Zbiornikowce i terminale paliwowe pod kontrolą. Kurs na bezpieczeństwo i dbałość o środowisko [RAPORT]

14.07.2025 22:51

Strona główna Ekologia Morska, Ochrona Bałtyku, Rybołówstwo Morskie Zbiornikowce i terminale paliwowe pod kontrolą. Kurs na bezpieczeństwo i dbałość o środowisko [RAPORT]

Partnerzy portalu

Fot. PA

Międzynarodowe Forum Morskie Przedsiębiorstw Naftowych (OCIMF) opublikowało niedawno Raport Roczny 2025. Podkreśla się w nim, że strategicznym krokiem milowym było wdrożenie zaawansowanych procedur kontroli bezpieczeństwa zbiornikowców ropy i gazowych oraz terminali w których przeładowuje się ropę, gaz i produkty przemysłu petrochemicznego.

Oil Companies International Marine Forum (OCIMF) powstało w kwietniu 1970 roku jako reakcja na rosnące obawy społeczne związane z zagrożeniem zanieczyszczenia morza przez coraz większą liczbę zbiornikowców przemierzających oceany. Szczególna mobilizacja operatorów handlujących ropą naftową nastąpiła po katastrofie SS Torrey Canyon w 1967 roku.

To już prawie 70 lat minęło, gdy mega tankowiec rozbił się o skały u wybrzeży Kornwalii. Do morza wyciekło ponad 100 tys. ton ropy naftowej, która wpłynęła do kanału La Manche. W krótkim czasie plaże zostały zalane szlamem gęstej mazi. Tysiące ptaków morskich zginęło w wyniku zlepienia skrzydeł, trudności w pływaniu i zdobywaniu pożywienia. Rozbicie się SS Torrey Canyon do dziś pozostaje najtragiczniejszą katastrofą ekologiczną w Wielkiej Brytanii.

Wtedy był to pierwszy tak poważny wyciek ropy na wodach europejskich. Walka z usuwaniem szkód trwała miesiące. Zaangażowały się w nią nie tylko specjalne służby ale również tysiące wolontariuszy. W akcję oczyszczania wybrzeży włączyły się miejscowe społeczności. Mimo to, w wyniku zniszczenia środowiska powstały ogromne szkody w życiu na morskich akwenach i wybrzeżach Kornwalii.

Sprzątanie plaż Breatanii, źródło AFP.

Czarny szok po katastrofie SS Torrey Canyon

Także Bretania w północnej Francji odczuła dotkliwie skutki katastrofy zbiornikowca. Do francuskich wybrzeży dotarła wraz z wiatrem i prądami morskimi gęsta plama ropy. Nazwano ją „marée noire”, czyli „czarny przypływ”. Szkody były niewyobrażalne.

W wyniku wylewu zginęło ponad 15 tys. ptaków morskich i żyjących na wybrzeżach. Oblepione gęstą, lepką mazią, martwe i żywe ptaki wyrzucone były na brzeg. Odbudowa populacji niektórych gatunków zajęła dziesięciolecia. To miało bezpośredni wpływ na stan sanitarny. Wiele z padlinożerców żywiło się śmieciami wyrzucanymi na brzeg. Śmieci te gniły na plażach.

Ginęły nie tylko ptaki ale również całe grupy innych zwierząt. W dalszej kolejności ginęły organizmy z pierwotnej części łańcucha pokarmowego. W rejonach zniszczonych przez wylew ropy zginął plankton i małe bezkręgowce żyjące w osadach, poprzez małże i małże, aż po ryby, ptaki i ssaki.

Katastrofę ekologiczną pogłębiło użycie przez służby Wielkiej Brytanii silnych środków chemicznych. Zastosowano je w sposób chaotyczny i w nadmiernych ilościach. Wszystko odbywało się za zgodą, którą wydało Ministerstwo Rolnictwa i Rybołówstwa. Uznało, że przemysł turystyczny i czyste plaże mają większe znaczenie zewnętrzne niż „bardzo niewielka” skala szkód, jakie przewidywało dla dzikiej przyrody, jak przypominają Bethan Bell i Mario Cacciottolo z BBC News.

Mapa oddziaływania katastrofy SS Torrey Canyon, źródło: BBC

Katastrofa jeszcze się pogłębiła bo na zanieczyszczone wody rozpylono ponad dwa miliony galonów środka chemicznego o nazwie BP 1002. Na plaże rozpylano wodę z węży, wolontariusze używali konewek, rybacy pompowali ją do morza ze swoich łodzi. Armia nawet przebijała beczki z substancją i zrzucała je z klifów – przypominają dziennikarze BBC.

