

W 2023 r. na sześciu wiodących rynkach zanotowaliśmy spadki. Największy, miał miejsce w przypadku Chin – 12,1%. O jedną dziesiątą zwiększył się import Polski z Korei Południowej, a z Norwegii wzrósł aż o prawie 70%. Z Korei Płd. importowaliśmy uzbrojenie, samochody i elektronikę. 

Z Norwegii, ropę naftową, uzbrojenie i wyposażenie statków, które następnie eksportowaliśmy na rynki skandynawskie. W rezultacie udział tego ostatniego kraju w polskim imporcie zwiększył się z 1,3 proc. w 2022 r. do 2,4 proc. w ubr. 

Eksport i import – żyjemy z napojów i tytoniu?

W eksporcie największe wzrost wysyłki towarów objęły grupę napojów i tytoniu (o 17,9%), maszyn i urządzeń transportowych (o 5,7%) oraz żywności i zwierząt żywych (o 4,7 %). Zmniejszyła się wartość  m.in. towarów i transakcji niesklasyfikowanych (o 34,4%), paliw mineralnych, smarów i materiałów pochodnych (o 19,2%), surowców niejadalnych – z wyjątkiem paliw (o 15,7%), olejów, tłuszczy czy też wosków zwierzęcych i roślinnych (o 10,6%).

Nasz rynek zwiększył zapotrzebowanie na import napojów i tytoniu (o 13,8%),  żywności i zwierzą żywych (o 4%), oraz maszyn i urządzeń transportowych (o 2,8%). Największy spadek odnotowano m.in. w imporcie olejów, tłuszczów, surowców niejadalnych, paliw mineralnych, smarów i materiałów pochodnych.

W przytoczonych wyżej statystykach kryje się również aktywność firm gospodarki morskiej. Rekordowe przeładunki portów odzwierciedlają aktywność naszych firm na rynku międzynarodowym, a także aktywność naszej gospodarki. Wiele części sprowadzanych do Polski drogą morską trafia na rynki w postaci zmontowanych produktów gotowych. 

Mimo dynamicznie rozwijających się portów oraz niezwykle aktywnej Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wciąż można odczuwać niedosyt aktywności eksportowej Pomorza. W przestrzeni PSSE oraz wokół portów jest miejsce do rozwoju biznesu opartego na uszlachetnianiu towarów i reeksporcie. Od czasów Fenicjan wiadomo, że handel międzynarodowy to źródło bogactwa. Zostaje więc bogacić się i poprawiać statystyki.