Po sezonie na Mazurach praca wre. Trwa przebudowa trzech kanałów: Grunwaldzkiego, Mioduńskiego i Tałckiego, a na wybór wykonawcy czeka remont Kanału Szymońskiego. Opóźnią się za to prace przy modernizacji Kanału Łuczańskiego.

Wody Polskie na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich realizują zadania na łączną kwotę 300 mln zł. W pierwszym etapie wybudowana została nowa Śluza Guzianka II, łącząca jeziora Guzianka Mała i Bełdany. Obiekt usprawnił ruch na Wielkich Jeziorach Mazurskich odciążając „starą Guziankę”. Wody Polskie podały, że śluzy Guzianka I i Guzianka II obsłużyły latem rekordową liczbę 22 tys. statków i jachtów.

Etap drugi obejmuje modernizację kanałów łączących mazurskie jeziora i umożliwiających żeglugę między nimi. Prace zakończą się w roku 2023, a najszybciej, bo już w przyszłym roku popłyniemy zmodernizowanym kanałem Grunwaldzkim. W tym okresie prawdopodobnie nie uda się zakończyć remontu Kanału Łuczańskiego. Przetarg na modernizację zostanie ogłoszony dopiero pod koniec przyszłego roku, a powodem opóźnienia jest zmiana zakresu planowanych prac, co z kolei niesie ze sobą konieczność zmian w dokumentacji projektowej. Jak podaje serwis mazury24.eu, Polskie Koleje Państwowe będą remontowały linię pomiędzy Ełkiem a Korszami. To zaś stwarza warunki do poszerzenia kanału pod mostem kolejowym, który w tym miejscu jest dość wąski i ma 9 metrów. Przy okazji remontu torów będzie go można zwiększyć do 15 metrów. Konieczne jest jednak przeprojektowanie 50-metrowego odcinka kanału, co opóźni remont drogi wodnej łączącej Niegocin z Kisajnem.

Przebudowa kanałów przyczyni się do poprawy komfortu żeglugi, poprawy bezpieczeństwa i zwiększy potencjał turystyczny regionu, z zachowaniem jego walorów środowiskowych.

– Na czas remontu kanały nie będą wyłączone z ruchu. Dla nas jest to bardzo ważne. Nie wyobrażamy sobie, żeby można było zamknąć szlaki żeglowne na trzy lata. Będą one drożne i będzie można uprawiać żeglarstwo. Nie będziemy ograniczać turystyki wodnej – mówi Przemysław Daca, prezes Wód Polskich.

Inwestycje są niezbędne ze względu na silną degradację i zły stan techniczny ubezpieczeń brzegowych kanałów łączących jeziora oraz fragmentów nabrzeży jezior służących obsłudze ruchu żeglugowego. Ograniczona jest też drożność niektórych odcinków kanałów i jezior spowodowanych złym stanem technicznym urządzeń i budowli inżynierskich (śluzy, mostów, kładek itp.). W wyniku realizacji tych prac wzrośnie długość wybudowanych lub zmodernizowanych wodnych szlaków turystycznych o ok. 8,5 km, zostanie udrożnionych 5 kluczowych elementów szlaku, co przełoży się na wzrost liczby turystów, korzystających ze szlaku. Wartość całkowita remontu pięciu kanałów to ponad 150 milionów złotych, z czego dofinansowanie ze środków UE to  98 mln zł, wkład własny PGW Wody Polskie to 48 mln zł, zaś budżet państwa 17,5 mln zł.  

