Ograniczenia emisji CO2 - dokąd zmierza żegluga?

Wprowadzenie ograniczeń zawartości siarki w paliwach stosowanych w żegludze na podstawie Załącznika VI do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu  zanieczyszczaniu morza przez statki (MARPOL) było niewątpliwie poważnym wyzwaniem dla europejskiego środowiska żeglugowego w ostatnich latach. Dzięki koincydencji wielu czynników, przede wszystkim poważnemu spadkowi cen paliw, należy zawdzięczać fakt, że wdrożenie tej regulacji nie odbiło się negatywnie na branży.

W międzyczasie wszakże pojawiło się wyzwanie o wiele donioślejsze w skutkach, a mianowicie w pierwszej kolejności kontrola emisji, a później ograniczenia emisji dwutlenku węgla w transporcie morskim.

Od kilku lat wraz ze wzrostem znaczenia kolejnych konferencji klimatycznych jak bumerang wraca oczekiwanie wobec transportu lotniczego i morskiego na propozycje rozwiązań tego problemu. Jak dotąd jednak jednolite i nieprzejednane stanowisko wyrażane przez International Chamber of Shipping na forum kolejnych COP, a także konferencji IMO dotykających tej kwestii chroniło branżę przed zmianami.
Wydaje się jednak, że pozorny sukces ICS podczas odbywającej się w 2015 roku COP21 w Paryżu będzie początkiem zmiany podejścia w samej branży żeglugowej. Otóż kolejny raz udało się ICS oddalić zagrożenie w postaci objęcia transportu morskiego kontrolą i ograniczeniami emisji CO2. Jednakże już podczas prac ECSA przedstawiciele armatorów europejskich zaczęli artykułować obawę, że ten sukces może kosztować shipping w niedalekiej przyszłości dużo więcej, niż się dziś uda obronić. Podniesiono bowiem argument, że dalszy opór przed jakimikolwiek zmianami po pierwsze nie jest już akceptowany, a po drugie doprowadzi do tego, że rozwiązania powstaną bez udziału armatorów i zostaną narzucone siłą.

Z drugiej strony armatorzy europejscy są świadomi, że w lipcu 2015 r., weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2015/757 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego oraz zmiany dyrektywy 2009/16/WE jako pierwszy akt prawa europejskiego rzeczywiście obligujący podmioty branży morskiej do stosowania procedur informacyjnych w zakresie emisji CO2.

Przywołane Rozporządzenie tak naprawdę wejdzie w życie tak naprawdę dopiero na przełomie 2017  i 2018 roku, niemniej jednak jest to początek łańcucha zmian nie tylko w Europie.

Szczególnie aktywne stanowisko zajmują w tej kwestii armatorzy francuscy, ale to dlatego, że Francja (jako jedno z kilku państw europejskich) wprowadziła takie regulacje kontrolne już w październiku 2013 r.

Czym jest tak naprawdę ta regulacja?

Armatorzy, jak i operatorzy statków, niezależnie od kraju bandery statku lub kraju siedziby tych podmiotów, zostali zobligowani do monitorowania i raportowania emisji CO2 uwalnianego przez te statki w trakcie rejsów z ostatniego portu do portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego, rejsów z portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego do następnego portu zawinięcia, jak również w obrębie portu zawinięcia podlegającego jurysdykcji państwa członkowskiego.

Z kolei sporządzane raporty dotyczące emisji dwutlenku węgla weryfikowane będą przez właściwy, niezależny podmiot weryfikujący. W rezultacie przeprowadzonej kontroli, weryfikatorzy wystawiają sprawozdania z weryfikacji i dokumenty zgodności, które armatorzy i operatorzy statków mają obowiązek przechowywania na pokładzie kontrolowanej jednostki pływającej.

Ponadto, jeszcze przed rozpoczęciem wspomnianych procedur kontrolnych, przedsiębiorstwa żeglugowe będą zobowiązane, w terminie do dnia 31 sierpnia 2017 r., do zgłoszenia wspomnianym weryfikatorom planu monitoringu każdego ze statków morskich wchodzących w skład ich floty.  Warto tu zaznaczyć, że niektóre z informacji zgłaszanych przez te przedsiębiorstwa w ramach przedstawionych procedur kontrolnych, włączając w to sprawozdania z weryfikacji, będą udostępniane do informacji publicznej.

Niezależnie od przedmiotowego Rozporządzenia armatorzy w ramach ECSA przygotowują się do bardziej aktywnych działań zmierzających do zbliżenia stanowiska ECSA z ICS odnośnie ustępstw w zakresie kontroli emisji CO2 tak, aby nie dopuścić w pierwszej kolejności do rozłamu wewnątrz ICS, a w drugiej kolejności zainicjować działania pozwalające na zaprezentowanie aktywnej obrony interesów branży, nie zaś obrony totalnej. Trzeba przecież pamiętać o ograniczeniach emisji tlenków azotu, których wprowadzenie nadchodzi dużymi krokami, a zmiany te również nie przejdą bez echa dla finansów kompanii żeglugowych.

Aleksander Błahy, radca prawny
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl