Kolejna część serii publikacji Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowisko na temat szkód w środowisku.

Szkoda w środowisku a odpowiedzialność administracyjna

Zasady odpowiedzialności:

Zasada ryzyka – podmioty korzystające ze środowiska ponoszą odpowiedzialność niezależnie od winy, przyczynienia, legalności działalności itp., o ile jest to działalność wymieniona w ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (art. 3) jako stwarzająca ryzyko bezpośredniego zagrożenia szkodą lub powstaniem szkody w środowisku (np. eksploatacja instalacji wymagającej pozwolenia zintegrowanego, takiej jak ferma trzody chlewnej do hodowli więcej niż 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg).

Nie stanowi szkody w środowisku w powierzchni ziemi lub w wodach zanieczyszczenie powierzchni ziemi lub wód spowodowane działalnością inną niż stwarzająca takie ryzyko lub przez podmiot nie będący podmiotem korzystającym ze środowiska.

Zasada winy – w zakresie szkody w środowisku w siedliskach i gatunkach chronionych poza podmiotami prowadzącymi działalność stwarzającą ryzyko odpowiedzialność ponoszą także podmioty korzystające ze środowiska prowadzące inną działalność, w sytuacji gdy szkoda lub bezpośrednie nią zagrożenie wynika z winy (umyślnej, nieumyślnej – np. niezachowanie należytej staranności, czyli tzw. niedbalstwo, czy lekkomyślność) takiego podmiotu.

Pojęcie bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku oraz szkody w środowisku

Bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku - rozumie się przez to wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości.

Co ważne, do bezpośredniego zagrożenia dochodzi dopiero w sytuacji, gdy już występuje negatywne oddziaływanie na środowisko (np. substancji powodujących ryzyko w glebie lub ziemi albo innych substancji), ale jeszcze nie nastąpiła negatywna zmiana w stopniu odpowiadającym szkodzie w środowisku (np. nie nastąpiło jeszcze przekroczenie dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie lub ziemi, czy też nie doszło do znacząco negatywnego wpływu na wody, siedliska lub gatunki chronione).

Szkoda w środowisku to negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska, która ma znacząco negatywny wpływ na te elementy (siedliska i gatunki chronione, wody) lub powoduje zanieczyszczenie powierzchni ziemi (przekroczenie dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie lub ziemi).

Stan początkowy to stan i funkcje środowiska oraz poszczególnych elementów przyrodniczych przed wystąpieniem szkody w środowisku, oszacowane na podstawie dostępnych informacji.

W przypadku szkody w środowisku w powierzchni ziemi stan początkowy to w szczególności stan określony w raporcie początkowym, albo, jeżeli nie ma dostępnych informacji na temat stanu początkowego lub w raporcie początkowym stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko - stan zgodny z dopuszczalnymi zawartościami substancji powodujących ryzyko.