Znajdujące się w portach morskich w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie-Świnoujściu terminale przeładunkowe wygenerowały w 2023 roku 9,92 mld zł przychodu dla Skarbu Państwa z tytułu VAT, cła i akcyzy. Eksperci wskazują, że budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego i realizacja tzw. Trójportu może jeszcze te wpływy zwiększyć.

Polski Instytut Transportu Drogowego zanalizował wpływy do Skarbu Państwa wygenerowane przez najważniejsze polskie terminale przeładunkowe. Polska, ze względu na swoje położenie, ale także m.in. dzięki rozwiniętej infrastrukturze portowej, jest dla wielu towarów bramą do Unii Europejskiej. Tym samym, zgodnie z przepisami, to tutaj uiszczane są często opłaty cła, VAT-u i akcyzy – trzeba je opłacić w pierwszym unijnym kraju, do którego produkty docierają. Dzięki temu polskie terminale przeładunkowe wygenerowały w 2023 roku znaczące przychody dla państwa.

Port w Gdańsku zarobił dla Skarbu Państwa z tytułu cła, VAT-u i akcyzy 6,645 mld zł. Gdynia – 1,926 mld zł. Szczecin-Świnoujście – 0,695 mld zł. Kolejowy terminal przeładunkowy w Małaszewiczach – 0,605 mld zł. Terminal cargo na lotnisku Okęcie – 2,374 mld zł. Łącznie te pięć ośrodków wygenerowało 12,245 mld zł. To o 22% mniej niż w rekordowym 2022 roku, ale wciąż jest to ważny element przychodów państwa.

W tej kwocie większość, bo aż 8,75 mld stanowią przychody z opłaconego podatku VAT. To 3,6% łącznych wpływów z VAT państwa w 2023. 3,42 mld zł wyniosły wpłaty z tytułu cła. PITD przypomina, że w latach 2019-2022 przychody z polskich terminali przeładunkowych systematycznie rosły. W 2019 roku wynosiły one 8,4 mld zł, zaś w 2022 15,73 mld zł.

Instytut zastanawia się także, co zmieni budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego. Według analizy, CPK może wygenerować większe przychody z cła, akcyzy i VAT niż Okęcie, którego możliwości – m.in. ze względu na ograniczone opcje rozwoju siatki połączeń i zakaz lotów nocnych – są na wyczerpaniu. Eksperci upatrują szans nie tylko w tym, że CPK będzie mogło obsługiwać samoloty 24 godziny na dobę, ale także w rozwoju Polskich Linii Lotniczych.

To jednak nie wszystko: wraca bowiem koncepcja Trójportu. Składać się na niego miałyby terminale morskie w Gdańsku i Gdyni, terminal lotniczy w CPK oraz terminale kolejowe w Małaszewiczach. Dodatkowo, funkcję CPK miałby wzmacniać działający przy nim terminal intermodalny obsługujący m.in. ładunki z lotniska, ale też wykorzystujący proponowaną zachodnią kolejową obwodnicę towarową Warszawy do wysyłania ładunków nad morze, do Małaszewicz lub w interior kraju i za granicę.

Same terminale przeładunkowe nie wystarczą jednak do wygenerowania większych przychodów i zamienienia Polski w hub przeładunkowy w tej części świata. Konieczna jest jeszcze infrastruktura łącząca te terminale oraz umożliwiająca ewakuację ładunków w głąb lądu. Budowa CPK wiąże się co prawda z rozwojem siatki linii kolejowych, ale Andrzej Banucha z PKP Cargo, cytowany przez PITD w publikacji „Trójport Gdynia/Gdańsk – Małaszewicze – CPK przekształci Polskę w hub” z listopada 2023 zwraca też uwagę na inne elementy wymagające poprawy: obsługę portową, cyfryzację procesów celno-administracyjnych, integrację cyfrową z usługami zewnętrznymi, rozwojem usług transportowych i magazynowych. Jego zdaniem niezbędne jest też wdrożenie Cyfrowego Operatora Logistycznego i zarządzanie logistyką.

Więcej na temat polskich portów morskich już 10 i 11 czerwca, podczas II edycji Kongresu Polskie Porty 2030. Zapraszamy do udziału. Do zobaczenia w Sopocie! REJESTRACJA ONLINE

Co ciekawe, koncepcja Trójportu zakłada, że jego morskim wierzchołkiem będą porty Trójmiasta (ew. również Elbląg). W idei tej zabrakło miejsca dla portu Szczecin-Świnoujście, który – choć pod względem przychodu z VAT, cła i akcyzy w 2023 stanął na ostatnim miejscu pośród polskich portów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki kraju – realizuje znaczące inwestycje infrastrukturalne. Nowy tor podejściowy, rozwinięta siatka połączeń ro-ro i ro-pax dzięki zmodernizowanemu terminalowi promowemu i intermodalnemu, a docelowo także głębokowodny terminal kontenerowy mogą sprawić, że przede wszystkim Świnoujście trzeba będzie w kolejnych latach mocniej zintegrować z resztą kraju przy pomocy infrastruktury drogowo-kolejowej.