Zanieczyszczenie Bałtyku odpadami niebezpiecznymi. Taki był temat wyjazdowego posiedzenia senackiej Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu, które odbyło się 28 lipca w Muzeum Miasta Gdyni. W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele władz lokalnych, w tym Marszałek Województwa Pomorskiego, Mieczysław Struk.

Posiedzeniu przewodniczyli Stanisław Gawłowski, senator i przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu oraz wicemarszałkini senatu, Gabriela Morawska-Stanecka. Obok senatorów obecni byli także Marszałek Województwa Pomorskiego, Mieczysław Struk, wiceprezydent Gdyni ds. Innowacji, Michał Guć, a także przedstawiciele środowisk rządowych, samorządowych i naukowych.

W Bałtyku znajdują się wraki z I i II wojny światowej oraz niewybuchy. Zagrożenia tym spowodowane przedstawili prof. dr hab. Jacek Bełdowski z Instytutu Oceanografii PAN oraz dr inż. Benedykt Hac, niezależny ekspert i były kierownik Zakładu Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku i pływającego laboratorium r/v MOR.

O alarmującym stanie Morza Bałtyckiego informował już raport Najwyższej Izby Kontroli z lat 2019-2020 oraz „wyniki blisko dwuletnich prac Międzyresortowego Zespołu do spraw zagrożeń wynikających z zalegających w obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej materiałów niebezpiecznych, powołanego zarządzeniem nr 150 prezesa Rady Ministrów z dnia 25 września 2020 r.” – głosi stanowisko Komisji opublikowane przez Senat RP.

„Senator Krzysztof Kwiatkowski, były Prezes NIK, zapowiedział, że wobec nieudolności administracji rządowej w tym obszarze zamierza w przyszłym tygodniu wysłać wniosek do Prezesa NIK o kontrolę w sprawie realizacji zaleceń pokontrolnych Izby” – czytamy na stronie Senatu.

Wicemarszałkini Morawska-Stanecka wskazała na brak systemowych rozwiązań w kwestii usuwania broni chemicznej na dnie morza. Senator Adam Szejnfeld mówił o widmie katastrofy ekologicznej i gospodarczej.

Komisja negatywnie oceniła dotychczasowe działania rządu i wezwała go, wraz z organami podległymi administracji morskiej, do jak najszybszego zajęcia się tą sprawą.

Stanowisko Komisji jest zgodne z postanowieniami rezolucji Parlamentu Europejskiego z 27 kwietnia 2021 roku w sprawie  pozostałości chemicznych w Morzu Bałtyckim, kolejnymi rezolucjami Konferencji Parlamentarnej Morza Bałtyckiego, a także dyrektywą ramową Parlamentu Europejskiego ws. strategii morskiej. Dokumenty wzywają państwa do działania w związku z zatopionymi materiałami niebezpiecznymi.

Mieczysław Struk zwrócił uwagę, że na dnie Bałtyku zatopionych jest od 8 do 10 tys. wraków, które zawierają niebezpieczne związki chemiczne i paliwo.

Wraki jeszcze z I wojny światowej grożą skażeniem Bałtyku, m.in. iperytem siarkowym – substancją używaną jako broń chemiczna. Jak wskazał senator Gawłowski, nie doszło jeszcze do przedostania się go do morza, ale problemu nie można odkładać w nieskończoność.

„Siedzimy na tykającej bombie i mamy świadomość tego, że jest to zagrożenie, które w każdej chwili może powołać poważne konsekwencje” – powiedział wiceprezydent Gdyni Michał Guć.