Szlak Wielkich Jezior Mazurskich jest najpopularniejszym i najpiękniejszym szlakiem żeglugowym północno-wschodniej części Polski. Tak rozległego ciągu jezior, umożliwiającego uprawianie wszystkich rodzajów turystyki wodnej, a równocześnie tak urozmaiconego, nie ma w żadnym z państw Europy. Mało kto jednak wie, jak powstał szlak i kto zainicjował budowę kanałów łączących mazurskie jeziora. Jak czytamy na stronie zeglugamazurska.com.pl, pomysł udrożnienia mazurskiego szlaku wodnego funkcjonował odkąd tylko zajęto się planową gospodarką na Mazurach. Już w 1681 r. generalny kwatermistrz książęcy von Scheidler naszkicował plan połączenia zbiorników wodnych pomiędzy jeziorami Śniardwy i Mamry. Pod koniec XVII stulecia nadworny kartograf księcia pruskiego, polski arianin Józef Naronowicz-Naroński sporządził szczegółowy projekt mazurskiego systemu wodnego. Prace nad projektem Narońskiego kontynuował inny polski arianin – Samuel Suchodolec i jego syn Jan.

W 1764 r., dzięki staraniom i decyzjom królewskiego nadprezydenta Prus – Johanna Friedricha von Domhardta projekt Suchodolców zaczęto wprowadzać w życie. W latach 1765-1772 przekopano kanały spinające kompleks Mamr z Niegocinem, Tałtami, Bełdanami i Jeziorem Nidzkim. Były to kanały: Węgorzewski (0,92 km), Sztynorcki (0,17 km), Giżycki (2,13 km), Piękna Góra (0,15 km), Niegociński (1,20 km), Kula (0,10 km), Szymoński (2,36 km), Mioduński (1,92 km), Grunwaldzki (0,47 km), Tałcki (1,62 km) i Nidzki (0,17 km). Inwestycję tę wykonano, aby móc spławiać szlakiem wodnym zboże, sól oraz materiały budowlane, przede wszystkim drewno. Do żeglugowego połączenia z Piszem wykorzystywano rzeczki: Białoławkę i Wilkus, łączące Śniardwy z Rosiem przez jeziora: Białoławki i Kocioł.

Na skutek wojen napoleońskich i przejściowej słabości państwa pruskiego w pierwszych czterech dekadach XIX w. kanały mazurskie uległy zamuleniu i przestały funkcjonować. W latach 1845-1849 pogłębiono je oraz przekopano dodatkowo Kanał Jegliński (5,25 km), łączący jezioro Śniardwy z jeziorem Roś i regulujący ostatecznie otwarcie systemu mazurskich jezior na Pisę, Narew i Wisłę. Niewielkie różnice poziomów na szlaku WJM (maksymalnie 2 m) regulowały dwie drewniane śluzy na Kanale Tałckim i Giżyckim, zbudowane około 1775 r., zastąpione w 1849 r. przez kamienno-ceglaną śluzę w Karwiku, oraz śluza w Guziance, zbudowana również w drugiej połowie XVIII w. jako konstrukcja drewniana, zaś w 1899 r. przebudowana na obiekt kamienno-ceglany. W ten sposób powstał wspaniały szlak żeglowny w głównej linii farwateru liczący blisko 150 km, z czego 16,4 km przypada na kanały.

 Przebudowa i umocnienie 5 kanałów na szlaku od Mikołajek do Giżycka, obejmuje pięć odrębnych zadań inwestycyjnych tj.:

1.    Przebudowa  i umocnienie Kanału Tałckiego - łączącego jezioro Tałtowisko z jeziorem Tałty.
Przebudowa obejmie 1,6 km kanału.

2.    Przebudowa  i umocnienie Kanału Mioduńskiego - łączącego jeziora Kotek  i Szymon.
Przebudowa obejmie 1,92 km kanału.

3.    Przebudowa  i umocnienie Kanału Grunwaldzkiego - łączącego jeziora Kotek i Tałtowisko.
Przebudowa obejmie 0,47 km kanału

4.    Przebudowa i umocnienie Kanału Szymońskiego - łączącego Jezioro Szymon z Jeziorem Szymoneckim stanowiącym zatokę Jeziora Jagodne. Najdłuższy kanał mazurski na szlaku od Mikołajek do Giżycka.
Przebudowa obejmie 2,36 km kanału.

5.    Przebudowa i umocnienie części Kanału Łuczańskiego/Giżyckiego - łączącego jeziora Niegocin i Kisajno. Zlokalizowany jest w zachodniej części Giżycka. Prace remontowe obejmą 2,13 km kanału.