Cały świat patrzy na ten stan. Kto kontroluje Alaskę, kontroluje Arktykę [ANALIZA]

Szczyt Trump-Putin w alaskańskim Anchorage to znacznie więcej niż dyplomatyczne spotkanie; to sygnał, że Arktyka staje się centrum zainteresowania mocarstw. Wybór Alaski jako miejsca rozmów pokazuje, jak region przekształca się w kluczowy, geostrategiczny punkt na mapie świata, o którego przyszłość toczy się gra.

 Podczas gdy prezydenci Donald Trump i Władimir Putin przygotowują się do piątkowego szczytu w Anchorage, wybór miejsca spotkania jest niezwykle wymowny. Zorganizowanie spotkania o kluczowym znaczeniu na Alasce dobitnie podkreśla awans stanu z odległych peryferii do głównym obszarem zainteresowania światowych potęg. To nie jest jedynie symboliczne tło, lecz szachownica, na której powstają nowe zasady strategicznej rywalizacji i współpracy. Alaska stała się filarem amerykańskiej strategii w nowej erze globalnej polityki, co wymaga trzeźwej oceny jej potencjału i słabości.

Dlaczego świat nagle patrzy na Alaskę?

Przemiana Alaski z odległej rubieży surowcowej w centralny hub o globalnym znaczeniu strategicznym przyspiesza, napędzana skutkami zmian klimatycznych i ponowną zmianą dynamiki rywalizacji wielkich mocarstw. Położenie geograficzne Alaski, dominujące nad północnym Pacyfikiem i służące jako brama Stanów Zjednoczonych do Oceanu Arktycznego, nadaje wyjątkową rolę w handlu morskim, bezpieczeństwie energetycznym oraz dla potencjału militarnego. W miarę cofania się lodu arktycznego, Alaska staje się wysuniętą bazą, kluczową dla demonstrowania amerykańskich wpływów i ochrony interesów narodowych w regionie, w którym dynamika środowiskowa, gospodarcza i geopolityczna zbiegają się z niespotykaną intensywnością.

 Morska autostrada przez biegun

 Najważniejszym czynnikiem napędzającym rosnące znaczenie morskie Alaski stanowi rosnąca opłacalność transarktycznych szlaków żeglugowych. Północna Droga Morska (Northern Sea Route - NSR), biegnąca wzdłuż wybrzeża Rosji, oraz Przejście Północno-Zachodnie (Northwest Passage - NWP), wijące się przez kanadyjski Archipelag Arktyczny, zmieniają globalną logistykę. Analizy sugerują, że trasy te mogą skrócić dystans tranzytowy między Jokohamą a Rotterdamem o prawie 40% w porównaniu z trasą przez Kanał Sueski, potencjalnie skracając czas podróży o 10-15 dni. Morski skrót przekłada się na wymierne korzyści ekonomiczne dla globalnej branży żeglugowej. Jednakże Stany Zjednoczone są obecnie słabo przygotowane do wykorzystania tej zmiany. Raport U.S. Army Corps of Engineers (USACE) podkreślił znaczącą lukę infrastrukturalną w amerykańskiej Arktyce, odnotowując brak strategicznego portu głębokowodnego na północ od Aleutów. Stawia to Stany Zjednoczone w wyraźnie niekorzystnej sytuacji. Alaska ma potencjał, by stać się kluczowym węzłem logistycznym, ale bez portów jej zdolność pozostaje poważnie ograniczona.

 Smok, Niedźwiedź i Orzeł patrzą na Północ

Otwarcie Arktyki odbywa się w kontekście odnowionej rywalizacji wielkich mocarstw, umieszczając Alaskę na pierwszej linii złożonej geopolitycznej konfrontacji. Amerykańska Narodowa Strategia dla Regionu Arktyki trafnie identyfikuje eskalującą rywalizację z Rosją i Chinami jako główne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Rosja, która czerpie ponad 20% swojego PKB z regionu arktycznego, rozbudowała militarnie swoją północną flankę, ponownie otwierając bazy z czasów sowieckich i rozmieszczając zaawansowane systemy obrony powietrznej.

Jednocześnie Państwo Środka agresywnie realizuje swoje interesy, deklarując się jako „państwo quasi-arktyczne” oraz promując inicjatywę Polarnego Jedwabnego Szlaku. Strategia Pekinu, szczegółowo analizowana przez instytucje takie jak Atlantic Council, wykorzystuje dyplomację naukową i inwestycje gospodarcze jako narzędzie budowania wpływów, budząc obawy co do jego zastosowania cywilno-wojskowego.

Rosnąca częstotliwość wspólnych chińsko-rosyjskich ćwiczeń morskich na Morzu Beringa jest namacalnym dowodem rosnącego strategicznego sojuszu, bezpośrednio rzucającego wyzwanie wpływom Waszyngtonu. W tym kontekście instalacje wojskowe na Alasce (połączona baza Elmendorf-Richardson oraz baza sił powietrznych Eielson) są niezbędnymi aktywami do ukazania potencjału siły militarnej Waszyngtonu.

Skarbiec pod lodem czy puszka Pandory?

U podstaw strategicznej wartości Alaski leżą jej ogromne zasoby surowców naturalnych. Według Służby Geologicznej Stanów Zjednoczonych (United States Geological Survey - USGS), Alaska posiada znaczne złoża licznych minerałów uznanych za krytyczne dla gospodarki i bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych. Dla przykładu, kopalnia Red Dog jest jednym z największych na świecie producentów cynku. Co więcej, projekt Bokan-Dotson Ridge w południowo-wschodniej Alasce zawiera znaczące złoża minerałów krytycznych, które są niezbędne w produkcji zaawansowanych technologii i systemów obronnych. Ponieważ Chiny kontrolują obecnie ponad 80% globalnych zdolności przetwarzania minerałów krytycznych, rozwój krajowych źródeł na Alasce jest koniecznością w celu zwiększenia odporności łańcuchów dostaw na możliwe zakłócenia.

Alaska skrywa znaczące rezerwy energetyczne. Amerykańska Agencja Informacji Energetycznej (EIA) szacuje, że stan zawiera dziesiątki miliardów baryłek ropy i ogromne ilości gazu ziemnego. Alaska szczyci się wydobyciem na poziomie ok. 9,3 mld m3 rocznie, przy czym zdecydowana większość wydobywanego gazu jest ponownie wtłaczana do złóż ropy naftowej, aby pomóc w utrzymaniu tempa jej wydobycia. Potwierdzone rezerwy ropy naftowej Alaski, wynoszące prawie 3,4 mld baryłek, są czwartymi co do wielkości w kraju. Wydobycie zasobów wymaga poruszania się w skomplikowanych ramach regulacyjnych i uwzględnienia obaw środowiskowych związanych z rozwojem w ekosystemie Arktyki.

Czas decyzji. Stawką jest przyszłość Północy

Alaska przestała być odległym terytorium; stała się newralgicznym frontem XXI wieku, na którym ścierają się interesy wielkich mocarstw. Bierna obserwacja nie jest już dla Stanów Zjednoczonych strategią. Podczas gdy Rosja remilitaryzuje swoje północne wybrzeże, a Chiny prowadzą ekspansję gospodarczą i naukową, amerykańska przewaga w regionie topnieje równie szybko, co arktyczny lód. Skuteczne poruszanie się w przyszłości wymaga od Amerykanów całościowej strategii, która równoważy ogromny potencjał gospodarczy z ryzykami geopolitycznymi i odpowiedzialnością za środowisko.

 _{Fot: Depositphotos}