Źródło: „OCIMF Annual Report 2025”

Kilka lat trwało, by zrozumieć, że nadzór nad zbiornikowcami trzeba zinstytucjonalizować, zapewnić kontrolę bezpieczeństwa na statkach i w terminalach oraz platformach wiertniczych, ująć wszystko w normy prawne i odpowiednie przepisy.

Zbiornikowce w organizacji

W raporcie jest wspomniane, że na początku lat 70. XX wieku zaczęły pojawiać się różnorodne inicjatywy anty-zanieczyszczające na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym, jednak z niewielką koordynacją. Dzięki OCIMF przemysł zajmujący się wydobyciem ropy i jej obrotem mógł odegrać silniejszą rolę koordynacyjną w reagowaniu na te inicjatywy, udostępniając swoją wiedzę specjalistyczną poprzez współpracę z rządami i organami międzyrządowymi.

OCIMF uzyskał status konsultacyjny w Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) w 1971 roku i nadal prezentuje ustalenia związane z bezpieczeństwem związanym z obrotem leżącym w gestii przemysłu naftowego na spotkaniach IMO. Od tego czasu rola organizacji rozszerzyła się o wiele nowych aktywności.

Działania struktur OCIMF obejmują obecnie bezpieczeństwo i czynności związane głównie z wykonywaniem zadań przez zbiornikowce, barki, statki pomocnicze i terminale offshore. Jako organizacja wspierająca IMO, doradztwo obejmuje także kwestie takie jak żegluga w lodzie i piractwo na dużą skalę. Ta problematyka nie stanowiła bowiem istotnego problemu dla przemysłu naftowego, gdy OCIMF został utworzony w latach 70. XX wieku.

Kierownictwo organizacji podkreśla, że obecnie OCIMF jest powszechnie uznawany za rzecznika bezpieczeństwa w branży transportu ropy naftowej i gazu, dostarczając wiedzy specjalistycznej na temat bezpiecznego i przyjaznego dla środowiska transportu i obsługi węglowodorów na statkach i w terminalach oraz wyznaczając standardy ciągłego doskonalenia systemów bezpieczeństwa.

SIRE 2.0 – zbiornikowce pod specjalnym nadzorem

- Rok 2024 to rok znaczących osiągnięć dla OCIMF i całego sektora morskiego. Wdrożenie SIRE 2.0 stanowi przełomowy kamień milowy w naszej historii. To osiągnięcie odzwierciedla lata wysiłków i współpracy, demonstrując nasze niezachwiane zaangażowanie w bezpieczeństwo i ochronę środowiska. Koncentrując się na czynniku ludzkim, nie tylko ograniczamy błędy ludzkie, ale także podnosimy standardy bezpieczeństwa, aby jeszcze bardziej wspierać zarządzanie ryzykiem morskim – podkreślił w słowie wstępnym do „OCIMF Annual Report 2025” Lambros Klaoudatos, Przewodniczący Oil Companies International Marine Forum.

Źródło: „OCIMF Annual Report 2025”

Karen Davis, Managing Director, Oil Companies International Marine Forum podkreśliła, że roczny raport OCIMF za rok 2024 odzwierciedla okres niezwykłej pracy, której ukoronowaniem jest ewolucja w kierunku SIRE 2.0, ważnego kamienia milowego, który sygnalizuje zmianę kultury w branży morskiej”.

Ship Inspection Report Programme (SIRE) OCIMF to Program Raportów z Inspekcji Statków. Został on pierwotnie uruchomiony w 1993 roku, w więc długo po katastrofie SS Torrey Canyon w 1967 roku. Od połowy lat 90-tych postanowiono w sposób kompleksowy zająć się problemami stwarzanymi przez operatorów zbiornikowców, którzy nie spełniały podstawowych norm bezpieczeństwa. Podkreśla się, że jest to jedna z najważniejszych inicjatyw OCIMF w zakresie bezpieczeństwa.

W 2005 roku barki i małe statki zostały włączone do programu SIRE. To unikalne narzędzie oceny ryzyka dla zbiornikowców. Inspekcje statków dają cenne informacje przydatne dla operacji podmiotów czarterujących, operatorów statków, operatorów terminali i organów rządowych zajmujących się bezpieczeństwem statków. Uczestnictwo w SIRE jest całkowicie dobrowolne. Program stał się ważnym źródłem informacji technicznych i operacyjnych dla potencjalnych czarterujących i innych użytkowników.

Źródło: „OCIMF Annual Report 2025”

SIRE to baza danych zawierająca aktualne informacje o zbiornikowcach i barkach przeożących ropę i inne produkty ropopochodne. SIRE ma za zadanie nie tylko kontrolę ale również kształtować świadomość branży o konieczności utrzymania standardów bezpieczeństwa i jakości wykonywnia usług transportowych ropy, gazu i produktów. Program korzysta z baz danych zawierającej aktualne informacje z inspekcji statków. Od momentu jego uruchomienia w SIRE skompletowano ponad 180 tys. raportów z inspekcji.

W ciągu ostatnich 12 miesięcy przeprowadzonych zostało ponad 22 500 inspekcji na ponad 8 tys. statków. Średnio beneficjenci programu uzyskują dostęp do bazy danych SIRE w tempie ponad 8 tys. raportów miesięcznie.

Bądź efektywny i wdrażaj

„Organizacja wdrożyła SIRE 2.0 bez większych zakłóceń w branży, podczas gdy komitety, grupy ekspertów i grupy robocze Forum nadal koncentrowały się na rozwijaniu i propagowaniu najlepszych praktyk w zakresie projektowania, budowy i bezpiecznych operacji morskich”, informuje Karen Davis. Wskazuje też, że wewnętrznie działali, zgodnie ze strategicznymi celami OCIMF, zapewniając sprawne działanie i wartościowe, terminowe rezultaty. „Badaliśmy i podejmowaliśmy działania w celu promowania pełnego szacunku, zróżnicowanego i inkluzywnego środowiska pracy i branży. Dotarliśmy do przedstawicieli całej branży, organizując Dni OCIMF, angażując partnerów i członków branży, aby zachęcić do większego udziału w naszych pracach na całym świecie”, dodaje w słowie wstępnym do „OCIMF Annual Report”.

Zaznacza też, że osiągnięcia w 2024 roku odzwierciedlają nasze zaangażowanie, wspólny cel i wiarę w podstawowe wartości „Szanuj, Zaangażuj, Bądź Efektywy i Wdrażaj”. W SIRE 2.0, jest większa przejrzystość, standaryzacja i analizy oparte na danych. Podkreśla, że „IRE 2.0 reprezentuje nową erę ograniczania ryzyka morskiego, która uznaje, że członkowie załogi odgrywają kluczową rolę w bezpiecznej i wydajnej eksploatacji każdego statku.

W tym roku będzie dostępna kompleksowa aktualizacja Przewodnika po transferze (STS) między statkami ropy naftowej, chemikaliów i gazów skroplonych. Publikacja odzwierciedla najnowsze najlepsze praktyki, zmiany regulacyjne i technologie. Nowe wydanie ukaże się w 2025 r. Ulepszono Kwestionariusz Inspekcji Barek (BIQ), który będzie stanowić podstawę opracowania Global Barge Guide”. Po ukończeniu, Globalny Przewodnik po Barkach będzie zawierał wskazówki dotyczące najlepszych praktyk dla operacji barkowych na całym świecie, wspierając większą spójność, poprawiając bezpieczeństwo operacyjne i dbałość o środowisko.

Lambros Klaoudatos podkreśla, że równie ważne jest skupienie się na przyszłości. Sektor morski staje się coraz bardziej złożony i wymagający, ale OCIMF pozostaje ważną platformą współpracy, napędzającą postęp. Wskazuje też na przygotowanie do promowania podstawowych wartości, takich jak zdrowie, bezpieczeństwo, ochrona i dbałość o środowisko

OCIMF opublikowała ważne dokumenty, poruszające istotne kwestie związane z bezpieczeństwem w branży transportu ropy i ropopochodnych. Są to nowe „Wytyczne dotyczące kontroli narkotyków i alkoholu w przemyśle morskim”. Jest to dokument zalecający przejście na zamknięte operacje cargo dla żeglugi śródlądowej w Ameryce Południowej i Środkowej. „Wytyczne dotyczące najlepszych praktyk w zakresie wdrażania nadrzędnego ograniczenia mocy” oraz zaktualizowano „Wytyczne branżowe dotyczące cyberbezpieczeństwa na pokładzie statków”.